گیل خبر/سیدمجتبی نعیمی، فعال سیاسی اجتماعی گیلان؛در جامعه شناسیِ سیاسی، از یک منظر، بینِ جامعه و حاکمیت، این چهار نسبت قابل شناسی است: استقلالِ مثبت، استقلالِ منفی، وابستگیِ مثبت و وابستگیِ منفی.

در استقلالِ مثبتِ جامعه/حاکمیت نسبت به دیگری، گرچه احساس نیازی به همراهی نیست اما این عدم نیاز، از بابِ تخاصم نیست و در صورتِ بحران، آن استقلال به وابستگی تغییر حالت می‌دهد.

برخلافِ حالتِ فوق، در استقلالِ منفیِ جامعه/حاکمیت از یکدیگر، این دو انگار از هم متنفرند. نیازی به یکدیگر احساس نکرده و منْ بابِ اختلافات و تعارضاتِ متعددِ فیْ مابین، در صورتِ بروز بحران، جامعه/حاکمیت به داد هم نخواهند رسید.

در وابستگیِ مثبت، جامعه/حاکمیت به یکدیگر نیازمندند _ این نیاز ممکن است یکسویه یا دو سویه باشد _ ولی ملاتِ پیوند دهنده‌ی آن دو، محبت است و اعتماد. اما در وابستگیِ منفی، اجبارِ از روی بی‌میلیِ یک یا هر دو رُکن، باعث شده در عین نیازمندی، متعلق به یکدیگر بمانند.

آنچه مشاهده می‌شود این است که در حالِ حاضر، نسبتِ بخشِ قابل توجهی از جامعه با حاکمیت برمبنای استقلالِ منفی است. نه حاکمیت احساس نیازی به آن بخش از جامعه می‌کند و نه آنها کاری به کار حاکمیت دارند.

همین است که از یک طرف حاکمیت می‌گوید حجاب، قانون است اما ایشان به ریشِ این قانون می‌خندند و می‌گویند ما اساسا به دین شما نیستیم که حال بخواهیم خود را موظف به اجرای آن بدانیم. و از طرف دیگر مردم می‌گویند چرا آقای صدیقی با این همه ابهام و ایراد باید همچنان امام جمعه‌یِ تهران باشد و حاکمیت می‌گوید به شما ربطی ندارد. همینی هست که هست.

همین است که از یک طرف حاکمیت، مردم را به حضور در انتخابات دعوت می‌کند. اما روزِ انتخابات مردم می‌روند سیزده به در و نهایتش می‌شود حدود چهل درصد مشارکت و از طرف دیگر مردم می‌گویند ما گوشت را کیلویی هفت صد هزار تومان و بیشتر می‌خریم اما مسئول نظارتیِ وزارت کشاورزی حرف از گوشت کیلویی زیر سی صد هزار تومان می‌زند. و ده‌ها نمونه‌ی تعارض دیگر.

اینکه چه کسی دومینویِ لجبازیِ جامعه/حاکمیت را شروع کرده مهم است و سرِ جایِ خودش لازم به بررسی. اما در شرایطِ فعلی، در این استقلالِ منفی و متقابلِ جامعه و حاکمیت نسبت بهم، نه انگشتی روی ماشه‌ی موشک علیه اسرائیل می‌رود و نه معیشتِ مردم بهبود می‌یابد.

این لجبازی هرچه زودتر تمام شود به نفع همه است. اما امان از‌ قِلَّتِ خِرَدی که خداوند را حاضر دیده، قلبی که برای ایران بتپد و تدبیرِ بلند ...