گیل خبر/ در پی فراخوان پایگاه خبری تحلیلی گیل خبر به منظور طرح مباحث حرفه‌ای و بیان چالش‌ها و مشکلات حوزه فرهنگ و هنر و همچنین ایجاد گفتمان توسعه فرهنگی توسط متخصصین امر در استان گیلان، از این پس ذیل عنوان "دغدغه‌های فرهنگی" شاهد مقالات، نقطه نظرات، نقدها و یادداشت های هنرمندان و فعالان فرهنگی خواهیم بود.

در هفتمین شماره از سلسله مطالب "دغدغه‌های فرهنگی"، یادداشت استاد رضا حقی، مدرس و کارگردان تئاتر را میخوانیم:

در خبرها خواندیم شهردار رشت در دیدار با مدیران و کارشناسان سازمان سیما منظر و فضای سبز شهری عنوان کرده است فضای سبز شهر رشت برای تغییر به برنامه و فکرهای خلاق نیاز دارد و باید رویکرد در این بخش تغییر کند.

آیا این کار فقط در انعکاس یک خبر می ماند، یا چگونگی اجرای این کار بررسی می شود؟ آیا سازمان مربوطه، خودش باید این آموزش را به کارکنان خود بدهد و یا باید از نظر هنرمندان و کارشناسان متخصص استفاده کند؟ مکانیزم اجرای توصیه شهردار چیست ؟

آبا شهردار فکری برای اجرایی کردن نگاه خلاقانه به فضای سبز شهری دارد؟ آیا زیر ساخت های لازم را برای این کار تهیه کرده است؟

استفاده از عنصر خلاقیت در فضای سبز و سیمای شهری عنوان خیلی خوبی است که می توان درباره آن ده‌ها مقاله نوشت. هنگام ورود به یک شهر سیمای شهر اولین چیزی است که جلب توجه می کند.

ورودی های شهر ما را نگاه کنید از طرف جاده تهران اولین ورودی میدان گیل است، چه المان خاصی مناسب اسم این میدان داریم؟ تنها میدان شهر است که اسمش مخصوص شهر خودمان است وگرنه اسامی اکثر میدان های شهر مثل اسامی میادین شهرهای دیگر کشور است. با شنیدن اسم میدان گیل اولین چیزی که به ذهن می‌رسد نمادی در ارتباط با قوم گیل است و یا انتظار می رود نمادی از فرهنگ گیلان در آن دیده شود.

جدا از فقدان چنین مسئله‌ای،عدم نورپردازی مناسب، عدم وجود فضای سبز مناسب دور میدان و آلودگی تصویری و وجود تابلوهای بزرگ، نگاه هر تازه واردی را خدشه دار می کند.

ورودی خیابان لاهیجان، بعد از پشت سر گذاشتن پل جانبازان که یادآور طراحی پل‌های یکصد سال گذشته دنیاست، میدان زرجوب دیده میشود. میدان کوچک و محقری که دور تا دور آن هم هیچ فضای سبزی دیده نمی شود.

ورودی جاده انزلی و میدان فرزانه،تنها چیزی که به چشم می آید، تابلوهای بزرگ تبلیغاتی است که جز آلودگی بصری کارایی دیگری ندارد. حتی اندازه این تابلوها را بر اساس اندازه خیابان و پرسپکتیو آن در نظر نگرفته اند. حوضچه های داخل میدان که آنها را فقط می توان از بالای آسمان دید،چون برای دیدن از خیابان‌های اطراف طراحی نشده است.

ورودی فومن و پل یخ سازی هم که مشابه ورودی های دیگر است و حرفی برای گفتن ندارد.

ما در طراحی میدان های شهر، طراحی فضای سبز ،طراحی مبلمان شهری و طراحی منابع نوری هیچ خلاقیتی به خرج ندادیم. از کنار خیابان گرفته تا وسط بلوارها و زیر درختان هیچ طراحی نورپردازی نداریم.

با نظر شهردار کاملا موافقم، در طراحی فضای سبز و المان های شهری علاوه بر اینکه خلاقیت جایگاهی ندارد، تفکر قابل دفاعی نیز در آنها دیده نمی‌شود.

وقتی میگویم خلاقیتی در سطح شهر دیده نمی شود، مربوط به همه چیز سطح شهر است.

به طور مثال نیمکت های پیاده راه یا پارک ها را ببینید؛ اکثر نیمکت های انتخاب شده برای آب و هوای مرطوب شهر رشت مناسب نیست.

نه رنگشان تناسبی با محیط اطراف دارد نه طراحی خاصی که بیانگر تفکر یا خلاقیتی باشد. سکوهای پیاده راه شهرداری، استوانه هایی هستند که بدون هیچ طراحی بغل هم قرار گرفتند که وقتی بغل هم می نشینیم جایی برای پای دونفر در نظر گرفته نشده است. شکل های عجیب غریبی که نه مناسب نشستن هستند و نه از نظر روانشناسی، چیدمان مناسبی دارند.

نیمکت های آهنی پیاده راه علم‌الهدی را ببینید، همه پشت به هم چیده شده اند تا شهروندان صورت همدیگر را نبینند و پشت به همدیگر بنشینند این درحالیست که هنوزبسیاری از افراد میانسال ما وقتی جلوی تاکسی می‌نشینند از پشت سری خود معذرت می خواهند.

اگر در ۷۰ سال گذشته اشتباهی صورت گرفته و نخل های تزیینی که نماد شهرهای جنوب است در وسط بلوارهای رشت کاشته شده، چرا این کار غلط همچنان ادامه دارد.

آسیب شناسی وضعیت فعلی سیمامنظر و فضای سبز شهری رشت خود مقالات متعددی را می طلبد ولی به اختصار میتوان به چند علتی که بیشتر خودش را نشان میدهد، اشاره کرد.

۱ _عدم ثبات مدیریتی در سازمان مذکور-حداقل مدیر با اطمینان احساس کند که دو سال مدیر آن سازمان است تا براساس آن برنامه ریزی کند و طرح و برنامه بدهد برنامه‌ای برای چهار دوره شش ماهه همراه با زمانبندی داشته باشد.

۲_ از نظریه کارشناسان داخل شهرداری و همچنین نظرات تخصصی هنرمندان رشته های مختلف مثل نقاشی، گرافیک، مجسمه ساز، معمار، روانشناسی محیطی در شهرسازی، جامعه شناس و گردشگری در قالب کارگروه به عنوان مشاور استفاده شود.

۳-انتخاب مدیران بر اساس طرح و برنامه پیشنهادی آنها و چگونگی مکانیزم اجرای آن باید باشد نه بر اساس سفارش اطرافیان شهردار یا اعضای شورا و یا مسئولین شهری و استانی.

آقای شهردار! استفاده از خلاقیت در سیما منظر و فضای سبز شهری پیگیری شخص شما را می طلبد. می توان شهر را از این حالت ولنگاری سمعی و بصری و آلودگی تصویری و بی روحی و کرختی در بیاورید.

مردم کشور شهروندان رشتی را، مردمی فرهنگ دوست،‌خوش خوراک ،شیک‌پوش، با نشاط، اهل تفریح و سفر، اهل خیابان گردی تا پاسی از شب می دانند. از نظر ظاهر، رشتی ها همیشه اینگونه بودند و این سرمایه کمی نیست.

سیمای شهروندان خوب است اما سیمای شهر وضعیت اسفباری دارد، سیمای مردمانی به غایت شیک پوش در مناظری به غایت بی روح و بی رنگ، درست بر عکس اکثر شهرهای بزرگ کشور!

می توان طرح های خلاقانه زیادی در موارد مذکور ارایه داد ، طرح درباره جداره‌های بلوار، خط کشی عابر پیاده، پل های عابر پیاده سقف‌ شیروانی، تابلوهای تبلیغاتی، گلهای فصلی، درختان سطح شهر، کف پیاده راه، تابلوی مغازها، نور پردازی سطح شهر، پارک‌های تخصصی و خیلی از چیزهای دیگر که شهر را از ابن وضعیت نابسامان خارج کند.

با ارائه این طرحها می‌خواهم روزنه ای باز شود تا شهروندان و مسئولین شهری چگونگی استفاده از خلاقیت و برندسازی یک شهر را به طور ملموس حداقل در سطح طرح و ایده اولیه، نظاره‌گر باشند؛ خیال نکنند که شهر ما فکر خلاق ندارد و دنبال حل مشکل در جای دیگری باشند.