اختصاصی گیل‌خبر/ مطهره احمدی

با غروب آفتاب در شهر رشت، اگر سری به خیابان مطهری بزنید، باید کیف‌هایتان را محکم در دست بگیرید و مواظب جیب‌هایتان باشید، ظاهرا پاتوق مال خرها آن جاست!

در گیلان طی سال‌های اخیر با افزایش مشاغل کاذب مانند دستفروشی، تراکت پخش کن، مسافرکشی با خودرو شخصی و... رو به رو هستیم و این افزایش افسارگسیخته مشاغل کاذب فرصت‌های بیشتری را برای سارقان و مال خرهای شهر رشت و سایر شهر‌های استان ایجاد می‌کند تا به‌راحتی اموال مسروقه را در بازار‌های شبانگاهی بفروشند و حتی جمع آوری بساط این کهنه فروشان، تنها یک هفته تداوم داشته و سپس به پاتوقشان برمی‌گردند.

مشاغل کاذب چیست؟
مشاغل کاذب نوع دیگری از بیکاری است. در این گونه شغل‌ها افراد در شرایطی فعالیت می‌کنند که متناسب با تحصیلات و توانمندی‌هایشان نیست. این مشاغل بیشتر با هدف تأمین نیازهای فوری و روزمره صورت می‌گیرند و با گذشت زمان آسیب‌های اجتماعی، اقتصادی و صنعتی را به جامعه وارد می‌کند.

بیکاری یا مشاغل کاذب؟!
بیکاری یک معضل جدی است، اما مشاغل کاذب می‌تواند از بیکاری نیز خطرناک‌تر باشد.
بیکاری باعث جستجوی فرد برای یافتن شغل مناسب می شود اما مشاغل کاذب افراد را در موقعیتی نامناسب نگه می‌دارد. از سویی دیگر صاحبان مشاغل کاذب به دلیل نداشتن حمایت‌های اجتماعی و قانونی مناسب، در معرض آسیب‌های بیشتری هستند‌.

در آخرین پایش اتاق ایران در بهار ۱۴۰۳ که یک گزارش رسمی، معتبر و قابل استناد است، گیلان در رتبه ۲۵ ام شاخص محیط کسب و کار ایستاده است تا پس از ۶ استان، بدترین وضعیت را در میان استان‌های سراسر کشور داشته باشد.

پیامدهای افزایش مشاغل کاذب در استان:
افزایش مشاغل کاذب در گیلان پیامدهای منفی زیادی دارد. این نوع شغل‌ها باعث نبود امنیت شغلی و کاهش درآمد واقعی افراد می‌شود. از طرفی رشد این نوع مشاغل بر گردش مالی رسمی و اقتصاد استان نیز تاثیر منفی خواهد داشت.

‌افزایش بیکاری پنهان در بطن جامعه از مهم ترین معضلات افزایش مشاغل کاذب است؛ بسیاری از افرادی که در این نوع مشاغل مشغول به کار هستند، به طور رسمی بیکار محسوب نمی‌شوند، اما در واقع به شغل پایداری که امنیت مالی ایجاد کند دسترسی ندارند. این نوع بیکاری پنهان می‌تواند مشکلات اجتماعی و اقتصادی بیشتری ایجاد کند.

از سویی دیگر سیما و منظر شهری یکی از عناصر مهم جذب گردشگر است و استان گیلان به عنوان یک مقصد گردشگری با افزایش مشاغل کاذب دچار آلودگی‌های بصری شده است.

شلوغی و بی‌نظمی ناشی از دستفروشان، وانت‌های میوه‌فروشی و... تأثیر منفی بر تصویر شهر در ذهن گردشگران گذاشته و حتی توقف آنان در کنار خیابان‌ها یا پیاده‌روها موجب سد معبر و افزایش ترافیک می‌شود.

لازم به ذکر است که گیلان به دلیل تراکم جمعیتی از مکان های محبوب برای دستفروشان و وانت های میوه فروشی و... غیر بومی‌ها است.

عوامل افزایش مشاغل کاذب:
عوامل متعددی مانند کمبود سرمایه‌گذار برای ایجاد شغل‌های مناسب، عدم تناسب بین شغل‌های مورد نیاز جامعه و فارغ التحصیلان رشته‌های مختلف در دانشگاه و... باعث شده‌اند که بسیاری از افراد به سمت مشاغل غیررسمی و کاذب روی آورند.

از سوی دیگر کار آفرینی و آغاز فعالیت یک محیط برای هر نوع کسب و کاری با پیچ و خم های اداری بسیار و هزار توی دریافت مجور در مرحله راه اندازی رو به رو است.

اجاره های سنگین، برخی پلمپ های مکرر و گاها مالیات های بیش از درآمد و... در مرحله دوم از موانع کارآفرینی و افزایش فرصت‌های شغلی است که تاثیر آن در ابتدا روی نسل جوان که در آستانه ورود به بازار کار است و سپس سایر اقشار جامعه نمایان می‌شود.

گرچه آمارهای رسمی از کاهش نرخ بیکاری در گیلان خبر می‌دهند، اما مشاهدات میدانی در بطن جامعه خلاف این ادعا را روایت می کند.

نتیجه این آمارسازی‌ها از کوچه و خیابان‌های پر از دستفروش و تراکت پخش کن‌‌ها و... نمایان است و اگر بی توجهی مسئولان به این مسئله ادامه دار باشد در آینده‌ای نه چندان دور بحران‌های جدی اجتماعی و اقتصادی در استان رقم خواهد خورد.