در یادداشت 22 خرداد محمدعلی فروغی نخست وزیر دوران پهلوی و همچنین دیپلمات ارشد دوران قاجاریه به تشکیل جمهوری شورایی در رشت توسط میرزا کوچک خان و یارانش اشاره شده است.گفتنی است فروغی به عنوان عضوی از هیئت نمایندگی ایران به کنفرانس صلح پاریس دعوت شده بود و بعد از آن دو سال در اروپا باقی ماند.
امروز از طهران تلگراف رسیده که در رشت سویِت [جمهوری شورایی] برقرار و میرزا کوچکخان سرکمیسر و صدراعظم و وزیر جنگ است و کمیته سرخ دایر کرده و به طهران تلگرافات در این ابواب نموده و سلطنت را لغو و اعلان جمهوری پارلمانتر کردهاند. معلوم است که بلشویکها، قفقازیها و مفسدین را به گیلان آورده و به دست آنها میخواهند مملکت را آشوب کنند. خربازار شروع شده، اما این عناوین گمان میکنم مردم را به وحشت بیندازد و کمتر کسی بتواند به مساعدت این حرکات قیام کند. ظاهرا سپهدار بیشرکت نباشد. در هر حال خدا رحم کند که مرد زیر دست و پا نروند.
از حال و خیال کسان و اهل و عیال هم که نمیدانم چه بگویم.
منبع: یادداشتهای روزانه محمدعلی فروغی، به کوشش محمدافشین وفایی و پژمان فیروزبخش، تهران: سخن، چاپ هفتم، صص ۳۹۹ و ۴۰۰.
نظر شما: