گیل خبر/ رضا حقی

در پی فراخوان پایگاه خبری تحلیلی گیل خبر به منظور طرح مباحث حرفه‌ای و بیان چالش‌ها و مشکلات حوزه فرهنگ و هنر و همچنین ایجاد گفتمان توسعه فرهنگی توسط متخصصین امر در استان گیلان، از این پس ذیل عنوان "دغدغه‌های فرهنگی" شاهد مقالات، نقطه نظرات، نقدها و یادداشت های هنرمندان و فعالان فرهنگی خواهیم بود.

در سی‌امین شماره از سلسله مطالب "دغدغه‌های فرهنگی" یادداشت رضا حقی مدرس و کارگردان تئاتر را میخوانیم:

شکرانه حضور، عنوان سلسله برنامه پاسداشت هنرمندان گیلانی است که توسط حوزه هنری گیلان در دهه هفتاد پایه گذاری شد و تا دهه هشتاد ادامه داشت.

در این برنامه ها تجلیل از هنرمندان پیشکسوت در رشته های مختلف سینما، تئاتر، ادبیات تجسمی و موسیقی در زمان حیاتشان برگزار می‌شد.

متاسفانه اجرای این برنامه در دهه ۹۰ ادامه نیافت. در این سلسله برنامه ها تاکنون از هنرمندانی مانند اکبر رادی ، بهمن صالحی، محمد آگاه ، سید علی حسینی پور، م .موید، فریدون نوزاد، احمد گرگین، انوش نصر،رحیم پورسیاهکلی، محمد عباسیه کهن، امیر فخرموسوی و کریم رجب‌زاده تجلیل به عمل آمد.

در بیست و سوم فروردین امسال بعد از وقفه چندین ساله شکرانه حضور، حبیب پور سیفی هنرمند با اخلاق پیشکسوت تئاتر گیلان برگزار می‌شود.

اگر ما در کشور از دهه ۳۰ مثلث بازیگری جمشید مشایخی، محمدعلی کشاورز و عزت‌الله انتظامی را داشتیم در تئاتر گیلان نیز مثلث مرحوم علی حاج علی عسگری، انوش نصر وحبیب پور سیفی را داریم. با این تفاوت که این سه یار قدیمی در رشت ماندگار شدند و آن سه یار قدیمی در تهران ساکن بودند. بی شک موقعیت جغرافیایی و امکانات تهران تاثیر بسزایی در دیده شدن این افراد در سطح کشور داشت. داریوش ارجمند ازمشهد، امین تارخ و اصغر همت از شیراز رضا برجی از تبریز، برای همین مسئله در میانسالی از شهرهای خود راهی تهران شدند تا بهتر دیده شوند.

همزمان که داریوش ارجمند با ناصر تقوایی و رضا برجی با مجید مجیدی کار می کردند ، حبیب پورسیفی نیز با این کارگردان ها کار کرده بود.

نسل اخلاق‌گرای تئاتر ما به خاطر دلبستگی به شهر زادگاه و به ویژه وابستگی شدید به خانواده خصوصاً همسرانشان هیچ وقت برای پروژه های هنری شهر و خانواده خود را به مدت طولانی ترک نکردند. خصوصاً در دهه اخیر به علت نامساعد بودن وضعیت جسمی همسرانشان فیلم های سینمایی و تلویزیونی را که در استان گیلان هم فیلمبرداری می شدند را نیز به اکراه قبول می کنند چون از همسرانشان مراقبت می کنند.در بهمن سال گذشته که تئاتر پسر را در رشت اجرا داشتیم به علت زمان ۲ ساعته اجرای نمایش، انوش به علت مراقبت از همسر خود نصف نمایش را در یک روز دید و نصف دیگر را روز دیگری آمد تا بتواند همه نمایش را ببیند. حبیب با برادر خانمش هماهنگ کرد تا به جای او در خانه بماند تا او بتواند تمایش ما را ببیند. آنها حتی چند ساعت هم همسرانشان را تنها نمی گذارند.

در این اوضاع کنونی وضعیت سینما که زنان هنرمند، پشت سر هم بیانیه می‌دهند و به حاشیه های غیر اخلاقی سینما اعتراض دارند، ما در کنار بزرگانی زندگی میکنیم که، تمام زندگی هنری خود را فدای خانواده کردند و الگوی اخلاق مدار بی نظیری برای دیگران می‌توانند باشند. الگویی از آغاز جوانی تا هم اکنون که مثال زدنی است.

در زمانی که پرستوها از در و دیوار این مملکت بالا میروند وبرای انواع مدیران ومسئولان و هنرمندان و ورزشکاران ارسال میشوند، این هنرمندان با همسران خود زندگی مشترک بیش از نیم قرن خود را جشن میگیرند و به آن افتخار می کنند، بارها به شوخی به اینها گفته ام حیف است نسل شما منقرض بشود. هنرمندان امروزی هر چند سال همسرانشان را عوض میکنند وشما ۶۰ سال مثل پروانه دور همان همسر اول خود می چرخید!

هنرمندانی که این خصوصیت شان دیده نشده و هیچ جا گفته نمی شود و جایی نیز نوشته نمی شود.

در زمان حیات علی حاج علی عسگری سازمان‌ها و ادارات هنری به خودشان زحمت برگزاری یک تجلیل ساده را ندادند. این مدیران به اصطلاح فرهنگی و هنری باید به حال خودشان تاسف بخورند. مدیران بی فرهنگی که ریاست سازمانها و ادارت فرهنگی را چندین سال در انحصار خود داشتند.

مرحوم علی حاج علی عسگری می‌گفت - باید در زمان حیات از هنرمندان تجلیل شود. وگرنه بعد از فوت ما تمام شهر را به اسم ما سند بزنند چه فایده‌ای برای ما می تواند داشته باشد - وقتی در زمان حیات این هنرمندان حضورشان را نمی‌بینیم و از کنار هنرمندان با اخلاق به راحتی رد می‌شویم، آنوقت تشخیص سره از ناسره مشکل می شود.

اتفاقاتی مثل هجوم مردم به ترکیه و دوبی جهت دیدن کنسرت اتفاق می افتد. و خروج میلیون ها ارز از کشور را نظاره گر می شویم و کاری نمی توانیم انجام دهیم. آدمی به نام تتلو هر رفتاری را که فقط شایسته خودش هست به عنوان هنرمند انجام می دهد. وقتی سلسله مراتب در مورد هنرمندان انجام نمی گیرد، وقتی بی هنران مسئول فرهنگ وهنر می‌شوند، از حضور تتلو در کنار آقای رییسی در زمان انتخابات شوکه می شویم. که این آدم چطور کنار ایشان نشسته است.

وقتی اخلاق مداری هنرمندانی مثل مثلث بازیگری استان ما دیده نمی شود و هیچ جا ترویج نمی شود، بی اخلاقی در دنیای مجازی افسار پاره میکند.

کج سلیقگی، بد فهمی و ناتوانی مسئولین فرهنگی هنری ماست که وضعیت ما را به این روز کشانده است. این کج سلیقگی سیاستمداران ما و بد فهمی مشاوران آنهاست که هنرمندان را فقط در ایام انتخابات می بینند و بقیه زمان ها به آنها کاری ندارند.

عدم توجه به ظرفیت و ظرافت کار فرهنگی و هنری نتیجه‌اش می‌شود این بیانیه هایی که هم اکنون هر روز شاهد آن هستیم، افشای پشت پرده سینما که سالها به زور مخفی نگه داشته شده بود مثل غده چرکین یکجا سرش را باز می‌کند.

حبیب پور سیفی هنرمندی است که با جرأت می‌توان گفت مثل او در تئاتر استان به اندازه انگشتان یک دست هم نداریم. کسی که پنج نسل تئاتری استان به احترام او از جای خود بلند می شوند. اسم او را به حق حبیب گذاشته اند. حبیب مترادف یار و محبوب است. او یار، محبوب و معلم هنرمندان تئاتر استان است.

برای اولین بار او را در سال ۱۳۶۹ در اولین جشنواره تئاتر سوره که در سالن پیشاهنگی رشت برگزار شده بود دیدم. در آن سال او کارگردان نمایش هالو نباش ژنرال بود و مهدی یوسفی زاده دوست دیرینه ام در آن نمایش بازی می کرد و من در نمایش هلوع به کارگردانی محمد دشتی بازی می کردم‌. در آن جشنواره من و مهدی یوسفی زاده مشترک مقام بهترین بازیگر جشنواره را کسب کردیم. وحبیب جایزه کارگردانی گرفت. در زمان جشنواره می دیدم که رابطه حبیب با بازیگرانش فقط مثل رابطه یک کارگردان با بازیگران نیست. عوامل نمایش همه او را معلم خود می دیدند و احترام ویژه ای برای او قائل بودند، دوستی من و حبیب از همان سال شروع شد. چه در مقام داوری در جشنواره‌های مختلف تئاتری و یا در کلیه رویدادهای فرهنگی و هنری که در کنار هم بودیم جز مناعت طبع، اخلاق مداری و مردم دوستی چیز دیگری از او به خاطره ندارم. حبیب دهه شصت و هفتاد، ۱۶ سال رئیس انجمن نمایش استان بود. اکثر خاطرات هنرمندان تئاتر استان از انجمن نمایش به سالهای حضور حبیب در این انجمن برمی‌گردد.

بعد از حبیب، دیگر انجمن هیچ وقت نظم و ترتیب آن زمان را پیدا نکرد. انجمن نمایش استان بعد از حبیب بعد از هفته ها و در مواقعی بعد از ماهها در اتاقش باز میشود.او با کمک مرحوم احمد بدرطالعی پایه گذار آموزش تئاتر در کانون های هنری آموزش و پرورش و مدارس استان بودند.

با پشتکار بی نظیر او چهار دهه جشنواره تئاتر دانش آموزی استان برگزار می شد. همه تئاتری های استان که از نوجوانی تئاتر راشروع کرده‌اند از همان زمان با حبیب نیز آشنا شده اند.

شکرانه حضور حبیب دیر برگزار می شود ولی باز هم خیلی خوب است که برگزار می شود. امید داریم رئیس جدید حوزه هنری استان گیلان انباشت چندین ساله شکرانه حضور را جبران کند. مسئولین فرهنگی هنری استان بدانند در رشته های مختلف هنری حبیب های زیادی داریم که اگر قدر آنها را ندانید ودر زمان حیاتشان از آنها تجلیل نکنید افراد معلوم الحالی خود را به عنوان هنرمند به جامعه تحمیل می‌کنند که در کمال وقاحت حرمسرا در ترکیه راه اندازی می کنند وخود را الگویی موفق برای جوانان معرفی می‌کنند و به ریش من و شما می خندند.

مسئولین فرهنگی وهنری محترم اگر هرسال چند بار به هنرمندان با اخلاق سری نزنید و با زانوی ادب پیش آنها ننشینید ، الان باید از این بیانیه های سینمایی عرق شرم بر پیشانی داشته باشید.

هر موقع که اراده کردید و از هنرمندان استان به عنوان زینت مجالس با حضور مسئولان اسنانی و کشوری‌ استفاده می‌کنید، حداقل با برگزاری مراسم تجلیل شان به آنها احترام بگذارید.

مسئولین فرهنگی هنری استان بجنبید و باور داشته باشیم که چقدر زود دیر می شود.