گیل خبر/ روز یکشنبه پای صحبت‌های سیدمحمدعلی ثابت‌ قدم، شهردار اسبق دو دوره رشت که این روزها از احتمال سومین دوره حضورش در شهرداری رشت سخن گفته می‌شود، نشسته‌ایم تا با تحلیل و دیدگاهش از شرایط موجود و آینده مدیریت شهری رشت آگاه شویم.
*مدیریت شهری در گیلان با شدت بیشتری از سایر نقاط کشور  متاثر از سیاست‌های دولت است
سیدمحمدعلی ثابت قدم با اشاره به به هم پیوستگی جغرافیای گیلان می‌گوید: در گیلان به لحاظ مبانی برنامه‌ریزی منطقه‌ای و کارهای آمایشی، یک شهر-منطقه داریم؛ در نتیجه شما نمی‌توانید شهرداری‌ای را اداره کنید که اثر شدیدتر سیاستهای  دولت در سایر شهرها و روستاهای استان را در آن نبینید و با دیدن تاثیرات دولت نیز به نکاتی می‌رسید که شهرداری در آن هم تاثیرگذار و هم تاثیرپذیر است، یعنی یک عمل و عکس‌العمل دو طرفه آن هم در امور مختلف روزانه و به دفعات.
این بسیار متفاوت است با جغرافیای سیستان و بلوچستان یا اصفهان و... از لحاظ فاصله شهرها، میزان جمعیت‌پذیری شهر مادر و میزان مهاجرت‌های روزانه؛ به طوری که مدل اداره مرکز استان گیلان با مرکز استانی مانند کرمان بسیار متفاوت است.
در چنین مدلی اساسا با دولت‌های غیرعملگرا و کُند نمی‌شود کار شهرداری‌ای را که مردم همیشه از آن محصول ملموس می‌خواهند، به درستی پیش برد. حال به این شرایط، یک شورای شهر سیاست زده را هم اضافه کنید که تابع سیاست‌های بی عملی دولت است و شهر را از کارکرد می‌اندازد. متاسفانه این اتفاقی بود که در شورای پنجم رشت افتاد.

*میانگین تغییرات مدیریت شهری در شورای پنجم رشت، 5.5 ماه بود
ثابت قدم از تکثر تعداد مدیران منصوب شده بر مسند شهرداری رشت در شورای پنجم انتقاد می‌کند و ادامه می‌دهد: در شورای پنجم، 3 سرپرست، 3 شهردار منتخب که منتصب نشدند و 3 شهردار منتصب داشتیم، در واقع در این 4 سال به طور میانگین هر 5.5 ماه، یک نفر به عنوان شهردار رشت شناخته می‌شد، این یعنی ناپایداری در نفر اول مدیریت شهری.
شورای ششم اما به درستی به تثبیت فکر کرد. این تثبیت به نظر من فارغ از نفر، تصمیم درستی بود. آن نفر هم با یک نرخ متعارف نسبت به تراز دولت قبل، کارها را پیش می‌برد که حداقل یک تفاوت‌هایی با پیشینیانش در طول 4 سال قبل داشت، اعم از اینکه ترک فعل‌های کمتری داشت، کارهای تعطیل شده را راه اندازی کرد و در کارهای نیمه تمام سعی به تکمیلش داشت اما اقداماتی نداشت که در نهایت منتج به آن شود که تحول و خروجی محسوسی برای مردم داشته باشد.

*شهرداری متولی حرف زدن نیست
ثابت قدم با انتقاد از بی‌عملی‌ها در مدیریت شهری، گفت: نظرسنجی‌هایی که از مردم در مورد شهرداران رشت انجام شده نشان می‌دهد که مردم تفاوت عملگرایی و غیرعملگرایی را می‌فهمند. شهرداری متولی حرف زدن نیست، گفتگو با مردم جهت افزایش سرمایه اجتماعی یکی از وظایفش است چون باید سرمایه اجتماعی را برای ارتقاء اقتصاد شهر تولید کند.

*برنامه کامل شهر رشت را سال 96 به اعضای شورای پنجم و قبل از آغاز به کار آن شورا دادم. شهردار اسبق رشت از ارائه برنامه کامل شهر رشت به اعضای شورای پنجم در سال 96 می‌گوید و اضافه ‌می‌کند: من بخاطر تعلقی که به سرزمین خودم، رشت داشتم ودارم در اواسط تابستان سال 96 و قبل از آغاز به کار شورای پنجم، کل برنامه شهر را حتی قبل از شروع به کار اعضای جدید به آن‌ها دادم و گفتم این برنامه شهر است که توسط مراجع رسمی علمی تهیه شده است، برنامه یا سلیقهء ثابت قدم یا دیگران نیست.

شهر یک برنامه راهبردی-عملیاتی مطالعاتی تصویب شده دارد، این یک نقشه راه است که قوانین، اسناد بالا دست، طرح جامع ترافیک، طرح جامع شهرسازی، طرح تفصیلی، نیازهای شهر و... در آن دیده شده است که برایند آنها مورد توافق عمومی است.
این برنامه باید برنامه شهر باشد اما متاسفانه از 96 تا 1400، علی‌رغم وجود پاره ای از افراد در شورا که مدعی مدیریت ملی بوده و با جناح‌های سیاسی هم بالا آمده بودند، عملا هیچ اقدام موثر مثبتی مبتنی بر برنامه یا حتی مبتنی بر عدم برنامه صورت نگرفت که مردم آنها را لمس کنند.

*شهرداری خط آخر سرویس دهی به مردم است

سیدمحمدعلی ثابت قدم شهرداری را در ارتباط مستقیم با مردم می‌بیند و تشریح می‌کند: شهرداری خط آخر سرویس دهی به مردم است، شهرداری نمی‌تواند به کس دیگری بگوید باید این کار بشود، رئیس جمهور به وزرا، وزرا به استانداران و... می‌گفتند فلان کار باید انجام شود، اما شهرداری چون بخش آخر قضیه است دیگر نمی‌تواند به کسی بگو باید...
متاسفانه این تکثر بایدها موجب بی‌عملی صرف و انداختن تقصیر یکدیگر شده است، ترک فعل‌های متعددی رخ داده و ساختار و منابع انسانی به خاطر بلاتکلیفی، بی ثمر شده اند که از راس دولت قبل تا اجزاء آن شاهد این امر در کل کشور بودیم ودراستان گیلان فاجعه بارتر.

*افراد اثبات کنند که شهرداری وجود دارد!

شهردار دو دوره رشت با اشاره به نظرسنجی‌های صورت گرفته در مورد 10 نامزد کرسی شهرداری، گفت: همان طور که خودتان گفتید و نظرسنجی کردید در نظرسنجی‌ها اسم 10 نفر برده می‌شود، در مورد 9 نفر عموما نظر خاصی بابت عملکردشان درجاهایی که بودند گفته نمی‌شود و فقط راجع به یک نفر آره یا نه گفته می‌شود، پس نشان داده ‌می‌شود که مردم عملی را باید ببینند فارغ از آن که 80-70 درصد موافقند و 30-20 درصد مخالف، مردم "بودن" آن موضوع را باید ببینند تا قضاوتی صورت گیرد، وقتی اصلا چیزی نبینند قضاوتی هم صورت نمی‌گیرد. لطفا افراد خودشان را در معرض "بودن" قرار بدهند، اثبات کنند که نهاد شهرداری هست و وجود دارد، برای اثبات باید دو هزار کارمند شهرداری از بالقو‌گی به بالفعلی تبدیل بشوند و این نقش نفر اول است که کارایی را به سیستم اعمال کند تا 800 هزار شهروند رشت ادعا نکنند که شهرداری کاری در قبال ما انجام نمی‌ده، از وضع موجود عموم کارمندان شهرداری نیز خسته شده اند.

*کسی که از قم و اراک می‌آید چگونه می خواهد در چند روز برای رشت برنامه ارائه می‌دهد؟!
ممکن است بفرمایید پس شما چطور برای گرگان برنامه دادید؟ بله من سالها در آنجا کارکرده بودم (کارهای مطالعاتی و ...) گرچه همان موقع هم اعتقاد داشتم گزینهء بومی برای شما کارساز است
حال سوال بنده این است: اصالتا آیا شما به عنوان یک گیلانی یا رشتی به راحتی می توانید بروید در اصفهان شهردار شوید که این اتفاق به طور مداوم در گیلان و رشت می افتد؟
ثابت قدم از ارائه برنامه مصوب شهر رشت به اعضای شورای ششم می‌گوید و با انتقاد از برخی نامزدهای کرسی شهرداری می‌گوید: اینکه هرکسی یک برنامه‌ای ارائه دهد یعنی چه؟ کسی که از قم و اراک می‌آید آیا رشت را در ده روز شناخته که برنامه ارائه می‌دهد؟ یعنی رشت و روابط آن را شناخته، 55 محله و 15 ناحیه و 800 هزار جمعیت و توزیع جمعیتی.... را شناخته و برنامه ارائه داده است؟
برنامه‌ای که از سوی افراد ارائه می‌شود باید کلی گویی نداشته باشد وبرنامه‌ای باشد که استراتژی آن را شورای شهر چیده باشد ، شهردار با ادلّه باید اثبات کند برای مثال ظرف 4 سال  برنامه را اجرایی می کند یا ظرف 40 سال هم  نمی‌تواند آن را اجرا کند، باید بتواند با عملکرد قبلی خویش و روشهای عملگرایانه امکان پذیر ، اثبات عینی کند، آن هم امروز و قبل از انتخاب شدن  و برای فردای اجرا در  پس از انتخاب.

*در شرایط موجود کار کردن در این شهر میسر نیست
سیدمحمدعلی ثابت قدم با انتقاد از عدم توجه به برنامه توسعه شهری در رشت می‌گوید: مشکل اساسی اینجاست که چون متاسفانه برنامه عملیاتی مبنا نیست، از نظر بنده کار کردن در این شهر میسر نیست. تعدادی از اعضای شورا این موضوع را قبول دارند و تعدادی هنوز به آن توجه ندارند و تا این موضوع مبنا نباشد، شما نمی‌دانید که از شهردار منتخبتان چه می‌خواهید و شهردار منتخبتان هم نمی‌داند که از کارمندان و پرسنل زحمتکش چه می‌خواهد و نمی‌داند باید چه خدمتی به مردم ارائه دهد و شهر به روزمرگی دچار می شود و بزرگ‌ترین روزمرگی شهردارحقوق دادن به کارمندانش می گردد. بنابراین هیچ کار بزرگ مقیاسی صورت نمی‌گیرد.
شهر به یک شخص عملگرا نیاز دارد، مسلط به تئوری و عمل اقتصاد شهری که بتواند برنامه و بودجه شهر را بفهمد و روابط درون شهری و شخصیت‌ها و کارکردها، محلات، فرهنگ و سنن را بشناسد و از مجموع این‌ها شهر را اداره کند و از سویی با سیاستهای دولت مستقر عملا برای گرفتن امتیازات ومنافع عمومی همسو باشد نه این که اشخاصی که پشت صحنه با دولتهای مختلف می توانند به اصطلاح تعامل و متاسفانه در عمل معامله کنند، بویژه  که با ظاهر الصلاح نمایش دادن خویش ادعای کارآمدی، مبارزه با فساد و تعهد داشتن را دارند ، مدارک تحصیلی بی محتوا که علی ماشالله برای اکثریت تولید شده است ، از این مبانی، کار  وخروجی در نمی آید که امیدوارم با حضور دولت جدید و هماهنگی با سایر قوا در عمل از فضای موجود خارج شویم که البته زمانبر است .
* لطفا بنده را از شهرداری معاف کنید
ثابت قدم در انتها با اشاره به آن که در وضعیت فعلی مدیریت شهری و در حال حاضر به همکاری نیست، گفت: لطفا من را از شهرداری رشت معاف کنید، چون متاسفانه پاره ای اندک از مسئولین و حاشیه سازان استانی اجازه کار به افرادی که بخواهند حرفی برای گفتن در عمل داشته باشند نخواهند داد و برای آنها عملکرد در کلام  و توصیه های عمومی معنی دارد نه در کف خیابان و برای عموم مردم، بلکه نهایتا برای گروه خودشان. در این استان بدنبال امتیازات خاص هستند در حالیکه ابتدا لازم است سیاستهای بالادست حاکمیت عملا مبنا قرار گیرد " یعنی کارامدی و مبارزه عملی با فساد" و نه "عملا مبارزه با کارامدی به بهانه حذف تخلفات" که این امر در درون مدیریت شهری با واقع بینی، تسلط بر اقتصاد بین الملل و سیاسی، به کارگیری جوانان و بانوان ( نه به صورت تشریفاتی و سهمیه بندی شده) و اتکای صرف به نیروهای انسانی درون شهرداری میسر است و نه با عناصر بیرونی. اجرایی کردن این موضوع آگاهی و دانش می خواهد، افرادی که سابقه علمی و اجرایی و با محتوا داشته و نه کاغذ پاره هایی بعنوان مدرک در طول زمان جمع کرده اند که از آنها خروجی برای مردم در نمیاید .در خاتمه لازم است از لطف پاره ای از اعضای شورای شهر به ویژه آقایان کارگرنیا، علوی ، رضویان ، شفیعی و تاج شهرستانی تشکر ویژه داشته باشم.