روز گذشته عباس شیراوژن، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا با اعلام این خبر اعلام کرد: «در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا، بر تزریق نوبت یادآور واکسن سال ۱۴۰۱ در تمام گروه‌های سنی بالاتر از ۱۲ سال که ۶ ماه از آخرین نوبت تزریق‌شان گذشته است، توصیه اکید شد.

این واکسن مانند واکسن‌های آنفلوآنزا هر سال تا اواسط تابستان تزریق می‌شود تا ایمنی جامعه در آستانه سال تحصیلی، سفر اربعین و آغاز پاییز به سطح خوبی برسد.» البته مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا، تنها به این موضوع محدود نشد و به‌گفته شیراوژن، در همین جلسه، بر استفاده از ماسک و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در مکان‌های مسقف شلوغ، پرتردد وپرازدحام، وسایل نقلیه عمومی و بیمارستان‌ها «توصیه موکد» کرده است.

 
البته در ادامه به این موضوع هم اشاره شد که در شهرهای زرد و آبی(فعلا تمام شهرهای کشور) در سایر مکان‌ها (به‌خصوص فضاهای باز) الزامی به استفاده از ماسک نیست. حالا با فراخوان ستاد ملی مقابله با کرونا، پرسش‌های زیادی برای تزریق دوز یادآور مطرح می‌شود. اینکه چه واکسنی باید تزریق کرد؟ چه کسانی در اولویت‌اند؟ شرایط تزریق آن مشابه واکسن آنفلوآنزاست؟ چه واکسن‌هایی در دسترس است؟ و... .

علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی در گفت‌وگو با همشهری به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد. او می‌گوید: «باید پروتکل‌های دقیق از تزریق دوز یادآور واکسن کرونا منتشر شود. اما به‌طور کلی واکسن‌های آدونوویروس مانند آسترازنکا بهتر است برای دوز یادآور تزریق نشود. کسانی که دوز اول و دوم‌شان از این واکسن استفاده کرده‌اند، حالا از واکسن‌های بر پایه پروتئین مانند اسپایکوژن یا پاستوکووک استفاده کنند. سینوفارم هم می‌تواند اثربخش باشد. به‌طور کلی واکسن‌های بر پایه آدونوویروس، ممکن است برای دوزهای یادآور به خوبی عمل نکنند.»

 
به‌گفته او، افرادی که قبلا از واکسن‌های سینوفارم، اسپایکوژن یا پاستوکووک استفاده کرده‌اند، محدودیتی ندارند و می‌توانند همین واکسن‌ها را برای دوز یادآور استفاده کنند.

ناجی درباره موجودی واکسن‌ها هم توضیح می‌دهد و می‌گوید: «واکسن آسترازنکا به تعداد محدودی در کشور وجود دارد، چرا که ایران مدت‌هاست واکسنی خریداری نکرده و هرچه هست، اهدایی است. اما همان واکسن‌هایی که در ایران تولید می‌شود، کارایی دارد و می‌توان استفاده کرد. مانند اسپایکوژن، سینوفارم و پاستوکووک. کسانی هم که قبلا پاستوکووک زده‌اند، می‌توانند برای یادآور از پلاس آن استفاده کنند.»

او درباره شباهت تزریق دوز یادآور واکسن کرونا با واکسن آنفلوآنزا هم توضیح می‌دهد: «واکسن آنفلوآنزا معمولا در اواسط شهریور و اوایل مهر تزریق می‌شود. چرا که زمان شروع فعالیت این ویروس هم در آن دوره است. حالا اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد زیرسویه‌های اومیکرون یعنی BA۲، BA۴، BA۵، BA۱۲ و BA۱۳ در جهان در حال گردش است و حتما هم وارد ایران می‌شود. این واریانت‌ها ایمن‌گریزترند و میزان انتقال‌شان نسبت به زیرشاخه‌های دیگر اومیکرون، بیشتر است. در کنار آن هم احتمال ابتلا به بیماری‌های ریوی شدید هم زیادتر است. به همین دلیل لازم است پیش از ورود این واریانت‌ها، مصونیت ایجاد شود. با بالا رفتن ایمنی، میزان ابتلا، بستری و مرگ هم بالا نمی‌رود.»

رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی درباره اینکه آیا هم‌اکنون ایمنی بدن پس از تزریق دوز سوم به صفر رسیده است، توضیح می‌دهد: «‌ایمنی صفر نشده است، اما تمام واکسن‌هایی که تاکنون تزریق شده علیه واریانت‌های اولیه کروناست، یعنی همان ووهان. از آن زمان تغییری در ترکیب واکسن‌ها ایجاد نشده است. واریانت‌های جدید، در درجه‌های مختلف، از سیستم ایمنی که با تزریق واکسن ایجاد شده فرار می‌کنند. برای جبران ایمنی کمرنگ شده، اصرار به تزریق دوز یادآور می‌شود تا ایمنی بدن برای تولید آنتی‌بادی تحریک شود.»

براساس اعلام این ویروس‌شناس، موارد ابتلا به بیماری در کشورهای دیگر بالا رفته و در چندین استان هم نشانه‌هایی از افزایش موارد ابتلا دیده می‌شود، بنابراین لازم است پیشگیری شود: «هم‌اکنون باید دو اقدام فوری صورت گیرد؛ یکی افزایش پوشش دوزهای یادآور در کشور است. در کشور نزدیک به ۷۰ درصد، یعنی کمی بیش از ۶۸ درصد، ۲ دوز را تزریق کرده‌اند و حدود ۳۰ درصد هم دوز سوم را زده‌اند که آمار پایینی است و باید به بالای ۷۰ درصد برسد. اقدام دوم، درس گرفتن از کشورهایی است که حالا با افزایش موارد ابتلا مواجه شده‌اند. مثل امارات که به‌دلیل کنارگذاشتن پروتکل‌ها، حالا موارد ابتلایش به بالای هزار مورد در روز رسیده است.»

براساس اعلام این ویروس‌شناس، در آینده، احتمال اینکه در فاصله‌های کمتری دوز یادآور تزریق شود، وجود دارد.  

ماجرای تزریق همگانی دوز یادآور بررسی می‌شود

مسعود یونسیان، رئیس کمیته راهبردی مطالعات واکسیناسیون وزارت بهداشت اما به همشهری می‌گوید که قبلا ستاد ملی مقابله با کرونا، از آنها درباره تزریق دوز یادآور نظرخواهی کرده بود و اعضای کمیته هم اعلام کرده بودند که نیازی به تزریق دوز یادآور برای تمام افراد نیست. تنها سالمندان یا افرادی که دچار بیماری‌های نقص ایمنی هستند، باید دوز یادآور را تزریق کنند. این موضوع به ستاد ملی کرونا هم اعلام شد اما آنها تصمیم گرفتند که تمام افراد بالای ۱۲ سال این دوز را تزریق کنند.

او می‌گوید: «ماجرای این تصمیم ستاد، در جلسه امروز کمیته علمی مقابله با کرونای وزارت بهداشت مطرح خواهد شد.»