اگر پزشک برای شما آزمایش MCH تجویز کرده است، بهتر است بدانید که آزمایش MCH یکی از فاکتورهای مورد سنجش در آزمایش شمارش کامل سلول‌های خون (CBC) است. آزمایش MCH می‌تواند بیماری‌هایی مانند کم خونی و تالاسمی را به راحتی تشخیص دهد. اگر قصد دارید تا در ارتباط با آزمایش MCH بیشتر بدانید، ادامه مطاب را از دست ندهید.

MCH چیست؟

برای پاسخ به پرسش MCH در آزمایش خون چیست؟ می‌توان گفت، این آزمایش محاسبه مقدار متوسط هموگلوبین داخل گلبول قرمز را انجام می‌دهد. آزمایش خون MCH میزان هموگلوبین گلبول‌های قرمز در گردش خون را نشان می‌دهد. سطح نرمال MCH (میانگین هموگلوبین گلبولی) بین ۲۷ تا ۳۱ پیکوگرم (pg) هموگلوبین در هر گلبول قرمز است. اگر میزان هموگلوبین کمتر از حد طبیعی باشد، اکسیژن رسانی را دچار مشکل می‌کند.

برای محاسبه MCH، میزان هموگلوبین بر تعداد گلبول‌های قرمز تقسیم می‌شود و در نهایت به ازای هر گلبول قرمز، مقدار متوسط هموگلوبین به دست می‌آید. برخلاف MCH (میانگین هموگلوبین سلولی)، MCHC (میانگین غلظت هموگلوبین سلولی) میزان هموگلوبین در واحد حجم را نشان می‌دهد و محتوای هموگلوبین را با حجم سلول مرتبط می‌کند. نتیجه بدست آمده را با واحد g/dl گلبول قرمز یا به صورت درصد بیان می‌کنند. مقادیر نرمال برای MCHC (میانگین غلظت هموگلوبین سلولی) g/dl 2±34 است.

تفسیر آزمایش MCH

محدوده طبیعی MCH در بزرگسالان بین ۲۷ تا ۳۱ پیکوگرم در سلول است. علائم و شرایط خاصی در ارتباط با سطوح غیر طبیعی MCH وجود دارد. یعنی در نتیجه آزمایش MCH اعداد کمتر و بالاتر از حد طبیعی نشانه وجود یک بیماری است. این محدوده ممکن است با توجه به شیوه سنجش آزمایشگاه و آنالایزر مورد استفاده تغییر کند. میزان MCH در نوزادان تا نوجوانان ۱۸ سال متفاوت با بزرگسالان است. مقادیر این فاکتور در آزمایش MCH برای آنها شامل موارد زیر است:

نوزاد ۱-۳ روزه: ۳۷-۳۱ pg
نوزاد ۱ هفته تا ۱ ماه: ۴۰-۳۱ pg
نوزاد ۳-۶ ماهه: ۳۵-۲۵ pg
نوزاد ۶ ماهه- ۲ ساله: ۲۳-۳۱ pg
کودک ۲-۶ ساله: ۳۰-۲۴ pg
کودک ۶-۱۲ ساله: ۳۳-۲۵ pg
نوجوان ۱۲-۱۸ ساله: ۳۵-۲۵ pg
در این قسمت از مقاله، به صورت اجمالی به بیماری‌هایی که سبب تنظیم غیرنرمال MCH می‌شوند، پرداخته شده:

سطوح پایین MCH

اگر نتیجه آزمایش mch پایین‌تر از ۲۷ پیکوگرم در سلول باشد در اغلب موارد نشانه کم خونی است. اما در موارد دیگر نشانه‌ای از ابتلا به موارد زیر است:

ابتلا به بیماری خودایمنی
سرطان
کمبود برخی از مواد معدنی ضروری مانند: ویتامین B12 و اسید فولیک
خونریزی داخلی یا خارجی که اغلب ناشی از جراحی، آسیب یا خونریزی قاعدگی است
کمبود آهن
بیماری کلیوی
بیماری کبد
تالاسمی (یک اختلال خونی شایع و ارثی ناشی از جهش ژنتیکی در ژن‌های هموگلوبین)
علائم سطوح پایین MCH شامل موارد زیر است:
سرد بودن دست و پاها
سرگیجه
خستگی
رنگ پریدگی پوست
تنگی نفس
ضعف

سطوح MCH بالا

علت سطح MCH بالاتر از ۳۱ پیکوگرم در سلول معمولاً به علت شرایط زیر است:
ابتلا به انواع خاصی از بیماری‌های مرتبط با کلیه مانند سرطان کلیه
نقص مادرزادی قلب
بیماری‌های مرتبط با ریه، مانند: بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) و فیبروز ریوی
پلی سیتمی ورا (بیماری خونی نادر که ناشی از یک جهش ژنتیکی در مغز استخوان است. در این بیماری، مغز استخوان به صورت نابجا تعداد زیادی گلبول قرمز تولید می‌کند).
علائم سطوح بالای MCH شامل موارد زیر است:
لخته شدن نابجا خون
تاری دید یا دوبینی
سرگیجه
سردرد
خارش
 

چگونه سطوح بالای MCH در خون را کاهش دهیم؟

سطوح بالای MCH را می‌توان با تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی کاهش داد. شایع‌ترین علت MCH بالا به دلیل کمبود B-12 است. این کمبود را می‌تواند با مصرف غذاهای غنی از ویتامین B-12 و مکمل‌های حاوی ویتامین B-12 و فولات افزایش داد. اما اگر دلیل کاهش ویتامین B-12، وجود مشکل در جذب آن از روده باشد، درمان طور دیگری ادامه می‌یابد.

اگر در نتیجه آزمایش شما مشخص شد که ویتامین B-12 در بدن شما کم است. توصیه می‌شود با پزشک خود مشورت کنید و در صورت نیاز مکمل مصرف کنید. در کنار مصرف مکمل لازم است مرتباً آزمایش MCH و B-12 بدهید. کمبود طولانی مدت ویتامین B1-2 می‌تواند منجر به سرطان معده شود.

چگونه سطوح پایین MCH در خون را جبران کنیم؟

MCH پایین ناشی از کمبود آهن: اگر نتیجه آزمایش شما مشخص کرد که دارای کمبود آهن هستید، می‌توانید با مصرف غذاهای غنی از آهن یا مصرف مکمل‌ها تا حدی این کمبود را جبران کنید. البته دقت کنید مصرف مکمل را باید زیر نظر پزشک انجام دهید.

اگر کمبود آهن دارید، می‌توانید میزان آهن را با کمک موارد زیر افزایش دهید:
داشتن رژیم غذایی غنی از آهن (مثل گوشت قرمز و اسفناج)
مصرف مکمل آهن
افزودن ویتامین C به رژیم غذایی (برای کمک به جذب آهن)
اجتناب از نوشیدن چای سیاه (کاهش جذب آهن)
در مواردی که کم خونی شدید باشد، ممکن است نیاز داشته باشید که خون را از طریق تزریق داخل وریدی (IV) یا انتقال خون افزایش دهید. افراد مبتلا به تالاسمی خفیف ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند. با این حال اگر علائم فرد مبتلا شدید باشد، ممکن است تزریق خون بهترین گزینه باشد.

    نکات لازم پیش از آزمایش MCH

برای انجام آزمایش MCH نیاز به هیچ مراقبت خاصی نیست. برخلاف بسیاری از آزمایش‌ها، سنجش متوسط میزان هموگلوبین، نیاز به ناشتایی ندارد. پزشک شما احتمالا این آزمایش را همراه با سایر آزمایشات مرتبط با سنجش سلول‌های خونی تجویز می‌کند. بهتر است بعد از انجام آزمایش به مدت ۱۰ دقیقه به آرامی بنشینید و مواد غذایی شیرین مصرف کنید تا احساس سرگیجه و تهوع نداشته باشید. همچنین از انجام کارهایی که دقت بالا نیاز دارند(مانند رانندگی) بپرهیزید. انجام این آزمایش عوارضی ندارد، اما اگر دچار کم خونی شدید هستید، با مصرف مکمل‌های حاوی آهن، خون از دست رفته خود را جبران کنید.

هومکا و انجام آزمایش MCH در منزل

آزمایش سنجش وضعیت هموگلوبین جز آزمایش‌های ضروری است. هرگونه تغییر در سطح هموگلوبین سبب عوارض شدیدی می‌شود. بنابراین توصیه می‌کنیم حتی در صورتی که علائم بالا را نداشتید، هر شش ماه برای انجام چکاب به آزمایشگاه مراجعه کنید. البته در شرایط پاندمی کرونا توصیه نمی‌کنیم که به مراکز درمانی مراجعه کنید. زیرا این مراکز جز آلوده‌ترین مکان‌ها از نظر شیوع بیماری‌های عفونی و ویروسی هستند.

پیشنهاد ما این است که برای پایش وضعیت سلامتی خود و انجام غربالگری در محیط ایمن، از خدمات آزمایش در منزل هومکا که زیر نظر بیمه پایه و تکمیلی است، استفاده کنید. شرکت هومکا با بهره گیری از بهترین متخصصان، امکان انجام آزمایش خون در منزل رشت، شیراز، تهران، کرج، مشهد، تبریز، اصفهان و اهواز فراهم کرده است. شما می‌توانید برای انجام انواع خدمات آزمایش در منزل، با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس گرفته یا با مراجعه به وبسایت هومکا به نشانی www.homeca.ir، درخواست آزمایش مورد نظر خود را ثبت نمایید.