گیل خبر/ به نقل از مهر؛ در سال‌های دور بر اساس یک اشتباه تاریخی و تصمیم گیری نادرست، غیر کارشناسی و حساب نشده سراوان رشت به کوهی از «زباله» تبدیل شد، تا جایی که روزانه بیش از ۱۲۰۰ تن زباله در دل طبیعت زیبای این منطقه ریخته می‌شد و خالق کوه ۱۱۰ متری زباله در دل جنگل‌های گیلان شده بود.

تا جایی که آمارها روایت می‌کنند هر ثانیه ۲۰ لیتر شیرابه از محل دپوی زباله سراوان وارد طبیعت شد و تن بی جان، نحیف و خسته طبیعت و زیست بوم گیلان را بیمار کرد و این چشمه سم آلود و سرطان زا سبب شد تا بخشی از زیست بوم گیلان به جای سفره‌های زلال آب زیر زمینی، انبوهی از شیرابه‌های سمی و خطرناک را «ریشه در خاک» داشته باشد.

بعد از سرازیر شدن شیرابه‌ها و نفوذ در اعماق زمین و آلوده کردن سفره‌های آب زیر زمینی، بوی تعفن ناشی از دپوی زباله از دل طبیعت بی جان سراوان سر برآورد به گونه‌ای که این بوی تهوع آور تا شعاع ۱۰ کیلومتری از محل دپوی پسماند قابل استشمام بود.

اهالی و ساکنان سراوان و منطقه سنگر نه از شیرابه‌ها در امان بودند و نه هوایی سالم برای نفس کشیدن داشتند و این بوی کشنده حتی صدای مسافران و گردشگران عبوری را هم در آورده بود.

بی تفاوتی مسؤولان در ادوار مختلف نسبت به پسماند سراوان رفته رفته این موضوع را به یک مطالبه عمومی تبدیل کرد و حتی چندین بار هم تجمعات اعتراض آمیز از سوی ساکنان سراوان و بخش سنگر رشت برای حل معضل زباله شکل گرفت.

بی تدبیری و تساهل ۴ دهه‌ای برخی مسؤولان سبب شد تا یک مساله اجتماعی به یک موضوع امنیتی تبدیل شود. مردم سراوان وقتی هیچ حرکتی از سوی مسؤولان در حل مساله پسماند و لندفیل این منطقه ندیدند خودشان دست به کار شدند و با اُطراق شبانه روزی در ورودی محل دپوی زباله چند روزی اجازه ورود زباله به این منطقه را ندادند اما با وجود تمام این اتفاقات تلخ و شیرین، دولت گذشته و مدیران شهری وقت رشت قدمی مثبت و سازنده برای ساماندهی زباله سراوان برنداشتند.

سو مدیریت چهل ساله به خط پایان می‌رسد

تا اینکه دولت سیزدهم روی کار آمد و در اولین سفرش به گیلان موضوع ساماندهی زباله سراوان را یکی از مهم‌ترین مصوبات این سفر برشمرد و اعتبارات خوبی هم برای آن در نظر گرفت و وزیر کشور و استاندار گیلان را مکلف کرد تا حصول نتیجه پیگیر مساله زباله سراوان باشند.

پس از دستور مؤکد رئیس جمهور، «اسدالله عباسی» استاندار گیلان نخستین نشست ستادی مدیریت پسماند استان را با محوریت زباله سراوان در محل دپو و در کنار کوه ۱۱۰ متری زباله تشکیل داد تا موضوع ساماندهی پسماند سراوان شکل رسمی به خود بگیرد از آنجایی که مدیریت شهری رشت در ابتدای دوره ششم شورا دچار از هم پاشیدگی و بی نظمی بود و دوران تلخ و ناامیدکننده ای پشت سر می‌گذاشت مساله ساماندهی زباله سراوان نزدیک یک سالی روی حرف و حدیث‌ها پیش رفت و در عمل اتفاق مؤثری برای آن نیافتاد تا اینکه با آمدن «رحیم شوقی» در رأس مدیریت شهری رشت اوضاع در مسیر تغییر و تحول قرار گرفت.

طبق گفته مسؤولان پروژه ساماندهی زباله سراوان پیشرفت ۸۴ درصدی داشته و در مراحل نهایی اجرا قرار دارد این در حالی است که تعهد پیمانکار پروژه برای اجرای آن تا ماه آذر ۱۴۰۲ بوده و مدیریت شهری رشت قرارداد جدیدی برای ادامه روند بهسازی و ساماندهی پسماند منعقد کرده است. طبیعت سراوان دوباره احیا می‌شود.

طبیعت سراوان دوباره احیا می‌شود

«موسی فکور» سرپرست معاونت امور عمرانی استانداری گیلان در گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به پیشینه تلخ زباله سراوان و ورود پسماند چندین شهر و روستای گیلان به این منطقه اظهار کرد: ساماندهی مساله پسماند سراوان پس از سال‌ها ابتر ماندن با حضور رئیس جمهور و هیأت همراه به گیلان در دستور کار قرار گرفت.

وی با اشاره به تعبیر زباله به عنوان «اَبرچالش گیلان» افزود: با پیگیری‌ها و حمایت دولت و تدبیرات استاندار مساله زباله به عنوان اَبرچالش گیلان به یک مطالبه عمومی تبدیل شد.

سرپرست معاونت امور عمرانی استاندار گیلان از پیشرفت ۸۴ درصدی بهسازی زباله سراوان خبر داد و اضافه کرد: از پهنه ۱۶ هکتاری لندفیل سراوان فقط کمتر از ۴ هکتار آن باقی مانده است و ما بقی بهسازی و ساماندهی شده است.

فکور با بیان اینکه طبیعت سراوان دوباره احیا می‌شود، گفت: بخش قابل توجهی از پهنه آلوده لندفیل سراوان بهسازی و تحت پوشش گیاهی قرار گرفته و با گونه‌های سازگار با محیط درختکاری شده است.

وی با اشاره به اتمام زمان قرارداد پیمانکار پروژه پسماند سراوان افزود: برای اتمام و اجرای روند بهسازی و ساماندهی زباله سراوان با پیمانکار تمدید قرارداد شد.

سرپرست معاونت امور عمرانی استانداری گیلان از راه اندازی دو خط جدید پردازش زباله در کارخانه کود آلی رشت خبر داد و اضافه کرد: سهل انگاری و قصور پیمانکار پروژه راه اندازی خط پردازش زباله و کود آلی منجر به تشکیل پرونده برای وی شد و در چارچوب ماده ۳۸ و از سوی دستگاه قضائی به این پرونده رسیدگی می‌شود که با تعیین تکلیف این پرونده، این پروژه به پیمانکار دیگری واگذار می‌شود.

فکور با اشاره به فعالیت کارخانه کود آلی رشت با دو خط پردازش بیان کرد: با اضافه شدن دو خط دیگر به سامانه پردازش زباله ظرفیت تولید کمپوست و کود آلی از ۵۰۰ تن به ۸۰۰ الی ۱۰۰۰ تن می‌رسد.

وی از تعیین تکلیف زودهنگام زباله سوز سراوان رشت خبر داد و افزود: پس از وقفه‌ای مساله زباله سوز سراوان به منظور تولید انرژی و حل مساله پسماند مجدد در دستور کار قرار قرار گرفت.

سرپرست معاونت امور عمرانی استانداری گیلان تحقق سه حلقه مهم بهسازی، پردازش و کودآلی و همچنین راه اندازی زباله سوز را راه نجات پسماند استان دانست و بیان کرد: برای ساماندهی هر کدام از این سه بخش ۲ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است.

فکور با اشاره به مساله شیرابه پسماند سراوان اضافه کرد: ساماندهی شیرابه زباله سراوان به علت کم کاری پیمانکار به نتایج مثبت نرسید و سرنوشت این پیمانکار هم ماده ۳۸ دچار شد و قرار است این پروژه با جذب پیمانکار جدید روند اجرایی به خود گیرد.

وی گریزی هم به آینده منطقه لندفیل سراوان زد و افزود: محل پسماند سراوان پس از بهسازی کاکل تحت پوشش گیاهی قرار می‌گیرد و دوباره به طبیعت بر می‌گردد و برنامه خاصی نظیر احداث پارک یا تفرجگاه برای آن در نظر گرفته نشده است.

تعریف چندین پهنه جمع آوری زباله در گیلان

سرپرست معاونت امور عمرانی استانداری گیلان از تعریف پهنه بندی‌های مجزا برای نقاط مختلف استان خبر داد و اضافه کرد: پهنه بندی‌هایی در شرق، غرب، مرکز و جنوب گیلان تعریف شده تا زباله‌های همان منطقه در آنجا ساماندهی شود.

فکور با بیان اینکه برنامه‌ای برای انتقال کامل زباله استان به جنوب گیلان وجود ندارد، گفت: پهنه بندی جنوب گیلان برای ساماندهی همان منطقه تعریف شده و اگر ضرورتی در انتقال بخشی از زباله مرکز استان به جنوب گیلان احساس شده این منطقه و سایر پهنه بندی‌های استان حالت پدافندی عمل خواهند کرد.

وی گریزی هم به طرح مطالعاتی تعیین پهنه بندی مرزی برای جمع آوری زباله دو استان گیلان و قزوین زد و افزود: ابعاد مختلف این طرح در حال بررسی و مطالعه است و تا حصول کارشناسی این مساله نمی‌توان در مورد آن اظهار نظر کرد.

پهنه جدید زباله در جنوب گیلان فاصله زیادی با سفیدرود دارد

سرپرست معاونت امور عمرانی استانداری گیلان با بیان اینکه محل جدید دپوی زباله در محدود لوشان و منجیل هیچ ارتباطی با سد سفیدرود ندارد، گفت: پهنه جدید زباله در جنوب گیلان فاصله زیادی با سفیدرود دارد و هیچ آسیبی به آن وارد نیست.

فکور با انتقاد از محل فعلی دپوی زباله شهرداری رودبار بیان کرد: مکان فعلی دپوی زباله دقیقاً نزدیک سفیدرود است و خطر زیست محیطی محل دپوی فعلی رودبار بسیار جدی تر از محل پهنه بندی جدید است.

وی با اشاره به حضور ۷ میلیون مهمان نوروزی در گیلان افزود: بخش عمده‌ای از تولیدات زباله در گیلان توسط مسافران و گردشگران انجام می‌شود برنامه ریزی استان برای ساماندهی زباله حدود دو و نیم میلیون نفر جمعیت استان بوده و سرازیر شدن سیل جمعیت به گیلان قطعاً تبعات زیست محیطی را هم به همراه دارد.

مردم حلقه تکمیل کننده ساماندهی هستند

«موسی فکور» سرپرست معاونت هماهنگی و امور عمرانی استانداری گیلان با بیان اینکه تفکیک زباله از مبدا توسط مردم حلقه اولیه ساماندهی پسماند است، گفت: اقدامات مؤثری در حوزه آموزش و فرهنگ سازی تفکیک زباله از مبدا در مدارس، ادارات و نهادها و همچنین روستاها صورت گرفته است.

فکور با تاکید بر لزوم همراهی و مشارکت مردم در ساماندهی پسماند بیان کرد: همراهی و مشارکت مردم در سرعت بخشی ساماندهی زباله گیلان مؤثر است.

وی با اشاره به تولید روزانه حدود ۲ هزار تن زباله در گیلان افزود: کاهش تولید زباله و نهادینه شدن فرهنگ تفکیک از مبدا می‌تواند ساماندهی پسماند گیلان تأثیرگذار باشد.

اتمام بهسازی و ساماندهی زباله سراوان

«رحیم شوقی» شهردار رشت هم در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: کار بهسازی و ساماندهی زباله سراوان در مراحل نهایی قرار دارد و اقدامات خوبی در یکسال اخیر از سوی مدیریت استان و مدیریت شهری و پارلمان شهری رشت در این خصوص صورت گرفته است.

وی از اتمام بهسازی و ساماندهی زباله سراوان خبر داد و افزود: محوطه و کوه زباله سراوان به صورت کامل بهسازی و کاور شده است و زباله‌ها هم به محل کود آلی انتقال داده می‌شود.

شهردار رشت با بیان اینکه منتظر معرفی محل لندفیل جدید هستیم، گفت: مدیریت شهری رشت آماده جمع آوری و دفن زباله به محل و لندفیل جدید است.

شوقی با اشاره به اینکه زباله‌ها به محل کود آلی برای پردازش انتقال داده می‌شود، اضافه کرد: برگشتی زباله‌ها پس پردازش باید به محل جدید لندفیل که معرفی می‌شود انتقال داده شود.

به گفته وی تعیین تکلیف زباله سوز سراوان رشت با کمک و حمایت استاندار، دستگاه قضائی و دفتر نهاد ریاست جمهوری در حال انجام است.

دغدغه‌های سراوان پا برجا است

«محمد حسین واثق کارگرنیا» رئیس شورای اسلامی شهر رشت هم با اشاره به اقدامات مؤثر در لندفیل سراوان اظهار کرد: بخش عمده‌ای از مشکلات سراوان که گاهاً منجر به تجمعات اعتراضی برخی از ساکنان آن منطقه می‌شد برطرف شده است.

وی با بیان اینکه دغدغه‌های سراوان هنوز کامل برطرف نشده است، افزود: در خصوص تصفیه خانه شیرابه سراوان هنوز نتیجه مطلوبی حاصل نشده و قراردادی که پیش از شروع فعالیت شورای ششم رشت در این باره منعقد شده بود، در نهایت به دلیل عدم انجام تعهدات از سوی پیمانکار به کمیسیون ماده ۳۸ جهت تعیین تکلیف ارسال شد.

رئیس شورای شهر رشت با اشاره به برگزاری مناقصه جدید پیرامون تصفیه خانه شیرابه لندفیل سراوان بیان کرد: شرکت‌های مختلفی در این مناقصه شرکت کردند که در اسرع وقت با انتخاب شرکت دارای صلاحیت و تجربه کاری در خصوص تصفیه شیرابه شاهد رفع آلودگی آب‌های سطحی و زیرسطحی باشیم.

واثق کارگرنیا با تاکید بر به لزوم تعیین جایگاهی برای دفن زباله در مواقع بحران اضافه کرد: درباره تعیین محل جدید دفن زباله دستوراتی از سوی آقای استاندار صادر شده که باید نسبت به آن توجه بیشتری صورت گیرد.

تعریف جانمایی محل جدید لندفیل در گیلان

«محسن منصوری» معاون اجرایی رئیس جمهور هم که در جریان سفرش به گیلان از محل دفن زباله در سراوان رشت بازدید کرده نسبت به اقدامات صورت گرفته در خصوص پسماند گیلان اظهار رضایت دارد و گفت: تاکنون ۱۲ هکتار از این سایت ساماندهی شده و حدود سه تا چهار هکتار باقیمانده نیز به سرعت ساماندهی می‌شود و فقط منطقه کوچکی باقی می‌ماند که آن هم بهسازی و پاکسازی و به طور کامل رفع می‌شود.

وی با بیان اینکه پیش از این روزانه بیش از هزار تن زباله شهر رشت و مناطق اطراف وارد سراوان می‌شد، افزود: این حجم زباله در صورت عدم مدیریت، اثرات مخرب زیست محیطی در پی دارد چنانکه تا به امروز در این منطقه داشته است.

معاون اجرایی رئیس جمهور احداث تصفیه خانه شیرابه در سایت سراوان رشت را پروژه دوم برای رفع مشکلات محل دفن زباله در این منطقه برشمرد و بیان کرد: پیمانکار مستقر برای احداث این تصفیه خانه شیرابه کارش را خوب انجام نداد؛ در جلسه‌ای با حضور استاندار و شهردار تصمیم بر خلع ید پیمانکار گرفته شد و پیرو این امر مناقصه جدیدی برگزار گردید که ظرف یک هفته پیمانکار جدید انتخاب و مستقر می‌شود.

منصوری از تعریف جانمایی محل جدید لندفیل در گیلان خبر داد و اضافه کرد: جانمایی محل جدید انجام شده ضمن اینکه بیشتر به همان منطقه خدمات می‌دهد اما ممکن است کمک کار سایر مناطق باشد.

وی با اشاره به راه اندازی زباله سوز در سراوان رشت افزود: پیش از این پیمانکار برای احداث زباله سوز فعال و مشغول به کار شد؛ دولت هم در این رابطه تعهدی داشت و در واقع این پروژه کار مشارکتی بین دولت، شهرداری و بخش خصوصی بود که در این رابطه تا کنون حدود ۹ میلیون دلار منابع تأمین و پرداخت شد و برخی از تجهیزات نیز خریداری شده است.

این طور که آمارها روایت می‌کنند پرونده بهسازی و ساماندهی پسماند سراوان رشت در حال بسته شدن است اما به نظر می‌رسد ساماندهی کامل پسماند گیلان به ۲ هزار میلیارد اعتبار نیازمند است تا مردم شیرینی اقدامات زیست محیطی دولت، مجموعه استانداری گیلان و مدیریت شهری رشت بچشند.