سید هادی زحمتکار
۱۳۹۴/۰۵/۱۵ ۰۵:۰۵ چاپ
پیاده راه اعلم الهدی از منظر توسعه متوازن
به گزارش گیل خبر، نام پیاده راه اعلم الهدی با نام دکتر ثابت قدم شهردار فعلی رشت گره خورده است،شهرداری که با وجود تمام مخالفتها،طرح به جای مانده ی دوره های قبلی شورای شهر رشت (پیاده راه اعلم الهدی) را اجرا نمود و اگر عمر دوره قبلی شهرداری وی ادامه می یافت شاید اکنون بر روی پیاده راه امام خمینی(ره)،شریعتی و سعدی قدم می زدیم. اکنون با حضور مجدد دکتر ثابت قدم به عنوان شهردار جدید رشت ، یکبار دیگر زمزمه تغییر کاربری خیابانهای متصل به میدان شهدای ذهاب (شهرداری) به پیاده راه به گوش می رسد که لازم است معایب و محاسن این تغییر کاربری، از خیابان به پیاده راه اعلم الهدی بررسی شود تا با رفع معایب ، نسبت به اجرای این تغییر کاربری اقدام شود. یکی از مهمترین شاخصه بررسی مفید بودن یک پروژه یا توسعه در زندگی بشر، بررسی از منظر توسعه متوازن می باشد ، یعنی به جای نگاه تک بعدی به یک پروژه (توسعه) ، تاثیر آن در ابعاد دیگر نیز مورد بررسی قرار گیرد.حال از منظر توسعه متوازن سعی می نماییم بخشی از ابعاد تاثیر گذاری پروژه علم الهدی را بیان نماییم. ابتدا لازم است کاربری میدان شهدای ذهاب(شهرداری) و خیابانهای امام خمینی(ره)،شریعتی ، سعدی و اعلم الهدی که در ذیل به اختصار میدان شهرداری رشت آورده می شود را بیان نماییم: میدان شهرداری رشت مرکز فرهنگی ، تاریخی ، اقتصادی ، مذهبی ، سیاسی و حمل و نقل شهر رشت می باشد و در واقع قلب شهر رشت می باشد. بازار بزرگ شهر رشت که بازاری مشهور در کل کشور می باشد در اطراف میدان شهرداری رشت واقع گردیده است.در این بازار، حدود 75 درصد مردم شهر رشت و 50 درصد مردم استان گیلان ، بصورت مستقیم یا غیر مستقیم مایحتاج خود را از آن تهیه می نمایند. 1 این میدان ، ساختمانهای تاریخی استانداری سابق ، ساختمان شهرداری ، اداره پست ، مساجد ، کتابخانه ملی ، سینما ، حمام ، هتل و مسافرخانه ها را در خود جای داده که به وسیله خیابان (پیاده راه) اعلم الهدی به یک میدان تایخی دیگر به نام سبزه میدان متصل گردیده است. 4 5 3 2 این میدان به مرکز فعالیتهای سیاسی ، نظامی و مذهبی در شهر رشت نیز تبدیل شده است ، میدانی که راهپیمایی ها ، بدرقه رزمندگان اسلام به جبهه ها ، تشییع پیکر مطهر شهدا ، علما و بزرگان ، رژه یگانهای نظامی و انتظامی در ایام مختلف و برگزاری مراسم های مذهبی را به یاد می آورد. 66 77 88 و اما هر گاه نام خیابان به گوش می رسد ، اولین تعریفی که به ذهن متبادر می شود ، جابجایی و انتقال انسان و کالا می باشد یعنی همان ترابری یا حمل و نقل . خیابانهای اطراف میدان شهرداری رشت بار اصلی حمل و نقل شهر رشت را به دوش می کشد ، بهتر است برای لمس این موضوع به آمار ذیل توجه شود : حدود 70 درصد ایستگاههای تاکسی ، 100 درصد ایستگاههای اتوبوس ، 50 درصد ایستگاههای سواری های شخصی خارج شهری در میدان شهرداری واقع شده است ، این حجم از ایستگاهها بدین معنی است که افراد زیادی یا مقصد آنان میدان شهرداری است یا برای رسیدن به مقصد خود باید این مسیر را انتخاب کنند.علاوه بر حمل و نقل انسان ، با توجه به اینکه بازار بزرگ رشت در این میدان واقع گردیده است و مبادله 60 در صدی کل کالاهای استان گیلان در این بازار انجام می شود ، توجه به حمل و نقل کالا را در این میدان درجایگاه ویژه ای قرار اده است. 111 حال با مشخص شدن کاربری میدان شهرداری رشت ، تاثیر تغییر کاربری یکی از خیابانهای منتهی به میدان شهرداری (خیابان اعلم الهدی) به پیاده راه را از ابعاد مختلف بررسی می نماییم. الف) اجرای خیابان اعلم الهدی به پیاده راه ، ارتباط وسایل حمل و نقل عمومی وشخصی ما بین میدان شهرداری و سبزه میدان را قطع نموده است.این امر ، باعث گردید حجم عمده ای از این وسایل نقلیه ، برای رسیدن به مقصد خود از خیابانهای بیستون و خیابان لاکانی استفاده نمایند و منجر به ترافیک این خیابانها و میدان سبزه میدان گردیده است. 1 ترافیک ایجاد شده در خیابان بیستون مضافاً ساکنین و کسبه خیابان اعلم الهدی از ابتدای بهره برداری این پروژه تا چند ماه ، امکان تردد ( امکان حمل و نقل انسان و کالا) وسایل نقلیه خود را نداشتند که با پیگیریهای فراوان توانستند از پیاده راه ، تحت شرایط خاص استفاده نمایند. ب) ایستگاههای تاکسی و اتوبوس که مبدا آنها میدان شهرداری و مقصد آنها ، یخسازی ، احمد گوراب ، سام ، علی آباد ، معلولین می باشد ، از خیابان اعلم الهدی به سبزه میدان تغییر مکان داده شد.این تغییر مکان ایستگاهها علاوه بر ایجاد ترافیک در خیابانهای اطراف سبزه میدان ،اهداف استفاده از سیستم های حمل و نقل همگانی را نیز تحت تاثیرقرار داده است . در تعریف سیستم های حمل و نقل همگانی آمده است: انواع سیستم های حمل و نقل همگانی در کنار یکدیگر باید شرایطی از قبیل ایمنی ، راحتی و سرعت بالا در جابجایی مسافران را فراهم نماید . همچنین نیاز است به کارگیری سیستم های مختلف از لحاظ اقتصادی توجیه پذیر باشد . این تغییر مکان ایستگاه ، باعث افزایش زمان سفر ودر بعضی سفرها،هزینه اقتصادی افراد استفاده کننده از حمل و نقل همگانی را افزایش داده است و علاوه بر آن دیگر استفاده از آن راحت نمی باشد ، با ذکر یک مثال این مطلب روشن تر خواهد شد: افرادی که ساکن شرق و جنوب شرقی رشت (لاکانی ، سردار جنگل ، معلولین) هستند و با استفاده از سیستم های حمل و نقل عمومی و بخاطر موضوع فعالیت خود قصد سفر به شمال و شمال غرب رشت (گلسار ، فخب ، فرودگاه) و بلعکس را دارند به دلیل فاصله ایستگاههای تاکسی و اتوبوس باید مسیر میدان سبزه میدان (ایستگاه لاکانی ، سردار جنگل ، معلولین) به خیابان سعدی (ایستگاه گلسار، فخب ، فرودگاه) را پیاده روی نمایند و به همین دلیل ، زمان سفر آنان در حدود 15 دقیقه افزایش می یابد(بدون احتساب ترافیک خیابان لاکانی و خیابان بیستون) . حال شما تصور نمایید افراد سالخورده و معلول جامعه مجبور هستند برای رسیدن به مقصد خود از این ایستگاه ها استفاده نمایند ، چه سختی هایی را تحمل می نمایند و در صورت استفاده از مسیرهای دیگر برای رسیدن به مقصد ، هزینه اقتصادی آنها افزایش می یابد. با بیان مثال بالا مشخص شد که در بعضی سفرها استفاده از حمل و نقل عمومی دیگر توجیهی ندارد و عدم استفاده از حمل و نقل عمومی ، تبعاتی دارد که از توضیح آن در اینجا خودداری می گردد. 2 ترافیک دور سبزه میدان به دلیل انتقال ایستگاه های تاکسی به دور میدان ج) با توجه به اینکه بخش عمده ای از سفرهای شهری به صورت پیاده انجام می شود ، وجود پیاده راه مناسب از جمله نیازهای اولیه شهر می باشد.بخشی از سفرهای سواره نیز معمولا به شکل پاره سفر ، نظیر سفرهای بین دو ایستگاه اتوبوس ، فاصله ی محل پارکینگ تا مقصد و غیره ، به صورت پیاده انجام می گیرند.سیستم پیاده راه در مقایسه با سایر سیستم های شهری دارای خصوصیات و مزایای منحصر به فردی است که از جمله آنها می توان به انعطاف پذیری ، ارزانی ، مصرف انرژی کمتر، هماهنگی با ملاحظات زیست محیطی و سلامت انسان اشاره نمود. تغییر کاربری از خیابان به پیاده راه ، تامین کننده نیازهای بالا می باشد و با استفاده از المانهای سنتی و گاه مدرن ، مناظر زیبایی برای استفاده کنندگان از این سیستم را فراهم نموده است و به نوعی باعث می گردد که شهروندان احساس تعلق به شهر داشته باشند و تجلی این احساس تعلق را می توان در عکس های یادگاری در این پیاده راه ، مشاهده نمود. 3 نیمکت های تعبیه شده در این پیاده راه برای استراحت شهروندان و مسافرین از دیگر مزایای این تغییر کاربری می باشد و از الزامات طراحی شهری می باشد و امیدواریم در جاهای دیگر شهر نیز شاهد اجرای این امکانات برای استراحت باشیم. وجود نماهای نامتناسب بعضی از ساختمانهای اطراف این پیاده راه در کنار ساختمان های تاریخی از جمله کتابخانه ملی ، از مواردی است که این پیاده راه زیبا را تحت تاثیر خود قرار داده است و به نوعی باعث آزار چشم بیننده می شود و لازم است در این خصوص ، حداقل در این مسیر ، طرح همسان سازی نماها اجرا شود. د) از موارد دیگر تاثیرگذاری این تغییر کاربری ، می توان به اثر منفی بر کسب و کار کسبه این خیابان اشاره نمود که دلیل عمده آن ، مشکلات تردد ( کافی نبودن پارکینگ های اطراف ، ترافیک خیابان های اطراف میدان شهرداری و سبزه میدان و عدم تردد وسایل نقلیه خصوصی ) در خیابانهای اطراف میدان شهرداری می باشد. عدم توجه به کسب و کار ، بیکاری را افزایش می دهد و بیکاری منشا بسیاری از مشکلات اجتماعی و روانی از جمله :عدم شور و شوق و نشاط برای زندگی ،عدم احساس مفید بودن ، تنش در خانواده ، اعتیاد و بسیاری از مشکلات دیگر می شود که لازم است مدیران شهری حتما نگاه ویژه ای به این مسئله داشته باشند. موارد بالا تنها بخشی از ابعاد تاثیر گذاری این تغییر کاربری می باشد،که از بیان ابعاد دیگر صرف نظر شده است. امید است مدیران شهری از جمله جناب آقای دکتر ثابت قدم ، توسعه متوازن را در اولویت اجرای پروژه های خود قرار دهند تا در همه زمینه ها ، رشد و توسعه شهر رشت را شاهد باشیم. منابع:  رشت شهر باران-محمود نیکویه-شورای اسلامی شهر رشت دوره دوم1385  معرفی سیستم یکپارچه حمل و نقل همگانی-معاونت عمرانی وزارت کشور 1386  المانهای شهری،تاثیر گذاری بر ارکان طراحی شهری(همایش ملی عناصر زیباسازی)  پیامدهای زیانبار بیکاری هفته نامه اقتدار ملی