گیل خبر/ جنبش جنگل در سرزمینی به وقوع پیوست که ریشه‌های مبارزه دهقانی وانقلابی از میانه عصر صفویه تا پایان دوران حکومت قاجاریه به عنوان یکی از شاخصه‌های سیاسی و اجتماعی آن به شمار می‌رفت. ثروت این سرزمین موجب طمع حکومتها و فشار بر روستائیان به منظور بهرهوری بیشتر از نیروی کار و ثروت خدادادی شان میگشت. این روند و نگاه حکومتهای چیره بر ایران تا عصر قاجار تداوم یافت. در کنار برخورد حکومتهای چیره بر ایران با مردم، در دهههای نخست حکومت قاجارها حریف دیگری نیز وارد میدان اقتصادی، سیاسی و اجتماعی گیلان گشت. این حریف، روسیه بود. روسهای تزاری در تمام دوره حکومت قاجار تا وقوع انقلاب بلشویکی در آن کشور اربابان بلامنازع گیلان به شمار میرفتند به گونهای که حکام گیلان برای انجام هر دستوری پیش ازکسب تکلیف از حکومت مرکزی از کنسول روسیه در رشت اجازه میگرفتند. این نگاه و فشار روسیه بر سرزمین گیلان یکی از مهم ترین دلایل پرالتهاب شدن رویدادهای مشروطیت در گیلان بود و بعدها نیز انقلابیونی نظیر میرزا کوچکخان یکی از هدفهای اساسی خود را در افروختن نخستین شعلهی آتش جنبش جنگل اخراج بیگانگان به ویژه روسها از گیلان قرار دادند.
جنگلیها آرمان خود را این گونه در روزنامه جنگل بیان کردند؛
جنگلیها ایدئولوژی خود را در روزنامه جنگل چنین بیان کرده اند:
«ما قبل از هر چیز طرفدار استقلال مملکت ایرانیم استقلالی به تمام معنی کلمه یعنی بدون اندک مداخلهی هیچ دولت اجنبی. اصلاحات اساسی مملکت و رفع فساد تشکیلات دولتی که هر چه برسر ایران آمده از فساد تشکیلات است. ما طرفدار یگانگی عموم مسلمانانیم، این است نظریات ما که تمام ایرانیان را دعوت به هم صدایی کرده خواستار مساعدتیم»
جنبش جنگل در تاریخ هفت ساله خود، 1294-1300خ، به جهت رویدادهای سیاسی داخلی و خارجی مراحل پر التهابی را از سر گذراند. زیرا جنگلیها نخست در دو جبهه علیه حاکمان محلی و روسیه تزاری میجنگیدند، اما پس از وقوع انقلاب بلشویکی در روسیه و خروج روسهای تزاری، شعلهور شدن آتش جنگل جهانی موجب وارد شدن انگلستان در فضای سیاسی ایران و گیلان و همچنین بلشویک‌ها در این ماجراها گشت. از سوی دیگر ورود چهرههای فرصتطلب به جنبش و اندیشههای متعدد و متناقض با بنیانگذاران جنبش و هیات اتحاد اسلام و سازش با برخی از جریانها و شخصیتها موجب چندپارگی جنبش از 1298 خورشیدی تا خاموشی آن در آذر ماه 1300 خ. گردید. در نهایت بلشویکها با ایجاد نفاق در جنبش و همچنین سازش با دولت مرکزی ایران و دولت انگلستان ضربهی نهایی را بر پیکر جنبش وارد نمود و واقعه ملا سرا مهر پایان بر حیات سیاسی جنبش جنگل بود.
دبیرخانه همایش بین المللی بازتاب های داخلی و خارجی جنبش جنگل؛ از اردیبهشت 1400, با هدف بزرگداشت یکصدمین سالروز خاموشی جنبش جنگل در دانشگاه گیلان در مجموعه آرشیو و مرکز اسناد دانشگاه واقع در پژوهشکده گیلان شناسی و با نظارت و دبیری دکتر عباس پناهی عضو هیات علمی دانشگاه گیلان آغاز به کار کرد. محور ها و موضوعات همایش پیش رو مورد استقبال پژوهشگران داخلی از استانهای آذربایجان شرقی، اصفهان، ایلام، تهران، چهارمحال بختیاری، خراسان رضوی،خراسان شمالی، خوزستان، زنجان، فارس، قزوین، قم، گیلان، مازندران، مرکزی ، همدان و کهگیلویه و بویر احمد و همچنین دپارتمان های ایران شناسی از کشورهای روسیه، گرجستان، ارمنستان و آلمان قرار گرفت. در نهایت 97 مقاله توسط دبیرخانه دایمی مرکز اسناد جنبش جنگل در پژوهشکده گیلان شناسی دریافت شد. از این تعداد 74 مقاله مورد پذیرش داوران قرار گرفت و 27 مقاله جهت سخنرانی در سه پنل تخصصی انتخاب و متن سایر مقلات پذیرش شده در مجنوعه مقالات همیاش به چاپ خواهد رسید. سخنرانان در روز چهارشنبه 24 آذر 1400 از ساعت 9 تا 18 عصر مقالات خود را ارائه خواهند داد. لینک ورد به همایش:

https://www.skyroom.online/ch/uog/jungle-movement