گیل خبر/ سید ارمیا مهدوی سعیدی

اینکه عالی ترین مقام سیاسی و برجسته ترین شخصیت مذهبی ایران دو سال پی در پی بر تولید و گردش چرخ های اقتصاد تاکید کنند، فرصتی بزرگ برای توسعه ایران است. البته سال ها است که حضرت آیت الله خامنه ای، رهبر معظم انقلاب، مسائل اقتصادی ایران را به عنوان شعار سال برمی گزینند، اما تاکید ایشان بر تولید اقتصادی، آن هم در دو سال 1399 و 1400 معنای دیگری دارد.

منتقدان اغلب جمهوری اسلامی را نظامی ایدئولوژیک توصیف می کنند و منظورشان از بکار بردن واژه ایدئولوژی، اثبات این ادعا است که این نظام اسلامی به واقعیت های عصر حاضر یا ملزومات کشورداری بی توجه است. واقعیت این است که جمهوری اسلامی، هم نظامی ایدئولوژیک است و هم اسلامی با همه مقتضیات آن است، اما درعین حال به الزامات عصر حاضر و ضرورت های کشورداری و بهبود رفاه مردم توجه دارد. تاکید رهبر معظم انقلاب بر اقتصاد، آن هم بخش تولید آن، اصلی ترین و عینی ترین گواه است.

چراکه تولید در اقتصاد، جایگاه ویژه ای دارد. تولید هم رونق اقتصادی ایجاد می کند، هم تحولات اجتماعی به همراه دارد و مهم تر از همه اینکه، از تولید است که ثروت سالم و مفید به حال جامعه و کشور فراهم می شود. به عبارت دیگر، تولید، هم ثروت مشروع برای کشور تولید می کند، هم قدرت اقتصادی و اجتماعی آن را افزایش می دهد و درعین حال، بهره مندی از مواهب زندگی را برای شهروندان فراهم می کند. اگر تولید چنین است، که هست، و اگر تولید چنین پیامدهایی دارد که دارد، باید از منتقدان پرسید چگونه جمهوری اسلامی را ایدئولوژیک و بی توجه به واقعیت ها و مزیت های اقتصاد می خوانند که عالی ترین مقام سیاسی و دینی آن، بر تولید تاکید دارد؟

واقعیت تلخ دیگری هم وجود دارد و آن اینکه بعضا مدیران جمهوری اسلامی در سطوح مختلف و نه کارآفرینان بخش خصوصی، اهمیت تاکیدات چند سال اخیر رهبر معظم انقلاب را درک نکرده اند. برخی از مدیران اجرایی، یا مقننه و قضایی، با بی توجهی یا برخورد شعاری نسبت به الزامات به شعار سال، و نیز با سهل انگاری های خود، نتوانستند ظرفیت های لازم برای رونق تولید را در کشور به میزان لازم فراهم کنند.

نکته دیگری که درباره شعار امسال باید به آن توجه کرد، تفاوتی است که نسبت به شعار سال گذشته دارد. شعار سال گذشته «جهش تولید» اما شعار امسال، «تولید؛ پشتیبانی ها و مانع زدایی ها» است. به نظر می رسد علت این تفاوت، همان چیزی است که متخصصان مسائل توسعه ایران بر آن اتفاق نظر دارند؛ اینکه نظام بروکراسی ایران خود بزرگ ترین مانع توسعه و رونق اقتصادی در ایران است.

به طور کلی مجوز گرفتن ها، مقررات ها، آیین نامه ها و الزامات ایجاد یک کسب و کار در ایران، که به طور خلاصه بروکراسی یا کاغذبازی خوانده می شود، اساسا برای دلسردکردن بخش خصوصی و تولید و نیز کارآفرینی طراحی شده است، نه اینکه آنان را به تولید تشویق کند. کافی است برای گرفتن مجوز یک کارگاه ساده و کوچک سری به سازمان های مختلف بزنید، خواهید دید که این بروکراسی هرکاری می کند تا شما را از فعالیت در بخش خصوصی و کارآفرینی منصرف یا دست کم انگیزه شما را بکاهد.

اینکه رهبر معظم انقلاب شعار امسال را «تولید؛ پشتیبانی ها و مانع زدایی ها» انتخاب کرده اند، به این معنی است که ایشان با ارزیابی کارنامه یک سال گذشته که بر «جهش تولید» مبتنی بود، امروز تاکید دارند که در ادامه مسیر توسعه و رشد ایران، باید موانع رونق و توسعه از میان برداشته شود. یکی از اصلی ترین کارها در این زمینه، اصلاح جدی بروکراسی در این حوزه است؛ که مقررات زدایی، حذف تشریفات زائد، حذف کاغذبازی های غیرضروری، و انتخاب نیروها و مدیران جوان، شایسته، صالح، متخصص و کاربلد در سمت های اداری است.

امروز بخش خصوصی ایران عزم و انگیزه کافی برای توسعه و رونق و گسترش تولید را دارد، اما او یک نیاز دارد و این نیاز جز این نیست که بروکراسی یا نظام اداری ایران سنگی جلوی پای او نگذارد. این درحالی است که اساسا بروکراسی ها برای اداره بهتر کشور و برداشتن سنگ ها از مسیر توسعه یک جامعه طراحی و ساخته شده اند.

بنابراین، شعاری که رهبر معظم انقلاب برای امسال معین کرده اند، فرصت خوبی برای اصلاح نظام اداری ایران است، فرصتی تا قوای سه گانه، ارکان مختلف کشور، جامعه و بخش خصوصی، بدون دخالت دادن اغراض سیاسی یا برخورد شعاری، برای اصلاح نظام اداری ایران همراستا شوند.

توسعه محوری دیدگاه های آیت الله خامنه ای، رهبر معظم انقلاب، مساله ای نیست که به سادگی از کنار آن بگذریم یا در پیچ و خم کاغذبازی ها و غبارآلودگی بازی ها و رقابت های سیاسی فراموش شود یا معنای آن دگرگون شود.

امروز هر کسی که به آینده ایران و توسعه آن می اندیشد، باید هم در تبیین این شعارها و الزامات آن بکوشد و هم تلاش کند تا نیروهای اجتماعی و سیاسی بیشتری برای تحقق این شعار بسیج شوند امری که کمتر به آن توجه شده است.

به عبارت دیگر، «تولید؛ پشتیبانی ها و مانع زدایی ها» جایی است که باید برخوردهای سیاسی و شعاری به پایان برسد و مردان و زنان دغدغه مند و نگران آینده ایران وارد میدان شوند؛ فارغ از هر باور و گرایش سیاسی و فکری که دارند.