گیل خبر/ رضا حقی:

 در پی فراخوان پایگاه خبری تحلیلی گیل خبر به منظور طرح مباحث حرفه‌ای و بیان چالش‌ها و مشکلات حوزه فرهنگ و هنر و همچنین ایجاد گفتمان توسعه فرهنگی توسط متخصصین امر در استان گیلان، از این پس ذیل عنوان "دغدغه‌های فرهنگی" شاهد مقالات، نقطه نظرات، نقدها و یادداشت های هنرمندان و فعالان فرهنگی خواهیم بود.

در بیست و پنجمین شماره از سلسله مطالب "دغدغه‌های فرهنگی" یادداشت رضا حقی را میخوانیم:

چند سالی می‌شود که روز ولنتاین به فرهنگ ایرانی وارد شده است. بعضی از سال ها بخشنامه می کنند فروش اجناس ولنتاین ممنوع است ولی در عمل، پلیس برخورد جدی نمی کند و در بعضی از سالها هم بخشنامه ای صادر نمی شود. در هر صورت ولنتاین در ایران بین بسیاری از جوانان جای خودش را پیدا کرده است. دستگاه‌های فرهنگی و حکومتی آن را مذموم و امری غربی می‌دانند.
تجربه نشان داده است هرچه پافشاری کنند نتیجه معکوس در جامعه بر جای می گذارد. عادت کرده ایم که بگوییم که این کار بد است کار خوبی را معرفی نمی‌کنیم و جایگزینی برای آن نداریم. بلد نیستیم داشته‌های خودمان را به رخ بکشیم و به دیگران نشان دهیم و آنها را تبدیل به برند کنیم‌.
در فرهنگ خودمان شب بسیار با ارزشی داریم به نام شب آرزوها یا لیله الرغایب.
در معنی لیل الرغایب گفته‌اند لیل به معنی شب است و رغایب جمع کلمه رغیبه است و رغیبه به معنای میل، رغبت، کشش و جاذبه داشتن است به معنای شبی که کشش ها و میل به سمت خداوند است‌. وانسان به خداوند شوق زیادی دارد. و معنای دیگر آن عطا و بخشش است، به این معنا که چون عطا و بخشش خدا زیاد است ما آن شب دعا و آرزو می کنیم.
در روایت های زیادی آمده است که دراین شب زمین پر از فرشتگانی می‌شود که از آسمان سرازیر می شوند و مسئول بردن پیغام از نیت های پاک بندگان به خداوند هستند.
این شب از نظر شیعه یکی از شبهای است که نزد خداوند از فضیلت خاصی برخوردار است. بسیاری اعتقاد دارند دومین شب مهم بعد از شب قدر است. و اعمال مفصلی نیز برای آن ذکر کرده‌اند.
استان ما جزو معدود استان‌های کشور است که شب رغایب یا شب آرزو را از قدیم الایام گرامی می داشتند. همه ما خاطرات کودکی مشترکی از دادن خیرات برای مردگان خود با دادن حلوا و نان برنجی در ذهن داریم‌.
درگیلان بر خلاف شهرها و استان‌های دیگر که فقط به مناسبت سالگرد فوت عزیزانشان مراسم می گیرند و یا خیرات می دهند این کار دوبار در سال اتفاق می‌افتد یک بار در سالروز فوت و یک بار در شب رغایب، یعنی اولین جمعه ماه رجب هر سال این کار را انجام میدهیم.
متاسفانه در ایران برای شب آرزوها مانور تبلیغاتی انجام نگرفته است حتی در استان و شهر ما که سابقه تاریخی نیز دارد روی این مسئله کار نشده است و نتوانسته ایم این کار را به برند خاص فرهنگی برای استان خود تبدیل کنیم.
در این چند سال ققط گفتیم ولنتاین متعلق به فرهنگ غرب است و ما نباید آن را تبلیغ کنیم. در صورتی که شب آرزوها هم اسلامی هم ایرانی و هم گیلانی است ولی ما از آن غافل هستیم‌.
مدت چند سال است که طرحی با عنوان شب آرزوها را به سازمان تبلیغات اسلامی، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه هنری، اداره گردشگری و میراث فرهنگی و شهرداری داده‌ام. این طرح شامل چند بخش است که می تواند توسط یک اداره به تنهایی یا به کمک ادارات مختلف انجام گیرد.
۱ - مسابقه بهترین آرزو
در قالب - نامه ای به خدا - در چند سطح از مهدکودک ها - که به صورت صوتی انجام می گیرد - تا دبستان و سطوح متوسطه و عموم مردم بر گزار می گردد. این مسابقه از مهرماه شروع می‌شود تا بتوان نتایج و اعلام نفرات برتر را دربهمن ماه انجام گیرد. این بخش به سازمان تبلیغات ، واداره آموزش و پرورش پیشنهاد میشود.
۲ - انتشار کناب مقایسه آرزوها
بررسی و تطبیق آماری از آرزوهای دریافتی از مهدکودک ها و دبستان ها ومقایسه آن با آرزوی بزرگسالان از منظرهای مختلف- آرزوهای انفرادی، آرزو برای خانواده، شهر، کشور، جهان و یا آرزوهای مادی و معنوی، مطمئنا این کتاب بسیار خواندنی خواهد شد. این بخش به دانشگاه گیلان و پژوهشکده گیلان شناسی پیشنهاد می‌شود‌.
۳ - انتشارکتاب های روانشناسی وجامعه شناسی
بررسی تحلیلی روان‌شناسی و جامعه‌شناسی از آرزوها ی کودکان و نوجوانان از زوایای متعدد و سیاستگذاری فرهنگی و اجتماعی بر اساس آن برای سالهای آینده. این امر کمک بسیار بزرگی برای مهندسی فرهنگی جامعه است،که هیچگونه برنامه ریزی برای آن نداریم به طور مثال به خیلی از جوابهای مسائل جامعه می توانیم پی ببریم که از دل چه آرزوهایی در کودکی افرادی مثل خاوری، زنجانی فریدون، و سلطان های سکه ،دلار،موز و... بیرون می آید. این بخش به دانشگاه گیلان وحوزه هنری گیلان پیشنهاد می گردد‌.
۴- مسابقه ابتهال خوانی
اجرای برنامه زنده ابتهال خوانی همراه با جلوه های ویژه در چند نقطه از شهر وپخس آن از صدا وسیما ، جهت ایجاد فضایی معنوی همراه با صدای قاریان ممتاز استانی وکشوری‌این برنامه اجرا می‌شود، این بخش به سازمان تبلیغات اسلامی و اداره فرهنگ و ارشاد گیلان پیشنهاد می گردد‌.
۵ - مسابقه سرود
در دوبخش دختران و پسران توسط مهدکودک ها و مدارس با عنوان شب آرزوها در سطح شهر و مدارس وپخش آن در صدا وسیما، همرا با اهدای جایزه به گروه های برتر.این بخش به سازمان بسیج دانش آموزی و آموزش و پرورش پیشنهاد می گردد‌.
۶ - اجرای کنسرت موسیقی در سطح شهر و پخش آن از صدا و سیما در غالب موسیقی محلی ، وشعر های فارسی ، ودوزبانه عربی و فارسی با عنوان شب آرزوها، این بخش به اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و صدا و سیما پیشنهاد می گردد.
۷ - ویژه برنامه شب آرزوها
اعلام نفرات برتر مسابقه نامه ای به خدا و رونمایی از کتابهای چاپ شده و اهدای جوایز به نفرات برتر در رده‌های مختلف در پیاده راه فرهنگی شهرداری همراه با دیزاین پیاده راه با شمعهای مختلف که مخصوص فرهنگ خودمان است و باعث ایجاد جلوه های بصری زیبایی در شب می گردد و عامل زیبایی انتشار عکس های بسیار زیادی در دنیای مجازی می شود، این بخش به حوزه هنری وشهرداری پیشنهاد می شود.
۸ - مسابقه شیرینی پزی
در بخش حلوا و نان محلی، در دو سطح خانگی وقنادان حرفه‌ای برگزار می گردد. شهر رشت با دارا بودن پسوند، رشت شهر خلاق خوراک می‌تواند مانورخلاقانه ایی در این بخش داشته باشند این مسابقه خیل عظیمی از مردم خصوصاً بانوان را درگیر این مسئله می کند و با توجه به عضویت رشت به عنوان شهر خلاق خوراک در یونسکو این بخش توسط سازمان یونسکو و به دنبال آن در سراسر جهان انعکاس زیادی در رسانه ها پیدا می کند. این بخش به اداره گردشگری ومیراث فرهنگی وشهرداری رشت پیشنهاد می شود.
۹ - جشنواره نان و حلوا
در این بخش اموات نیز برخور دار از تنوع خیرات میشوند. این جشنواره به مدت چند روز برگزار می گردد و ۴۰ نان محلی و حلوا به صورت ورکشاپی از همه شهرهای گیلان با لباس و دکور محلی هر شهر پخته و عرضه می شود.
این جشنواره جذابیت های بسیاری برای عموم مردم و گردشگران ایجاد می کند و بعد از برگزاری در سال اول به برند شهری تبدیل خواهد شد. این بخش به اداره گردشگری و میراث فرهنگی و شهرداری پیشنهاد می گردد.
کار فرهنگی یک چرخه است. تاثیرات بسیار زیادی در این چرخه ایجاد می‌شود که تا سالیان متمادی ماندگار می شود‌. ایجاد فضایی شاد ومفرح و معنوی که بخشهای زیادی از بدنه جامعه را با خود در گیر میکند. در جای جای برنامه ها دیده می شود.
این یادداشت را تعمدا بعد از پشت سر گذاشتن شب آرزوها ۱۴ بهمن، و ولنتاین ۲۵ بهمن می‌نویسم که مسولین مربوطه نفرمایند - فرصت کافی برای برگزاری این برنامه نداریم و یا بودجه برای این کار پیش‌بینی نشده است -
برای سال آینده می توانید از الان برنامه ریزی کنید. تا کم کم شب آرزوها را جایگزین ولنتاین کنیم.
ما احتمالاً آخرین نسلی هستیم که با رویاهایمان زندگی می کنیم.