گفت کسی خواجه سنایی بمرد                  مرگ چنین خواجه نه کاریست خرد کاه نبود او که به بادی پرید                         آب نبود او که به سرما فسرد گنج زری بود در این خاکدان                          کو دو جهان را بجوی می شمرد اختصاصی گیل خبر/ افشین پرتو در سال 1328 خورشیدی، در شهر مقدس مشهد رضوی دیده به جهان گشود و در واپسین ساعات روز پنجشنبه 26 شهریور جان به جان آفرین سپرد و دارفانی را وداع گفت. زنده یاد پرتو در سال 1350 خورشیدی در دانشگاه شیراز با دفاع از پایان نامه خود تحت عنوان « گیلان در دوره صفویه»، موفق به اخذ مدرک کارشناسی رشته ی تاریخ شد. استاد راهنمای پایان نامه اش، دکتر عبدالکریم گلشنی همولایتی وی بود که در دهه 1330، هفته نامه وزین«هفگز» را در رشت منتشر می ساخت. استاد پرتو رابطه ی شاگردی و استادی را همیشه پاس می داشت. نامبرده در آن سال به استخدام اداره آموزش و پرورش در آمد و در طی سنوات خدمت آموزشی خود، هیچ گاه از کار تحقیقی و پژوهشی باز نایستاد. خوش رویی او با دانش آموزان و همکاران در فضای آموزشی از یک سو و تسلط مثالزدنی وی بر محتوای کتب درسی و تاریخ خاندان حکومت گر ایران و به ویژه حکومت های محلی در گیلان، سبب شد که وی در گیلان، به عنوان دبیری محول و چیره دست، زبانزد خاص و عام شود. او در طول دوران فعالیت آموزشی خود، بیش از یک دهه به عنوان سرگروه تاریخ دوره ی متوسطه آموزش و پرورش به عنوان نخستین دبیرعلمی دبیرخانه تاریخ وزارت خانه در گیلان خوش درخشید. از استاد فقید پرتو، آثار ارزنده ای به صورت مقاله، پژوهش، ترجمه و تصحیح به یادگار مانده است. قابل ذکر است که قسمت اعظم فعالیت های پژوهشی وی را می توان در حوزه تاریخ محلی گیلان دانست. وی علاوه بر چاپ آثاری مانند«تاریخ گیلان از آغاز تا برپائی مشروطه»، «حکومت احمدشاه و جنبش جنگل»، «جنبش مشروطه گیلان» «تاریخ شیلات در گیلان» و... در دوره بازنشستگی، توانست مهم ترین منابع تاریخ محلی گیلان را مانند«تاریخ خانی»، «تاریخ گیلان عبدالفتاح مومنی» «تاریخ رویان اولیاء آملی» «تاریخ مازندران شیخعلی گیلانی» و «تاریخ طبرستان» ابن اسفندیار را تصحیح و بازخوانی نماید. از او علاوه بر مقالات متعددی که در نشریات وزین گیلان مانند گیله وا، گیلان ما، ره آورد گیل، گیلان زمین و فرهنگ گیلان به چاپ رسیده، همکاری وی با نشریاتی چون کتاب ماه(تاریخ و جغرافیا) و اطلاعات سیاسی – اقتصادی سال ها ادامه یافت. زنده یاد استاد پرتو، یک پای ثابت همایش های تاریخی از رئیس علی دلواری، (1372)تا میرزا کوچک خان (1392) بود، تلاش شبانه روزی وی در سال 1381 خورشیدی، سبب گردید که نخستین همایش بازشناسی نهضت جنگل که به همت نخستین شورای اسلامی شهر رشت برگزار شد، به همایشی ماندگاری تبدیل شود که در خاطره ها هنوز باقی مانده است. چیره دستی در اجرای همایش، توانمندی سازی علمی، تسلط بر منابع کهن، و تحقیقات جدید و صیر و حوصله زیاد، مهم ترین ویژگی های مردی است که خرقه تهی کرد و زندگی را وداع گفت. تاسف آورترین خاطره ای که از او به یادم مانده، این است که زنده یاد پرتو نتوانست به علت کسالت جسمی، در سخنرانی دکتر منوچهر پارسا دوست که تحت عنوان «رشت در دوره صفویه» درخانه فرهنگ گیلان در ساعت 18 روز چهارشنبه، 25 شهریور برگزار شد، حضور یابد که جای خالی وی همگان را شگفت زده کرده بود. یادش گرامی و نامش مانا باد. دکتر فریدون شایسته/  نویسنده و پژوهشگر- مدرس تاریخ دانشگاه فرهنگیان