کاشت نهال در زمین سرطانی سراوان

گیل خبر/ علی امینی دوست؛

سیستم پسماند در ایران :

طبیعی است که تصور کنیم شروع مدیریت پسماند شهری در ایران به زمان تاسیس اولین شهرداری در کشور در سال ۱۲۹۰ شمسی بر می گردد. در هرصورت در آن زمان مردم به روش ساده ومبتدی پسماند های خانگی خودرا دفن می کردند.این روش تا سالهای متمادی ادامه داشت،باوجود سابقه طولانی شهرداری ها در کشور از دهه ۶۰ ۱۳ شمسی تحول در اصول مدیریتی پسماند شهری در شهر های بزرگ کشور ایجاد شد که آهسته آهسته سازمان های بازیافت در شهرهای  بزرگ تشکیل شدند. در سال های اخیر اقدامات اساسی برای ساماندهی وضع مدیریت پسماند شهری درسطح ملی به وسیله وزارت کشور انجام شده و طرح های ملی واستان دراین زمینه به اجرا در آمده است .لیکن هنوز مسئولین استانی ونمایندگان مجلس استان گیلان خبری از کار گروه استانی وملی برای مشکل ومعضل سراوان نداده اند خبر از کاشت نهال در زمین سرطانی سراوان می دهند .می خواهم بعنوان کارشناس درمورد مدیریت شیرابه درمحل های دفن پسماند بپردازم .دفن بهداشتی عملیاتی مهندسی است که در آن پسماند ها چنان در دل خاک مدفون می گردد که لایه بندی وپوشش آن ها هیچ زیانی به هیچ یک از اجزا محیط زیست را شامل نشود در گذشته معمولا از اصطلاح دفن پسماند استفاده می شد که طی آن پسماندها روزانه در طی عملیات تخلیه پوشانده می شدند.محل های دفن بهداشتی یک راکتور زنده بوده ومشکل از تأسیسات وتجهیزات متعددی از قبیل سیستمهای استحصال وبهره برداری از گاز جمع آوری تخلیه وتصویر شیرابه ونیز ماشین آلات خاکبرداری و خاک ریزی می باشد. در طی عملیات دفن بهداشتی حجم پسماند در اثر فشردگی به حداقل ممکن می رسد وپایان عملیات روزانه به طور صحیح لایه از خاک(خاک میانی) پوشانده میشود .
فرایند تولید شیرابه در اثر حرکت آب درتوده مواد دفن شده ،مواد حاصل از تجربه زیستی وهم موادشیمایی وارد آب می گردد.حرکت شیرابه ،شیرابه تولید شده در سلول دفن در قسمت زیرین آن جمع آوری می شود ،سپس از آنجا به سمت لایه های زیرین خاک حرکت می کند .
اثر پاتوژن های موجود در شیرابه بر منابع آبی وجود میکرو ارگانیسم های زنده به تعداد بسیار زباد در حدود ۱۰۰۰۰۰۰۰ عدد در ۱۰۰ میلی مترکه باعث آلوده سازی میکرو آب پذیرنده می شود مطالعات نشان داده شده در دنیا انتروویروس هادر شیرابه وجود دارند.این عوامل به همراه سایر پاتوژن ها موجود در شیرابه می توانند بیمارهای خطرناکی شبیه اسهال آمیبی وخونی ،وبا،تیفوسو حصبه ایجاد نمای د. بعنوان نمونه به چند شهر دردنیامی پردازم .
آلوده شدن چند شهر دنیا نظیر کویته،دهلی،کنیا،اسکندریه از جمله نمونه های بارز ورود شیرابه به منابع آبی آنها می باش د که تلفات جانی ومالی در پی داشته است .

اثرات شیرابه بر منابع آبی:

وجود مواد وعناصر مانند کادمیوم جیوه آرسنیک ومس در شیرابه می تواتد باعث ایجاد بیماری های خطرناکی شیمیای در مصرف کنندگان منابع آبی پذیرنده شیرابه گردد مهم ترین بیماری های ناشی از وجود عناصر مذکور در آب هستند که باعث ایجاد اختلالات عصبی ،بیماری های استخوانی افت سطح هوشیاری، بیماری های پوستی و بیماری های چشمی از مهمترین عوارض فلزات سنگین هستند .

اثرات شیرابه در خاک وگیاهان:

که مهمترین مبحث این روزهای استان عزیزمان گیلان وشهرستان رشت است بحث کاشت نهال در سراوان می باشد می خواهم از نگاه علمی به این موضوع بپردازم .
خاک ها محیط زنده ایی هستند که عناصر و مواد لازم برای رشد گیاهان ومحصولات را فراهم میکند.ورود شیرابه به محیط خاک باعث ایجاد پیامدهای جبران ناپذیر در این محیط زنده می گردد و ورود عناصر سمی نظیر کادمیوم ،جیوه ،سرب،و...به بافت خاک باعث شیمیایی شدن خاک واز بین رفتن موجودات زنده آن می گردد. به دلیل وجود بعضی از حشرات وجانوران زنده اقلیتی در خاک وبا نقب زدن وحرکت در آنها اکسیژن را به اعماق مختلف خاکی می رساند واطراف نواحی ریشه گیاهان می رساند به دلیل پایین بودن PH شیرابه و ورود آن ها به داخل خاک منجر به تغییر خصوصیات اسیدیته خاک،تخریب بافت خاک واز هم پاشیدگی آن می گردد ودر نتیجه باعث به دور شدن عناصر مواد غذایی وآب ازدسترسی وریشه گیاهان واز بین رفتن موجودات زنده درخاک میشود وبدین ترتیب خاکی بدون خاصیت وحیات وقابل کاشت محصولات کشاورزی وگیاهی برجا می ماند .
اثرات شیرابه بروی گیاهان محل دفن نظیر نهال ها ومواد دیگر می توان ذکر کرد ورود شیرابه به نواحی اطراف ریشه گیاه موجب ازهم پاشیدگی بافت خاک می شود وخاک ظرفیت نگهداشت آب را از دست می دهد ،درنتیجه ،آب وسایر مواد مغذی از دسترسی گیاه دور شده وگیاه ازبین می رود .امروز شاهد آن هستیم که مسئولین استانی در حال کاشت نهال در سراوان هستند مسئولین عزیز با توضیحات علمی می شود چنین کاری غیر قابل قبول خواهد بود لطفا بادقت عمل کنید تا از اشتباه دیگری جلوگیری بعمل آید اگر در تهران مشاهده کرده اید در دهه ۹۰ چنین کاری به وسعت ۷۰هکتار انجام شد وتا سال ۹۸ به ۶۰۰ هکتار برسانند در لندفیل های تعطیل شده بوده است نه لندفیل باز در حال کار لطفا جنبه ای تبلیغاتی را کنار بگذارید و به فکر استان وسراوان باشید .
در این روزها به این ضرب المثل رسیده ام هر گردی گردو نمی شود بیاید بایکدیگر در کنارهم برای استان سر سبزمان تلاش کنیم.

مهندس علی امینی دوست کارشناس نیروگاه های کشور