هرمز ربانی
۱۳۹۴/۰۵/۱۳ ۱۱:۱۹ چاپ
به گزارش گیل خبر، اکنون که به لطف الهی وتدبیر کارگزاران وحمایت بیدریغ مردم فهیم ایران در توافق هسته ای به سرانجام رسید وتحریم های ظالمانه برداشته میشود این نگرانی روی نشان میدهد که مبادا نتوانیم از این فرصت استفاده کنیم چراکه نشان دادیم اساسا در تبدیل فرصتها به تهدید طولانی داریم و در گذشته چه فرصت سوزیها که نکردیم وچه منافعی که به .... تبدیل نشد . هرچند باید اینبار به تیم تدبیر امیدوار باشیم چون ثابت کرده اند که ارام ولی حساب شده حرکت میکنند و لیکن در این .... سعی دارم از سر دلسوزی وبراساس تجربه نکاتی را عرض نمایم که امیدوارم مقرون به فایده قرار گیرد واما اکنوا به نظر میرسد با رفع تحریم ها فضای جدیدی خصوصا در حوزه اقتصادی کشور ایجاد میشود وپولهای بلوکه شده به کشور برمیگردد . سرمایه گذاران برای برقراری ارتباط با ایران صف کشیده اند . روابط ما با سایر دول در حال عادی شدن است .همه .... و موارد از این دست که میتواند بسیار میمون ومبارک باشد ولی با کمی دقت متوجه میشویم هیچگاه فقدان سرمایه مشکل اصلی کشور نبوده و نیست . هرچند نمیتوان اهمیت سرمایه و سرمایه گذاری را نادیده گرفت ولی به خاطر داشته باشیم در هشت سال دولت احمدی نژاد نزدیک به 95 میلیارد دلار درآمد ارزی خصوصا از محل بالا رفتن قیمت نفت نصیب کشور شد و لیکن آثار نتایج آن در اقتصاد ایران مثبت نبوده . اولین اثر آن که که یکبار پیشتر ازاین در تاریخ معاصر ایران در اواخر دوران حکومت محمد رضا پهلوی تجربه شده بود ورود پول کلان به بازار باعث ، فساد افسار گسیخته ،حیف ومیل سرمایه ها ، گسترش اقتصاد رانتی ، افزایش شکاف طبقاتی شدو بجای نقش سازنده نقش تخریبی در اقتصاد ایران بازی کرد . همچنین ارتباط با دول دیگر نیز فرجامی مشابه داشته است مسلما ارتباط با دیگر کشورها میتواند فرصتهای زیادی پیش روی ما قرار دهد .میتواند از تنش ها که تخریب کننده و فرصت سوز هستند جلوگیری کند .میتواند حجم مبادلات را خصوصا در حوزه اقتصادی کشور افزایش دهد میتواند اقتصاد کشور را شکوفا کند و لیکن در مقابلش میتواند با درک ناصحیح از رابطه، غیر سازنده و مخرب باشد . همانطور که در گذشته شاهد آن بوده ایم بطور مثال بهبود روابط ایران با غرب و اروپا در دوران اصلاحات وقتی بعنوان یک فرصت در اختیار دولت بعدی قرار گرفت زمانی که ثروتی به کشور تزریق شد تنها بازار واردات رونق یافت دهها و صدها میلیارد دلار به حجم واردات افزوده شد خصوصا اقلام غیر ضرورو لوکس و ایران تنها به عنوان یک بازار خوب در اختیار کشورهای دیگر قرارگرفت ولی ما از این ارتباط بهره چندانی نبردیم و در تراز ارتباط منفی عمل کردیم . در نتیجه کارخانه و واحدهای تولیدی ما بعلت عدم حمایت در یک رقابت نابرابر سر تسلیم فرو اوردند . سرمایه های زیادی از کشور .از پولهای نفتی توسط سود جویان بر خارج از کشور سرازیر شد و سود جویان بجای سرمایه گذاری در داخل ترجیح دادند که در دبی یا اروپا سرمایه گذاری کنند و این فرصت هم برای ما تبدیل به یک تهدید شد . در خصوص حضور سرمایه گذاران خارجی هم به سان موضوعات قبلی خیر وشر آن به نوع عملکرد ما برمیگردد . ویعنی ضمن آنکه میتوان آن را به فال نیک گرفت خصوصا اگر همراه با ورورد تکنولوژی نو ودانش مدیریتی روز باشد ، بسیار موثر است .چراکه اساسا حجم بالای مشکلات و کمبودسرمایه داخلی اقتضاء حضور سرمایه خارجی را غیر قابل انکار میکند ولی باز بایددقت داشت که در این هجوم هر نوع سرمایه خارجی را غیر قابل انکار میکند ولی باید در انتخاب شرکاء تجاری واقتصادی خود نهایت دقت را داشته باشیم گاهی صدها شرکت کوچک باسرمایه های محدود از طریق ارتباطات پنهان زد وبند و... به امید کسب سود نجومی خود به بازار ایران تحمیل میکنند .ولی باید دربیابیم حضور این شرکتها و سرمایه گذاران نمی تواند کارگشا باشد برعکس حضور شرکتهای بزرگ و خوشنام با برندهای جهانی است که میتواند تغییر ایجاد کند در نگاه به روند جذب سرمایه در کشورهای پیشرواز چین تا کره ، ژاپن تا کشورهای اروپایی در میابیم ، این شرکتهای معتبر جهانی هسنتد که تغییرانپت محسوس ایجاد میکنند البته در نوع قرارداد و تامل با این شرکتها هم باید دقت و توجه لازم مبذول گردد . در یک کلام رفع تحریم ها به مثابه یک چاقوی دولبه است که هم میتواند مفید و موثر باشد و هم میتواند مخرب . اگر آمادگی لازم وجود داشته باشد برنامه ریزی لازم انجام گیرد .دغدغه ها و نگرانیها مورد توجه قرارگیرد تجربه های گذشته بکار گرفته شود مسلما بهرهگرفتن از این فرصت میتواند به شکوقپفایی اقتصاد منجر برای کشور یک جهش اقتصادی را به همراه داشته باشد . جهشی که برای جبران عقب ماندگی گذشته یک ضرورت انکار ناپذیر است . شاید این فرصت استثنایی برای یک تحول تاریخی باشد شاید بتوانیم به رویای خود و پیشینیان جامع عمل بپوشانیم ولیکن همه اینها درگرو نوع عملکرد ماست ولازمه اش حداقل چند چیز است 1- استفاده از خرد جمعی وباور این حقیقت که همه چیز را همگان دانند بدور از اختلاف سلیقه ها و دیدگاهها جناح بندی ها وصف بندی ها ی متداول اکنون باید حاکمیت در یک فراخوان از همه اهل نظر دعوت بعمل اورد وبا برگزاری جلسات هم اندیشی جلب نظز صاحب نظران خصوصا در حوزه اقتصادی استفاده از تجربیات داخلی و خارجی فعال کردن مراکز علمی وپژوهشی زمینه ارائه نظران و طرح ایده های نو از همه ظرفیت نگری جامعه استفاده شود . بنظر میرسد فاصله بین توافق وتاریخ اجراء فرصتی چندماه است که میتوان از ان به صورت مطلوب استفاده کرد . 2- کانوهای اسیب پذیر و نقاط کور در مسیر پیشرفت و توسعه شناسایی شود .این کانونها میتواند در حوزه قوانین اجرا یا نظارت داشته باشد . به هر طریق تجربه نشان داده است نقاط کوری وجود دارد که آسیب های جدی از آن ناحیه وارد میشود شناسایی دقیق و رفع این موانع بسیار مهم می باشد . این نقاط و کانونها یک شبه ایجاد نشده اند همچنین در کوتاه مدت از بین نمیرود برنامه ریزی دقیق لازم است ودر زمان کافی برای شناسایی و رفع آنها و فلذا میباست از فرصت زمانی استفاده شود وگرنه خود این موانع میتواند نتیجه کار را تغییر دند . 3- اهیت دادن به برنامه متاسفانه در گذشته و خصوصا در دوران طلایی که میلیاردها دلار پول از محل جهش قیمت نفت به اقتصاد ایران وارد شده بود ما شاهد یک بی بزنامه گی و بیتوجهی به برنامه ریزی بوده ایم خوب به خاطر داریم که گفته میشد که باید برنامه توسعه را به کمد انداخت و درش را هم بست . عدم باور به برنامه ریزی تا جایی پیش رفت که سازمان مدیریت وبرنامه ریزی با قدمت دهها ساله تعطیل شد و شوراهای مختلف برنامه ریزی یکی بعد دیگری تعیلی شدند . و این نشان میدهد یک برنامه گریزی وجود دارد که در دوران هشت ساله احمدی نژاد به اوج خود رسید .ولی فراموش نکنیم این برنامه گریزی منحصر به آن دوران نبوده و ریشه تاریخی دارد برای درک این واقعیت کافیست به طرح های عمرانی زیادی در کشور سر بزنیم که فاقد توجیه اقتصادی لازم است . فرودگاههایی که با پول هنگفت ساخته شد ولی پرواز ندارد ، جاده ها و اتوبانهایی که بهره بردار لازم را ندارد .مدارسی که دانش آموز ندارد . بیمارستانهایی که بیمار کافی ندارد و... همه اینها بدون کارشناسی و برنامه ریزی دقیق جانمایی درست و صرفا براثر فشارهای سیاسی از سوی کانونهای قدرت ساخته شده و امروز جزء اتلاف منابع ثمره ای نداشته و آن همدر روزگار کمبود منابع اکنون باید ضرورت توجه به برنامه ریزی علمی و دقیق مورد امعان نظر قرار گیرد . یک ریال بدون توجیه اقتصادی نباید خرج شود و دستگاههای نظارتی میبایست سفت وسخت بگیرند فراموش نکنیم مقصران دیروز هیچ گاه بازخواست نشدند وباورداشته باشیم که فرصت سوزیها عاملی بوده است که کار را به اینجا رسانده است . 4- وسرآخر اینکه برنامه ها اگر دقیق و خوب تدوین شده باشد باید توسط یک تیم مجرب و حرفه ای اجرا شود سوال اینجاست که ایا تیم اجرا دولت و ساختار اداری ما این توان را دارد ، این مهم به مدیران و کارگزاران متعهد پاک دست ، حرفه ای، شجاع و پرتلاش وباانگیزه نیاز دارد نگرانی اینجاست که تیم اجرایی دولت که ملقمه ای است از مدیران قدرتمند و متعهد و ازیک سو مدیران سالخورده ، باتجربه اماکم تحرک ویا مدیران جامانده از دولت پیش که بیشترشان کارنامه چندان مطلوبی ندارند . از سوی دیگرو بدنه ای فشل و بیانگیزه که گاها سرخورده اند . ایا میتوانند وظیفه ای چنین خطیر را بر عهده بگیرند بنظر میرسد دکتر روحانی بواسطه تمرکز به مسئله ی هسته ای کم تر توانسته برروی بهینه سازی ساختار مدیریتی و اجرای کشور کار کند و هنوز در حوزه اجرا گاها از مدیران برسرکار هستند که اعتقادی جدی به دولت و تغییرات ایجاد شده ندارند.تحول خواه نیستند ، با مردم همصدا نیستند ، و متاسفانه در پاکدستی بعضی از آنها تردید وجود دارد . سپردن چنین ماموریتی بزرگ به چنین مجموعه ای شاید دور از تدبیر باشد فلذا ضرورت یک خانه تکانی و اصلاحساختاری جدی وجود دارد و بهترین فرصت ، بهترین برنامه ، بهترین منابع اگر به دست انسانهای بیکفایت سپرده شود مسلما خروجی مناسب نخواهد داشت . پس ضرورت دارد یک تجدید نظر بعمل اید همانطور که وعده اقای روحانی چنین بوده و انتظار رای دهندگان چنین است . امید است این فرصت تاریخی یا بزنگا، تاریخی به باد داده نشود و ثابت کنیم ما ایرانیان لیاقت بیش از اینها را داریم و شایسته بهترینها هستیم . هرمز ربانی پایگاه گیل خبر: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.