گیل خبر/ محمد کهنسال  از هر طرف که رفتم جز وحشتم نیفزود زنهار از این بیابان وین راه بی نهایت بازدید از کارخانه بازیافت بیلیش نه تنها کمکی به روشن شدن موضوع انتقال پسماند پتروشیمی از خوزستان به گیلان ننمود بلکه بر ابهامات آن افزود . البته باید از مجموعه استانداری گیلان بابت فراهم نمودن امکان بازدید تشکر کرد اما عدم تناسب کمیت افراد دعوت شده با امکانات و فضا ، تفاوت سطح دانش فنی حضار اعم از مسئولین ، متخصصین ، خبرنگاران ، عکاسان و نمایندگان سازمان های مردم نهاد موجب گردید که امکان پیگیری دقیق موضوع فراهم نباشد. پیش از بازدید آنچه که تصورمی شد این بود که پسماندهای پتروشیمی حاوی کلر به محل کارخانه منتقل و طی فرآیندی نود درصد آن به اتیلن دی کلراید که مناسب برای کارخانه های تولید محصولات پی وی سی است تبدیل و ده درصد آن که اصطلاحا پسماند سنگین است باقی می ماند و بهترین راه حل برای خلاصی از آن سوزاندن در دماهای بالا است چرا که در این صورت امکان بوجود آمدن مواد بسیار سمی دیوکسین و فوران به حداقل کاهش می یابد. در زمان بازدید اما سه اتفاق جالب و در عین حال متفاوت با گفته های پیشین رخ داد . اول اینکه مالک کارخانه مدعی شد که پسماند باقیمانده صفر است ( نه حتی نزدیک به صفر ) و این پسماند سنگین طی فرآیندی که اختراع ایشان است تبدیل به پلاستیکهای پایدار و غیر مضر برای محیط زیست می شود . دوم اینکه در ابتدای بازدید ایشان تاکید کردند که راه افتادن این کارخانه موهبتی برای گیلان است چرا که ایشان با برشی از مواد در حال بازیافت ، خاکهای آلوده به مواد نفتی ( خاک رنگبر) که سالهاست در همان نزدیکی دپو شده را بازیافت و آن را به خاکی مناسب برای استفاده کشاورزی تبدیل می نمایند. ( وجود آن حجم خاک رنگبرطی سالیان طولانی بدون اینکه فکری برای آن شده باشد نیز خود داستانی است که احتمالا باید به شرکت قبلی مستقر در این کارخانه مرتبط باشد .) مورد سوم و مهمترین موضوع اینکه بر خلاف تصور من و برخی از بازدید کنندگان که انتظار داشتیم تکلیف ورودی ها و خروجی های کارخانه پس از بازدید روشن شود متاسفانه همان اطلاعات ناقص اولیه نیز دچار ابهام گردید. حال چرا دانستن این مواد ورودی و خروجی مهم است ؟ زیرا مواد خواص مختلفی دارند و به لحاظ ایمنی دپو ، بارگیری ، حمل ، باراندازی و کار کردن با هر ماده ای تابع ویژگی های آن ماده بوده و با دیگر مواد متفاوت است . حالیه از یک طرف چون مقرر گردید که جلسه ای تخصصی در این خصوص برگزار گردد و از طرف دیگر برای اظهار نظر دقیقتر در خصوص اینکه این فرآیند برای گیلان مفید یا مضر است باید پیش از برگزاری جلسه به سوالات زیر پاسخ داده شود تا بتوان در جلسه موضوع را بهتر و منطقی تر پیگیری نمود. و اما سوال ها : - نام واحد یا واحدهای صنعتی تولید کننده پسماند ها چیست ؟ - ماهیت پسماندها چیست ؟ - آیا پروژه انتقال باید تابع شرایط خاصی باشد ؟ - حمل و نقل پسماند و مواد تولیدی توسط چه شرکتی انجام می شود؟ - مجوز انتقال یا تفاهم نامه ای برای انتقال از استان های در مسیر چه برای پسماند و چه محصولات وجود دارد؟ - محصولات بازیافتی و فرآیند تولید آنها چیست؟ - مقصد مواد بازیافتی کجاست ؟ - آیا پسماند سنگینی باقی می ماند ؟ - ماهیت پسماند سنگین احتمالی چیست؟ - پسماند سنگین احتمالی چه می شود؟ امحا می شود یا به محل دیگری منتقل می شود ؟ - اگر پسماند سنگین هم تبدیل به محصولی مفید می شود آن محصول دقیقا چیست ؟ در کجا تولید می شود؟ - شماره ثبت اختراع تهیه پلاستیک پایدار از پسماند سنگین ( مطابق ادعای مالک محترم ) چیست؟ - نگهداری و انتقال پسماند ، محصولات میانی و محصولات نهایی در سایت مطابق کدام استانداردها انجام می شود ؟ - مشخصات فنی و نقشه های مخزن چیست ؟ آیا مستنداتی در اجرای صحیح آن وجود دارد؟ - آیا استفاده از ژئوممبران به عنوان سقف مخزن نگهداری پسماند مطابق استانداردها است؟ - با احداث مخزن در فضای بیرون از دیوار محوطه سایت ، آیا شرایط ایمنی و امنیتی زیر سوال نرفته است ؟ - در فرآیند آلاینده هایی مانند دود ، انواع بخارات ، بو ، شیرابه و ... وجود دارد یا خیر ؟ اگر وجود دارد ماهیت آنها چیست و چگونه کنترل می شود ؟ فاضلاب چگونه تصفیه و پساب آن به کجا منتقل می شود؟ - آیا قوانین استقرار و حداقل فاصله از سکونتگاه در خصوص این سایت رعایت شده است ؟ - آیا گزارش ارزیابی زیست محیطی یا ریسک برای این کار تهیه شده است؟ - آیا با مردم محلی مذاکره شده است ؟ - آیا مجوز از بهداشت در خصوص کار با مواد شیمیایی اخذ شده است ؟ - آیا متخصصین بهداشت محیط در کارخانه حضور دائمی دارند ؟ - علت عدم صدور مجوز برای انجام این کار در استانهای دیگر و ازجمله مرکزی و قزوین چیست؟ - سایر واحدهای مشابه کارخانه بیلیش در کدام استان ها قرار دارند؟