آیا معابر «رشت» در شأن یک «کلانشهر» است؟!

اختصاصی گیل خبر/ سرویس چندرسانه ای- رشت، به‌عنوان بزرگ‌ترین کلانشهر شمال ایران، با مشکلات زیرساختی گسترده‌ای مواجه است که آن را از جایگاه واقعی یک کلانشهر دور کرده است. این شهر، با وجود ظرفیت‌های فراوان، تنها نام کلانشهر را یدک می‌کشد و با مسائل ابتدایی مدیریت شهری، نظیر وضعیت بد آسفالت و لکه‌گیری‌های غیراصولی، روشنایی ناکافی معابر و بی‌توجهی به زیباسازی شهری روبه‌رو است. این چالش‌ها، علاوه بر کاهش کیفیت زندگی شهروندان، پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و ایمنی گسترده‌ای نیز به همراه داشته است. بررسی دقیق این معضلات و اجرای راهکارهای اساسی، ضرورتی است که نباید بیش از این به تأخیر بیفتد.

مشکلات ریشه‌ای آسفالت
یکی از بارزترین مشکلات زیرساختی رشت، وضعیت نامناسب آسفالت خیابان‌هاست که بیشتر شبیه میدان جنگ است. وضعیت فاجعه‌بار آسفالت رشت، عمدتاً ناشی از نقص در اجرای عملیات و سیاست‌گذاری‌های نادرست است. در حال حاضر، چاله‌های موجود در معابر، به جای ترمیم اصولی، به روش‌های موقتی و غیراستاندارد پر می‌شوند. به گفته کارشناسان، لکه‌گیری صحیح مستلزم تراشیدن لبه‌های آسفالت به شکل هندسی منظم، قیرپاشی و کوبیدن آن است. اما این اقدامات اغلب نادیده گرفته می‌شود.

عامل مهم دیگر، زمان‌بندی نامناسب اجرای این عملیات است. بسیاری از لکه‌گیری‌ها در نیمه دوم سال انجام می‌شود، زمانی که دمای پایین کف زمین و رطوبت بالای هوا مانع چسبندگی مناسب آسفالت به سطح می‌شود. این شرایط، طول عمر مفید آسفالت را به‌شدت کاهش می‌دهد. در حالی که عمر استاندارد آسفالت باید ۲۰ سال باشد، در رشت این رقم به کمتر از ۵ سال رسیده است.

یکی دیگر از دلایل این وضعیت، واگذاری پروژه‌های آسفالت به برخی پیمانکاران غیرمتخصص و بی‌تجربه است. سیاست‌گذاری‌های اشتباه در برگزاری مناقصات، تعیین بودجه‌های پایین برای پروژه‌ها، و عدم نظارت کافی بر عملکرد پیمانکاران، کیفیت عملیات را به شدت کاهش داده است. پیمانکاران باتجربه اغلب به دلیل غیرواقعی بودن هزینه‌های پیشنهادی شهرداری، از شرکت در مناقصات خودداری می‌کنند. از سوی دیگر، پیمانکاران کم‌تجربه نیز به‌دلیل محدودیت‌های مالی و فنی، توانایی اجرای پروژه‌ها را به‌صورت اصولی ندارند. متأسفانه شهرداری نیز در برابر این مسائل نظارت کافی ندارد و فسخ قراردادها یا جریمه پیمانکاران کم‌کیفیت به‌ندرت اتفاق می‌افتد.

عدم رسیدگی به این مشکلات علاوه بر تأثیرات منفی بر ظاهر شهر، هزینه‌های اقتصادی سنگینی را به شهروندان تحمیل می‌کند. خرابی مداوم آسفالت و چاله‌های خطرساز، باعث خسارت‌های جدی به وسایل نقلیه می‌شود که در شرایط فعلی اقتصادی، فشار مضاعفی بر خانواده‌ها وارد می‌کند.

تاریکی خیابان‌ها و محله‌ها
کمبود روشنایی یکی دیگر از معضلات جدی رشت است. خیابان‌های اصلی و محله‌های مسکونی در بسیاری از نقاط، از روشنایی کافی برخوردار نیستند. این مسئله، علاوه بر کاهش ایمنی جاده‌ها و افزایش احتمال تصادفات، حس ناامنی را در محله‌های کم‌تردد ایجاد کرده است. در مناطقی که روشنایی کافی وجود ندارد، نه تنها کیفیت زندگی شهروندان پایین آمده، بلکه فضا برای وقوع جرایم نیز مساعدتر شده است.

زیباسازی؛ جلوه‌ای مغفول در شهر رشت
جلوه‌های بصری شهر، یکی از معیارهای مهم در ارتقای کیفیت زندگی و جذب گردشگر است. اما در رشت، وضعیت زیباسازی شهری چندان مطلوب نیست. رنگ‌آمیزی نرده‌ها، جدول‌ها، پیاده‌روها و پل‌های هوایی اغلب به‌موقع انجام نمی‌شود و شهر از نظر بصری دچار نوعی بی‌نظمی شده است. این در حالی است که بسیاری از کلان‌شهرها مانند تهران و اصفهان، با اجرای پروژه‌های هنری در زیرگذرها و سایر فضاهای عمومی، توانسته‌اند معابر شهری را به نقاطی جذاب و دیدنی تبدیل کنند.

راهکارها؛ گامی به سوی تغییر
برای رفع این مشکلات، شهرداری رشت باید تغییراتی اساسی در سیاست‌گذاری‌ها و روش‌های اجرایی خود ایجاد کند.

در حوزه آسفالت، اصلاح فرآیند لکه‌گیری، به‌کارگیری پیمانکاران متخصص و نظارت دقیق بر کیفیت اجرا ضروری است. بازنگری در نحوه برگزاری مناقصات و افزایش بودجه پروژه‌ها می‌تواند کیفیت کار را به‌طور محسوسی بهبود بخشد.

در زمینه روشنایی، افزایش تعداد چراغ‌های خیابانی، به‌ویژه در محله‌های مسکونی و تقاطع‌های خطرناک، باید در اولویت قرار گیرد. نگهداری منظم تجهیزات روشنایی نیز نباید فراموش شود.

برای زیباسازی شهری، جمع‌آوری تجهیزات فرسوده، بازطراحی معابر و اجرای پروژه‌های هنری می‌تواند چهره‌ای تازه به رشت ببخشد.

رشت به عنوان یک کلانشهر، همچنان از جایگاه واقعی‌اش فرسنگ‌ها فاصله دارد. مدیریت شهری فعلی رشت، وعده‌های بسیاری برای بهبود این وضعیت داده بودند، اما حالا که به پایان دوره‌شان نزدیک شده‌ایم، نه‌تنها تحولی دیده نمی‌شود، بلکه شرایط در بسیاری از حوزه‌ها بدتر شده است.

وعده‌هایی مانند «نهضت آسفالت» که امیدهای زیادی را در میان شهروندان زنده کرد، با وجود اجرای پروژه‌های پل‌سازی، همچنان نتوانسته مشکلات معابر و کیفیت آسفالت را بهبود بخشد. این نواقص، علاوه بر پیامدهای اقتصادی و اجتماعی، تصویری ناکارآمد از مدیریت شهری رشت به نمایش گذاشته است.

در کشوری که مردم با مشکلات متعدد اقتصادی و اجتماعی مواجه‌اند، حداقل انتظار این است که از مسائل ابتدایی مدیریت شهری مانند آسفالت معابر، تأمین روشنایی و زیباسازی شهری رنج نبرند. مشکلاتی مدیریت شهری رشت، نه‌تنها کیفیت زندگی را کاهش داده‌اند، بلکه هزینه‌های سنگینی را به شهروندان تحمیل می‌کنند. رفع این نواقص ابتدایی، نه تنها وظیفه مدیران شهری است، بلکه احترامی به حقوق شهروندانی است که حق دارند در شهری ایمن‌تر و زیباتر زندگی کنند.

گردآوری و اجرا: امیرحسین یزدانی
تصویربرداری و تدوین: محمدصابر ثقفی‌فر
تهیه شده در واحد تولیدات چندرسانه‌ای گیل‌خبر