دانشمندان میگویند احتمالاً موفق به کشف قارهای کم ارتفاعی شدند که حدود ۴۰ میلیون پیش میزبان حیوانات عجیب و غریبی بوده، اما با بالا آمدن سطح آبها، میلیونها سال پیش به زیر آب رفته است.
تحقیقات جدید نشان میدهد که قارهای کم ارتفاع که حدود ۴۰ میلیون سال پیش وجود داشته و زیستگاه جانوران عجیب و غریب بوده است، ممکن است راه را برای استعمار پستانداران آسیایی در جنوب اروپا هموار کرده باشد. این قاره فراموش شده که بین اروپا، آفریقا و آسیا قرار گرفته است و محققان آن را «بالکاناتولیا» نامیدهاند، در حدود ۳۴ میلیون سال پیش، زمانی که سطح دریاها پایین آمد، به عنوان یک پل خشکی شکل گرفت و به دروازهای بین آسیا و اروپا تبدیل شد.
الکسیس لیخت و همکارانش در مطالعه جدید خود مینویسند: «اینکه چه زمانی و چگونه اولین موج پستانداران آسیایی به اروپای جنوب شرقی راه یافت، هنوز به درستی درک نشده است. اما پاسخ این سوال، یک یافته شگفت انگیز بود. حدود ۳۴ میلیون سال پیش، در پایان دوران ائوسن، با ظهور پستانداران جدید آسیایی، در یک رویداد انقراض ناگهانی که اکنون به عنوان Grande Coupure شناخته میشود، تعداد زیادی از پستانداران بومی از اروپای غربی ناپدید شدند. با این حال، یافتههای فسیلی اخیر در بالکان، این جدول زمانی را تغییر داده است. این یافتهها به یک منطقه زیستی «عجیب» اشاره میکند که به نظر میرسد پستانداران آسیایی را قادر ساخته تا جنوب شرق اروپا را ۵ تا ۱۰ میلیون سال قبل از وقوع رویداد گراند کوپور مستعمره کنند.»
برای این تحقیق، لیخت و همکارانش در مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه، شواهد مربوط به تمام مکانهای فسیلی شناخته شده در این منطقه را که شبه جزیره بالکان و آناتولی کنونی در غربیترین منطقه آسیا را پوشش میدهد، دوباره بررسی کردند. قدمت این مکانها بر اساس دادههای زمینشناسی کنونی مورد بازبینی قرار گرفت و تیم تغییرات جغرافیایی دیرینهای را که در منطقه رخ داد، بازسازی کردند. منطقهای که به گفته دانشمندان «سابقه پیچیده فرو رفتن در آب و ظهور مجدد اپیزودیک» دارد.
آنچه دانشمندان پیدا کردند حاکی از آن است که بالکاناتولیا با تبدیل شدن به یک خشکی باستانی از قارهای مستقل، به پل خشکی بدل شدکه متعاقب آن زمینه حرکت پستانداران آسیایی به قاره اروپا را فراهم کرد. این رخداد درواقع همزمان با برخی «تغییرات جغرافیایی دیرینه شناسی» همزمان بود که به عنوان گذرگاهی برای حرکت از آسیا به اروپای غربی عمل کرده است.
در حدود ۵۰ میلیون سال پیش، بالکاناتولیا یک مجمع الجزایر منزوی و جدا از قارههای همسایه خود بود، که در آن مجموعهای منحصر به فرد و متمایز از حیوانات اروپا و آسیای شرقی رشد میکرد. سپس ترکیبی از عوامل محیطی همچون افت سطح دریاها، گسترش صفحات یخی قطب جنوب و تغییرات تکتونیکی بین ۴۰ تا ۳۴ میلیون سال پیش، قاره بالکاناتولیا را به اروپای غربی متصل کرد. سوابق فسیلی نشان میدهد که این رویداد به پستانداران آسیایی از جمله جوندگان و پستانداران چهارپا (معروف به ونگلها) اجازه داد تا به سمت غرب مهاجرت کنند و به بالکاناتولیا وارد شوند.
لیخت و همکارانش همچنین تکههایی از استخوان فک متعلق به حیوانی شبیه کرگدن را در یک مکان فسیلی جدید در ترکیه کشف کردند که قدمت آن را به حدود ۳۸ تا ۳۵ میلیون سال قبل برمیگرداندند. احتمالاً این فسیل قدیمیترین صومعهدار آسیاییمانند است که تا به امروز در آناتولی کشف شده است و حداقل ۱.۵ میلیون سال قبل از رویداد انقراض گراند کوپوره است، که نشان میدهد پستانداران آسیایی از طریق بالکاناتولی به سمت اروپا در حال حرکت بودند. لیخت و همکارانش همچنین پیشنهاد میکنند که این مسیر جنوبی به سمت اروپا در سراسر بالکاناتولیا برای حیوانات ماجراجو بهتر از پیمودن مسیرهای با عرض جغرافیایی بالاتر از طریق آسیای مرکزی بود که در آن زمان استپهای بیابانی بسیار خشک و سردی بودند.
با این حال، آنها در مقاله خود خاطرنشان میکنند که «ارتباطات گذشته بین جزایر بالکاناتولی و وجود این مسیر پراکندگی جنوبی همچنان مورد بحث است. در واقع این داستان که تاکنون شرح داده شد فقط بر اساس فسیلهای پستانداران ساخته شده است و هنوز یک تصویر کاملتر از تنوع زیستی گذشته بالکاناتولی باید ترسیم شود. بسیاری از تغییرات زمین شناسی که منجر به ایجاد بالکاناتولیا شد هنوز به طور کامل درک نشده اند و توجه به این نکته مهم است که این بررسی تنها تفسیر یک تیم از سوابق فسیلی است.»
این تیم نتیجه میگیرد که سابقه فسیلی پستانداران و سایر مهرهدارانی که در جزایر بالکاناتولیا زندگی میکردند معمولاً پراکنده و محدود است، با این حال، پیشینه فسیلی غنی این قاره فراموش شده فرصتی منحصر به فرد برای ثبت تکامل و نابودی زیستهای این جزیره در زمانهای دور را فراهم میکند. ما اکنون به بقایای جانورانی نگاه میکنیم که متعلق به قارهای هستند که دیگر وجود ندارد. این موضوع میتواند حلقههای گمشده تکامل موجودات چند میلیون سال پیش و حتی کنونی را برای ما آشکار سازد. حلقههایی که به همراه یک قاره فراموش شده ناپدید شده بودند. نتایج این مطالعه در نشریه معتبر Earth-Science Reviews منتشر شده است.