حمید امیدی
۱۳۹۳/۰۴/۲۲ ۱۷:۲۷ چاپ
«بخشی از نوشتاری تفصیلی درباره فوتبال که بزودی منتشر می شود» اختصاصی گیل خبر/حمید امیدی-در آغاز جام جهانی 2006 کوفی عنان دبیرکل دفتر سازمان ملل مدعی شد که رقابت های جام جهانی حسادت وی را برانگیخته است چرا که بیش از پیش درهم تنیدگی جهانی را در این جام نظاره می کرده است . اگر جهانی شدن ، درهم تنیدگی و فشردگی زمان و مکان در حوزه های مختلف کنش گری انسان هاست مگر بیش از جام جهانی می توان مظهر و مجلای بهتری برای آن یافت . قصی صالح نویسنده نامورشرق الاوسط در مقاله ای با عنوان جام جهانی و ملاحظات استراتژیک می نویسد جام جهانی رساترین تعبیر دهکده جهانی در دوران کنونی است که بر جهانی شدن اقتصاد و سیاست نیز پیشی گرفته است و اگر جهانی شدن در حوزه اجتماعی زیستن انسان ها را رهایی امر اجتماعی از سطره سیاست بدانیم بیش از پیش این ادعا را می توانیم بپذیریم. البته نویسنده الشرق الاوسط به نکته ای اشاره می کند که جام جهانی را به عنوان مظهر جهانی شدن و با وارستگی بیشتری نشان می دهد و آن این که این جهانی شدن، از نوع امریکایی اش نیست تا کسانی با ادعای مبارزه با امپریالیسم(امریکا) آن را یک پروژه بنامند و از در مخالفت با آن درآیند حداقل جام جهانی تاکنون امریکایی نشده است. نقشه جام جهانی شکلی را نشان می دهد که روابط قدرت و یا ارتباط متقابل قدرت استراتژیک را محترم شمرده است، جام جهانی بیش از همه جا اجتماع جهان وطن گرایان است هر آن چه در جهانی شدن وجود دارد در جام جهانی هم هست اما جهانی شدنی که واجد ویژگی پارادوکسیکال نیز هست در عین چند جانبه گرایی یک جانبه گرایی بیش از پیش در آن به چشم می خورد در عین دلبستگی به جهان وطن گرایی حاضران در آن دلبسته وطن نیز می مانند فیفا نیز در این عرصه نه نهاد بین المللی است چرا که بیش از یک سازمان بین المللی عمل می کند و نه واحدی مثل ملت دولت است که دلبسته مرزهای یک واحد سیاسی باشد بیش از همه سازمان های بین المللی انسان را از آن جهت که انسان است پاس می دارد و به دور از رنگ ها، نژادها و مذهب ها به همگان با دیده عزت مندی می نگرد بیش از همه نهادهای حقوق بشری ملی و بین المللی آنانی را که رنگ ها ، نژادها و مذاهب را دستمایه تخریب بازیکنان ملی هرکشور قرار می دهند به معنای واقعی کلمه و بیش از دادگاه های کیفری بین المللی، کیفر می دهد و با ضمانت اجرایی خاص خود از جمله محرومیت بازیکنان و فدراسیون هایی که در هنگامه­ی این غوغای جهانی مدعی برتری های رنگی نژادی و مذهبی می شوند حقوق بشر را ارج می دهند . جام جهانی بیش از سازمان های منطقه ای و بین المللی به همگرایی می پردازد . اسکندر حبش نویسنده السفیر مدعی است که این تجمع جهان وطنی تاکنون بیش از همه سازمان های بین المللی و منطقه ای توانسته در عین دلبستگی ملی که برای هرتیم شرکت کننده وجود دارد واگرایی را به کناری نهد و همگرایی را پیش روی جهانیان قرار دهد . جام جهانی اگر چنین جلوه­گری دارد به واسطه پدیده نوظهور دنیای مدرن یعنی فوتبال است که البته پسامدرن گرایان نیز نتوانسته اند دلبسته آن نمانند . فوتبال به مشابه فرهنگ فوتبال عرصه گفتگوی ملل و صحنه نمود بروز و ظهور فرهنگ و هویت ملت هاست. به ادعای پژوهشگاه عالی مطالعات اجتماعی فرانسه و با حضور جامعه شناسانی از برزیل، انگلیس و فرانسه، فوتبال به شکل تخصصی محل اهتمام بسیاری از مراکز علمی و پژوهشکده های علوم انسانی را در اروپا تشکیل می دهد . پرفسور جیووانی رویش از دانشگاه ریودوژاینرو در سخنرانی خود در نشست فوتبال و فرهنگ ها در پژوهشگاه مذکور اعلام کرد شکست برزیل در 1950 در مقابل چشمان حاضران در ورزشگاه ماراکانا منجر به سقوط احساسات ملی در این کشور گردید که این امر با پیروزی در 1958 در همین ورزشگاه التیام یافت پرفسور البرت سونتاک از آموزشکده عالی بازرگانی نور ماندی معتقد است که پس از جنگ جهانی دوم، آلمان ها به شرایطی نیازمند بودند که در سایه آن بار دیگر هویت خویش را به اثبات برسانند به عقیده وی پیروزی المان ها در سال 1954 و به دست گیری جام قهرمانی این هویت را به آنان برگرداند و شور ملی را در این کشور افزایش داد . ادوارد و گالاینو با یادآوری مسابقه معروف تیم فوتبال اسرای اوکراین با تیم منتخب المان در 1942 که منجر به شکست تیم ملی المان و اعدام چند تن از بازیکنان آن شد فوتبال را یکی از نمایش های شور ملی در جهان ارزیابی می کند که گاهی تا سر حد مرگ بازیکنان را به پیروزی و کامیابی فرا می خواند. در آن بازی علیرغم این که به بازیکنان و اسرای اکراین وعده مرگ در صورت پیروزی داده شده بود اما با حفظ شرافت خویش تصمیم گرفتند با پیروزی به استقبال مرگ بروند . فوتبال به مثابه عمل اجتماعی فوتبال به تعبیر نوربرت الیاس فیلسوف و جامعه شناس معاصر یک عمل اجتماعی است که سیاست را نیز به پناهگاه خویش می برد. ورزش به صورت عام و فوتبال به صورت خاص را منعکس کننده دیدگاه­های همگون و متضاد در جهان معاصر می داند به قول گالیانو فوتبال دارای دو نیمه است . نیمه سایه و نیمه خورشید که هر نیمه بخشی از جهان اجتماعی را باز می تاباند. برزیلی ها می گویند فوتبالی را می پرستندکه به آنها کمک کند تا از شرایط اجتماعی وحشتناک بگریزند . فوتبال به مثابه فلسفه ابراهیم العریس نویسنده السفیر در مقاله ای از نقش بارزتر فوتبال یعنی فوتبال مثابه فلسفه سخن می گوید. وی در مقاله­ای با عنوان جام جهانی فوتبال بین نظریه فرانسیس فوکوباما و ساموئل هانتیگتون می نویسد برای نخستین بار تناقضی بزرگ بین این دو نظریه در فلسفه سیاسی جهانی بروز کرده است فوکویا ما با نظریه ای که موسوم به نهایت تاریخ و پیروزی لیبرال دموکراسی امریکایی است و نظریه ای که معتقد است چنین پیروزی در صحنه دموکراسی لیبرالی وجود ندارد. از نظر وی فوتبال این شکاف را عملاً بروز و ظهور می دهد و البته بیش از پیش نظریه فوکویاما را دچار بحران می کند کما این که در تعامل فرهنگی موجود در حوزه فوتبال ستیزگاه های نظریه ها نیتگتون نیز دچار خدشه می گردد. فوتبال به مثابه سیاست فوتبال عنصر مبارزه را که ویژگی هر حزب و واحد سیاسی است زنده نگه می دارد به تبیرژولن فروند به محض اینکه واحدی سیاسی از رزم بایستد از زیستن باز مانده است . انسان نمی تواند بدون منطق دوست و دشمن ،خویشتن خویش را درک کند فوتبال نماد این منطق سیاسی است. عبدالله بلقزیز نویسنده مغربی در روزنامه الحیات می نویسد امروزه باشگاه های فوتبال، احزاب سیاسی با بیشترین توده های مردمی در سطح جهان هستند و هیچ حزبی مانند آنها نمی تواند حمایت و تایید توده ها را کسب کند این حزب همانند احزاب دیگر نیازی به تبلیغات و اطلاع رسانی ندارد. بلکه فقط در سطح ملی و محلی پیروزی را برای توده های مردم می خواهد بر همین اساس است که امروزه سیاستمداران به این حقیقت به خوبی پی برده اند و لذا به نظام متعصب ورزشی وارد می شوند تا از بهره های آن برخوردارند شوند به همین دلیل است که هیچ نظام سیاسی وجود ندارد مگر این که به توده های ورزشی و در بین آنها فوتبال توجه خاصی دارد هنگامی که سیاستمداران تلاش می کنند تا بوسیله ورزش پایگاه اجتماعی مردم را در قبال مسایل سیاسی بی تفاوت و غیرمتعهد بار بیاورند، آنگاه ورزش و فوتبال افیون توده ها می شود. شاید عمیق ترین رابطه بین فوتبال و سیاست در مغرب (مراکش) و در دوران استعمار فرانسه شکل گرفت . در دهه 1930 میلادی جنبش ملی مغرب اقدام به تأسیس مدارس آزاد و مستقل از حاکمیت کرد آنها به دنبال این تجربه اقدام به تأسیس باشگاه فوتبال کردند که منجر به توسعه حضور توده های مردم از جمله دار البیضاء شد امروزه باشگاه های معروف الرجاء والوداد مراکش در افریقا محصول این سیاسی اندیشی در فوتبال اند . فوتبال به مثابه آیین فوتبال را آخرین ایین و مذهب بر ساخته دست بشری می دانند یسان همه مذاهب غیر وحیانی، اما تأثیرگذارتر از همه آنها . مانوئل و اسکوئز مونتالیان نویسنده اسپانیایی می گوید فوتبال تنها مذهب خلق شده هزاره سوم است با پایان یافتن جنگ سرد و از رونق افتادن مذاهب بزرگ و ایدئولوژی ها، فوتبال مذهب و آیین مردم شده است. خیمنیس پدر روحانی سن خوزه کاستاریکا می گوید فوتبال مذهب امریکای لاتین است. بعلاوه فوتبال قدرت آن را پیدا کرده که بگونه ای عمل کند که فرقه های داخلی ادیان وحیانی نیز دچار تنازع درونی کند گلاسکورنجرز و سلتیک نمونه این تأثیرگذاری در اسکاتلند هستند . رابرت ساموئل سن مفسر نیوزویک در فارن افیرز می گوید در جهان ایزد پرستان فوتبال یکی از این خدایان است . فوتبال به مثابه ایدئولوژی ایدئولوژی با همه تعاریف و با همه مصادیقش بیش از همه معنای مذموم یافته است یعنی از آن روز که شیطان به جای آن که به خود و به آدم نظر کند، به اصل خود و آدم نظر انداخت ، تا معنای ایده ها در نظام فلسفی افلاطون و در ادامه بنیانگذاری آن توسط دستوت دوتراسی و در ادامه ظهور مارکس و پسا مارکیست ها که آمده بودند مخروط اندیشه هگلی را از رأس به قاعده بنشانند . اگر ایدئولوژی انگیزشی برای مشارکت طرفداران است، اگر می کوشد به باور مقدس تبدیل شود، هواداران سر سپرده می خواهد ، همبستگی اجتماعی را در پی دارد، بیش از همه جا در فوتبال قابلیت نظاره گری دارد. فوتبال همچون ایدئولوژی حجاب واقعیت است. شیادی مارادونا در گل به انگلیس و بادست را ، دست خدا می بیند و ضربه­ی سر زین الدین زیدان به سینهماتاراتزی در فینال جام جهانی را ضربه­ی سر مقدس می انگارد ضربه ای که در همان زمان هم از سوی اصول گرایان تقدیس شد و زیدان را اصول گرای دنیای فوتبال تلقی می کردند و از آن سوی اصلاح طلبان ضد خشونت گرا هم آن را تقدیس کردند . فوتبال همه اینها هست ، و نیست گیل خبر: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.
همرسانی کنید:

نظر شما:

security code