به گزارش گیل خبر، فیاض زاهد، استاد دانشگاه، نویسنده و روزنامه نگار در گفت وگویی در خصوص دلایل توجه بیش از حد افکار عمومی داخلی نسبت به نتیجه گفت وگو های هسته ای به تاثیر تحریم ها و دیگر اتفاقاتی که مربوط به فرآیند پرونده هسته ای ایران است بر اقتصاد کشور اشاره می کند و توضیح می دهد که هزینه های سنگین اقتصادی حتی در منازل مردم نیز آثارش مشاهده شد. چرا افکار عمومی در ایران تا بدین حد نسبت به پرونده هسته ای ایران و مذاکرات با کشورهای غربی حساس شده اند. حساسیت و توجهی که حتی شاید بتوان گفت بی سابقه است. دلایل این امر را چه می دانید؟ افکار عمومی زمانی به یک حادثه واکنش نشان می دهد که آن مساله مستقیما با منافع و علایق و اقتضائات زندگی شان ایجاد رابطه کرده باشد. تاثیر تحریم ها و اتفاقاتی که مربوط به فرآیند پرونده هسته ای ایران بود آنقدر هزینه های سنگین اقتصادی، سیاسی و بین المللی بر مردم ایران وارد آورد که حتی اثر آن در سفره های مردم نیز دیده شد. خانواده هایی که بیماران سرطانی یا صعب العلاج داشتند یا کسانی که کارهای اقتصادی و تجاری انجام می دادند یا حتی حقوق بگیران، همه و همه در یک اتفاق نادر دچار بحران شدند. پس از آنکه ارزش ملی پول ایران 600 برابر کاهش پیدا کرد، در کنار مشکلات ناشی از مدیریت نابسامان و رفتارهای حاشیه ساز دولت پیشین که بیهوده موجب افزایش هزینه ها شد، سطوح مختلف زندگی مردم را تحت تاثیر قرار می داد. مثلا بسیاری از بیماران با مشکل تهیه دارو مواجه شدند؛ یا اصلا دارو در کشور نبود یا خیلی گران بود. همچنین کاهش ارزش پول باعث شد که مردم برای تهیه مایحتاج زندگی مثل مرغ، گوشت و میوه دچار مشکل شوند. در این میان پرداخت یارانه های نقدی ماهانه نیز ارزش اقتصادی خود را از دست داد. این عوامل در کنار هم افکار عمومی ایران را حساس کرده بود که دنبال کنند مذاکرات هسته ای به کجا ختم خواهد شد. نکته دیگر این است که افکار عمومی به وضوح دریافته بود که با انتخاب دکتر روحانی کشور تصمیم دارد که استراتژی و رویکردهای جدیدی اتخاذ کند. آقای سعید جلیلی از گفتمان مقاومت تبعیت می کرد. به این معنا که اگر به کاخ ریاست جمهوری راه پیدا می کرد مردم می دانستند مسیری که دولت احمدی نژاد آغاز کرده با سرعت بیشتری در پیش گرفته خواهد شد و تداوم این مسیر کشور را به مسیرهای بسیار خطرناک و برگشت ناپذیر سوق خواهد داد. کسانی که حسن روحانی را با شعار اعتدال و تدبیر و امید انتخاب کرده بودند می دانستند که مهمترین دغدغه او حل پرونده هسته ای است. او سابقه دبیری شورای عالی امنیت ملی را داشت و همه می دانستند که او تمرکز زیادی بر پرونده هسته ای داشت و هرگونه گشایش در اوضاع داخلی کشور را منوط کرده بود به گشایش در حوزه مساله هسته ای ایران. این رویکرد رئیس جمهور ایران تا حد زیادی نیز درست بود اگرچه تمام مشکلات ایران ناشی از مساله تحریم ها نیست و مساله مشکلات ناشی از دولت قبلی نیز در اوضاع کشور اثرگذار بود اما ایران بدون بازگشت به جامعه جهانی اساسا نمی توانست مشکلاتش را حل و فصل کند. افکار عمومی نسبت به این مساله آگاه بود و می دانست که آقای روحانی هم تصمیم گرفته پس از پرداختن به مسائل داخلی می خواهد به این مساله بپردازد. طبیعی است دو انتظار یکی سیاسی و دیگری اقتصادی که تاثیر مستقیمی بر زندگی مردم دارد سبب شود که مردم ایران اخبار مرتبط با پرونده هسته ای را با دقت دنبال کنند. به نظر می رسد در دوره های پیش از آنکه تیم مذاکره کننده هسته ای به ریاست محمد جواد ظریف روی کار بیاید، پیگیری مذاکرات هسته ای تا این حد جدی از جانب مردم دنبال نمی شد. دلیل این امر چیست و تیم جدید و سیاست های آنها چه ویژگی هایی دارد؟ به نظر من همآوردی تیم مذاکره کننده هسته ای ایران با ویژگی هایی که به نظر می رسد مورد پسند ایرانی هاست نیز در این مساله تاثیرگذار بوده است. ظریف، وزیر امور خارجه ای است دیپلمات که آداب دیپلماتیک می داند و حتی ظاهرش نیز بسان یک دیپلمات است. او مسلط به زبان انگلیسی است؛ وقتی مردم می بینند که وزیرشان با روزنامه نگارها و شبکه های خارجی به راحتی با زبان انگلیسی صبحت می کند از این مساله خشنود می شوند. مردم ایران که بسیار متمدن هستند و کشوری با یک تاریخ طولانی دارند. دوست دارند سیاستمدارانشان در تعامل با دنیا نمونه باشند. بنابراین وزیر امور خارجه ایران با سابقه تحصیلاتی اش و تیمی که در کنار خود داشت به مقابله با شش کشور قدرتمند جهان پرداخت. وقتی تصاویری از تلویزیون پخش می شد که گروه ایرانی در برابر 6 کشور قدرتمند جهان نشسته است، تبع هماورد طلبی ایرانی ها ارضا می شد. این مساله که آیا ظریف می تواند خواسته های ملی مردم را به نمایندگی از آنها به دولت های خارجی تحمیل کند یا خیر نیز بسیار مهم بود. این عنصر سوم نیز عامل مهمی بود که سبب شد افکار عمومی تا بدین حد نسبت به مساله مذاکرات هسته ای حساسیت نشان دهند. هر بار که تحول مثبتی در مذاکرات پیش می آید امیدواری مردم نسبت به بهبود اوضاع اقتصادی کشور نیز افزایش می یابد. به نظر شما این امیدواری خطرناک نیست؟ به خصوص اگر آن طور که مردم می خواهند و گمان می کنند مسائل پیش نرود. این امیدواری یک امیدواری کاذب است اما از آنجایی که امروز مردم اخبار را از مجاری مختلفی دنبال می کنند و حجم وسیعی از تحلیل های اقتصادی در این خصوص ارائه شده ، اکنون دیگر مردم می دانند در پی مذاکرات هسته ای یا توافق احتمالی معجزه پیش نخواهد آمد. آنها آگاه هستند که به دنبال مذاکرات موفقیت آمیز اخیر و به دست آمدن توافق احتمالی در وهله نخست کشور از گزینه نظامی دور خواهد شد و در وهله بعد هزینه های سنگینی که به صورت آشکار و غیر آشکار بر مردم تحمیل شده است از بین خواهد رفت که این مساله برای کشور فرصت آفرین است. همچنین ایران با جامعه جهانی پیوند برقرار خواهد کرد که این مساله بسیار مهم است. زیرا ایران یا هر کشور دیگری بدون ارتباط با جامعه جهانی محال است بتواند پیشرفت کند. ایران نیازمند سرمایه گذاری خارجی است و این بدان معناست که اقتصاد ایران مخصوصا در چند حوزه مانند پتروشیمی، گاز، نفت و صنعت خودروسازی به سرمایه گذاری خارجی نیاز دارد. در بلند مدت سایر بخش های اقتصادی به ویژه در بخش خدمات متحول خواهد شد. همین رونق اقتصادی، پایین آمدن نرخ تورم و افزایش سطح اشتغال درصد امیدواری مردم را بالا می برد و سبب گسترش امید به زندگی در میان مردم می شود که همین امید به زندگی، قدرت ریسک اقتصادی را برای مردم کاهش می دهد و مردم با آرامش بیشتری در حوزه های اقتصادی عمل خواهند کرد. با این تفاسیر باز مردم نباید گمان کنند که اگر توافقی حاصل شود فردای توافق قیمت ها بسیار کاهش می یابد اما همین امیدواری اقتصادی که خود موجب بهبود شرایط اقتصادی می شود بین سه تا شش ماه جامعه را تنظیم می کند یعنی جامعه متوجه می شود نباید منتظر معجزه باشد و تازه کار آغاز شده است. /مثلث