نویسنده «فریادهای خاموش»
۱۳۹۳/۰۴/۰۷ ۰۷:۱۶ چاپ
«فریادهای خاموش (روزنگاشت تنهایی)»، روزنگاشت، خاطرات تنهایی، شرح وقایع، احوالات شخصی، بیان دردها، گلایه ها و دغدغه های فکری، معرفتی، عاطفی، اخلاقی، فرهنگی و حتی سیاسی، نقدها، اتفاق های سیاسی روزمره و آرا و نظریه های عماد افروغ است. این کتاب تا حدودی متفاوت از اکثر روزنگاشت های مربوط به دید و بازدیدها و ملاقات ها و دیدارهای رسمی است. افروغ در بخش هایی از کتاب نیز از تحلیل مصداق های خاص پا فراتر گذاشته و تحلیل کلان تری را از مسایل مختلفی که به آن پرداخته، ارایه کرده است. «این کتاب به طور عمده شرح وقایعی است که در حین و در فرایند خلوت گزینی جَلوت گرا بر راوی و با راوی رخ داده است. وقایعی تلخ و شیرین. گاه می شد که دلم می گرفت و دل گرفته را در قالب نوشته ای، دعایی یا گلایه ای تسکین می دادم. گاه دلم انبساط پیدا می کرد و روی کاغذ تجلی می نمود. آن چه بر راوی گذشته است مربوط به تماس ها، دعوت ها و درخواست هاست و آن چه با راوی اتفاق افتاده است، مربوط به نحوه و محتوای پاسخ ها و شرح دغدغه ها و دردهایی است که به صور مختلف، اعم از تاملی قرآنی، نوشته ای فلسفی، بیانی عاطفی و مناجاتی با خدای سبحان و مبدا آرامش درونی، مطالعه متنی فلسفی یا ادبی، اشاره ای به آراء اندیشمندان بزرگ، اظهار حالتی روحی و روانی، اشارتی به وقایع یومیه، نقدها و گلایه ها، بیم ها و نگرانی ها و... نمود و تجلی یافته است.» آنچه بازگو شد بخشی از گفته های عماد افروغ است که در مقدمه کتاب «فریادهای خاموشی» آمده است. وی در گفت وگو با ایبنا به پرسش هایی درباره این کتاب و انگیزه اصلی وی از تالیف آن پاسخ داد. لطفا در ابتدا کمی درباره کتاب «فریادهای خاموش (روزنگاشت تنهایی)» توضیح دهید و این که در این کتاب به چه مسایل و مولفه هایی اشاره کرده اید؟ این کتاب به خاطرات و روزنگاشت حیات خلوت بنده از مهر 1390 تا 1391 برمی گردد که کماکان نیز نگارش آن ها ادامه دارد و من اکنون وارد سال سوم نوشتن خاطرات خود شده ام و قرار است در چندین مجلد چاپ شود. تا جایی که من حرفی برای گفتن داشته باشم و دغدغه ای برای نوشتن باشد، نگارش آن ادامه پیدا خواهد کرد. همان طور که در مقدمه این کتاب آورده ام در اثر مذکور، مباحثی چون تاملات قرآنی، نوشته های فلسفی، بیان عاطفی، مطالعات متن فلسفی، اشاره به آراء اندیشمندان، اظهار حالات روحی- روانی، وقایع یومیه، نقدها، گلایه ها، نگرانی ها نسبت به مسایل سیاسی، معرفتی، تظاهر و ریاها و بی توجهی به فرهنگ گذشته خودمان و همچنین نگرانی هایی که نسبت به مساله اخلاق در جامعه داشتم، مطرح می شود. همچنین یکی از مطالب مهمی که در این کتاب آورده شده است، پیغمبرشناسی مبسوطی است که به دلیل نوع سوالات و پرسش هایی که در کلاس های من با دانشجویان اتفاق می افتاد، به آن پرداخته شده است. از این رو، من برای این مورد به آیاتی از پیامبر و تفاسیر مختلفی که در این زمینه وجود دارد، رجوع کرده ام. به طور کلی، در این روزنگاشت، علاوه بر آسیب شناسی و تلنگر به مسایل مختلف در جامعه، راه حل هایی هم نیز پیشنهاد شده است. چه شد دست به نوشتن خاطرات خود زدید و انگیزه اصلی شما از تالیف این اثر چه بود؟ قطع نظر از این که چگونه من دست به قلم بردم و تصمیم گرفتم روزنگاشت خود را مکتوب کنم یا آن چه «بر من» یا «با من» گذشت را ثبت کنم موقعیت سیاسی و اجتماعی جامعه ما در خلق این کتاب، بسیار تاثیرگذار بوده است. احساس کردم باید بخشی از این مطالب را برای آیندگان نوشت تا به دست فراموشی سپرده نشوند. به هر حال انگیزه های متنوعی برای نوشتن این کتاب دخیل بوده است. به نظرم در زندگی هر کسی به ویژه اهالی قلم ممکن است جرقه ها و شهوداتی رخ دهد که من آن را به «براده های آهن» و خرده ریزهایی تشبیه می کنم که می تواند با آهن ربا جمع شود و حیف است که این خرده ریزها در جایی ثبت و مکتوب نشوند تا به فراموشی سپرده شوند. بنابراین من سعی کردم که خودم شکارچی براده های آهنی باشم که در زندگیم اتفاق افتاده تا این ناگفته ها و مطالب، سرنخ و الهامی برای مطالعات و تحقیقات بعدی باشد و دیگران در آینده بتوانند از آن استفاده کنند. هرچند من در ابتدا، قصد چاپ این خاطرات را نداشتم و تمایلی به چاپ آن در زمان حیات خود نداشتم، اما بعدها احساس کردم این خاطرات را می توان چاپ کرد و به هر حال، این فرصت به دست آمد. با توجه به مسایل مختلفی که در این کتاب به آن پرداخته شده است، بیشتر مخاطبان این اثر را چه کسانی می دانید؟ مخاطب این اثر، قشرهای متفاوتی می توانند باشند، از قشر دانشجو و اقشاری که به صورت تخصصی مسایل خاصی را دنبال می کنند تا اقشاری که به دنبال زندگی جهت داری هستند (اگرچه همه انسان ها این قابلیت را دارند که از زندگی جهت دار برخوردار باشند) تا مخاطبان قرآن و پیامبر. اما به طور کلی، مخاطب این اثر می تواند « انسان به ماهُو انسان» به دور از تعلیمات اجتماعی باشد. کما این که همیشه آرزوی من بر این بوده است تا قطع نظر از هر نوع قشری، «انسان»، انسانی که بتواند بخواند و بنویسد، مخاطب آثارم باشد نه قشری خاص از یک گروه و طیفی خاص. شما در جایی عنوان کردید که این اثر بسیار متفاوت با دیگر نوشته هایتان است، دلیل آن چیست؟ دلیل نخست آن این است که خاطرات و روزنگاشت ها، صادق ترین، بی ریاترین و بی تکلف ترین نوشته های هر انسانی است. این نوع نوشته ها بیان دل ماست و به لحاظ روش شناسی خاطرات هر شخصی و اطلاعات مندرج در آن، بهترین، ناب ترین و داده های دست اولی از آن شخص است؛ چنان که مخاطبان من در این اثر می توانند با خواندن این کتاب، بنده را روانکاوی و سلایق، دغدغه ها، نگرانی ها و این که در چه حال و هوا و فضای فکری به سر می برم، پی ببرند. دومین دلیل متفاوت بودن این اثر، در این است که کتاب شرح خاطراتی نیست که به طور معمول می خوانیم، چرا که معمولا خاطرات رجال سیاسی شرح ملاقات هایی است که داشته اند، اما این کتاب، شرحی آنچه «بر من» و «با من» گذشته، است. چنان که مصاحبه هایی که رسانه ها با من داشته اند، در قالب «با من» و آن چه بر اثر رسوبات ذهنی و در خلوت خود بر من گذشته است، در قالب «با من» جای می گیرند. به عنوان مثال، آن چه من در کنج خلوت خود، از تاملات و گرایشی که بر پیغمبرشناسی در ماه مبارک رمضان و همچنین در همان حال نگاهی به برخی دفترچه ها و دیوان های شعر نو و کلاسیک داشته ام و برگزیده هایی از آن را نیز در این کتاب آورده ام، در این قالب می گنجد. مثلا من در این کتاب، گزیده اشعار شاعرانی چون سعدی، مولانا، پانته آ صفایی بروجنی و حامد یعقوبی را آورده ام که برخی از آن ها کاملا سیاسی هستند. به عنوان نمونه، در بخشی از کتاب، که شعری از سعدی آورده شده، مبنی بر «آن که گوید کلام الملوک/ملوک الکلام اعتماد را نشاید»، شعری با محرکی کاملا سیاسی است که من با اشاره به وضع زمان حاضر در جامعه آورده ام و این در نصیحت ارباب کلامی است که بنده در نفی تملق و چاپلوسی در نتیجه سال ها تجربه و فعالیت های خود در عرصه سیاست و اجتماع، منعکس کرده ام. در مجموع، می توان گفت این کتاب نتیجه برخورد و مواجهاتی است که در طول زندگیم داشتم و به مسایلی پرداخته شده است که بازتاب آن در جامعه، به قدری مایه نگرانی شد که زمانی که این کتاب در وزارت ارشاد منتظر گرفتن مجوز بود، بنا به صلاح دید افرادی که می گفتند ممکن است با چاپ این اثر، نوعی قشون کشی ایجاد شود، اصلاحاتی از سوی خودم بر آن انجام شد. در مجلد بعدی این اثر به چه مسایلی پرداخته شده است؟ جلد دوم این کتاب که در حقیقت سومین سال ثبت خاطراتم است، خاطراتی در جریان سفر به مکه و مدینه است که با نام «شراب ناب» مکتوب کرده ام. همچنین در این کتاب، مسایل دیگری را نیز پوشش می دهد. در حال حاضر، این اثر نیز آماده شده است و اگر ناشر قبلی کتابم(انتشارات سوره مهر) با چاپ جلد دوم آن نیز موافقت کند، این را نیز به همان ناشر می سپارم. nf00200335-1 با روزنگاشت خود با آیندگان سخن می گویم در بخشی از مقدمه کتاب آمده است: «کتاب فریادهای خاموش، روزنگاشت تنهایی، شرح وقایع و بیان دردها، گلایه ها و دغدغه های فکری، معرفتی، عاطفی، اخلاقی، فرهنگی و حتی سیاسی فردی انس گرفته با خلوت و عزلت است که طبیعتا تا حدودی متفاوت از اکثر روزنگاشت های مربوط به دید و بازدیدها و ملاقات ها و دیدارهای رسمی است.» در پشت جلد کتاب نوشته شده است: «خاطرات روزانه خود را به گونه ای می نویسم گویی یکی از آیندگانی هستم که این خاطرات را می خواند. امید آنکه این دفتر بتواند تسلی بخش دردها و آلام کسانی باشد که آن ها نیز، فارغ و گریزان از جنجال ها، های و هوی ها، تظاهرها و انمود کردن ها انسان کش و اندیشه سوز، به خلوت و گفت و گو با خدای عزیز عادت دارند.» برگ هایی از چند روزنگاشت عماد افروغ سه شنبه 19/7/90 تقریبا تمام امروز به اصلاح و ویرایش نوار اول کتاب زندگینامه و شرح فعالیت های علمی ام که قرار است توسط سوره مهر چاپ شود سپری شد. در ضمن پیرو مطلب هتاکانه ای در روزنامه ایران علیه بنده چاپ شده بود مصاحبه ای با سایت فردا انجام و جواب این هتاکی را دادم. یکشنبه 3/2/91 عبارتی در خصوص هدف یا وسیله بودن حکومت به ذهنم رسید. هدف یا وسیله بودن حکومت مقوله ای از چشم دیگران است، اما واقعیت تاریخی نشان می دهد که حکومت با خود، به مثابه هدف نگاه نکرده است، چه حکومت هایی که در طول تاریخ آمده و رفته، حادث و زایل شده اند. منظور حکمرانان نیست، چون حکمرانان هر چند به نام هدف بودن حکومت، حفظ قدرت خود کرده اند، اما در واقع قدمی به سوی نابودی برداشته اند. چهارشنبه 29/6/91 از کتاب اسطوره تا تاریخ مربوط به مرحوم مهرداد بهار بخشی از زندگی و زندگی نامه آن را خواندم بسیار عبرت آموز است اینکه چگونه با 23 سال خدمت خود را بازنشسته می کند. برخوردهای قبل از انقلاب و تا حدودی بعد از انقلاب از این انسان سرشار از خلاقیت و بعضا فعلیت در حوزه تحقیق در مورد اسطوره های ایرانی و تفکر در حوزه باستان، یک دلزده و «خانه نشین و کم و بیش بیمار» می سازد. بنده داستان مواضع فرهنگی او در مورد فرهنگ ایرانی، به ویژه یکتاپرستی ایرانیان را می پسندم مواضعی است که خود به آن رسیده ام به طور قطع این کتاب را به دانشجویان دکتری خود معرفی خواهم کرد. درباره دکتر عماد افروغ عماد افروغ متولد سال ۱۳۳۵ در شیراز است. وی نویسنده، جامعه شناس و سیاستمدار ایرانی و نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در دوره هفتم و رییس کمیسیون فرهنگی مجلس بوده است. افروغ از نظریه پردازان سرشناس اصولگرا محسوب می شود. نظریه نقد درون گفتمانی را او ابداع کرد و بعدها به گفتمانی غالب تبدیل شد. افروغ در آخرین اظهارات خود می گوید در امر اجتماعی به عقلانیت انتقادی معتقد شده است. نظریات او درباره انقلاب اسلامی تامل برانگیز است. «فرهنگ شناسی و حقوق فرهنگی»، «چشم اندازی نظری به تحلیل طبقاتی و توسعه»، «چالش های کنونی ایرانی»، « اسلام و جهانی شدن»، «رنسانس دیگر»، ترجمه کتاب «روش در علوم اجتماعی، رویکردی رئالیستی»، «گفتارهای انتقادی»، «ترجمه تئوری رفتار جمعی»، «هویت ایرانی و حقوق فرهنگی»، «انقلاب اسلامی و مبانی بازتولید»، «محتواگرایی و تولید علم و گفتگو ابزار یا گفتمان» برخی از کتاب های وی هستند.
همرسانی کنید:

نظر شما:

security code