گیل خبر/ کمیل فتاحی

از اوایل اسفد سال گذشته و همزمان با آشکار شدن تاثیر کرونا بر زندگی، به زودی اقشاری که بخاطر شیوع این ویروس جهانگیر و رکود اقتصادی حاصل از آن متضرر شده بودند، لب به شکایت گشودند و رسانه ها ضمن بازتاب گسست بوجود آمده در زندگی کارگران روزمزد، کوشیدند صدای مطالبه ی مردم را به گوش حاکمیت برسانند.

دیری نگذشت که همچون دیگر اقشار، صدای گلایه هنرمندان هم بگوش رسید و فعالان حوزه سینما، تاتر و موسیقی که از تعطیلی اجراهای عمومی متضرر شده بودند، بخاطر بی برنامه گی دولت در مدیریت مشکلات اقتصادی، با جدیت بیشتری پیگیر مطالبات خود شدند.

اگرچه برخی معتقدند استارهای سینما و موسیقی از وضع مالی به مراتب بهتری برخوردارند و در این ماه ها به درد و دل آنها بخاطر گستردگی طیف مخاطبینشان بسیار پرداخته شد، اما به فرض درستی این ادعا!!! ناگفته نماند که اهالی تئاتر، عوامل تولید، بازیگران نقش های فرعی، متخصصین فنی، دستیاران فیلمبردار، منشی صحنه، سازندگان دکور، متصدی برق، نورپرداز، گریمور، نوازندگان گروه های موسیقی، سالن داران و دیگر عوامل صحنه و پشت صحنه که سهمی از دستمزدهای چندصد میلیونی نمی برند، از جمله مشاغلی هستند که تحت تاثیر تعطیلی دوران کرونا، به اندازه قشر کارگر دچار مشکلات عدیده اقتصادی شده اند.

با این مقدمه، در یادداشت پیش رو، وضعیت کنونی هنرمندان گیلانی مورد اشاره قرار دارد، چون که همواره صدای هنرمندان شهرستانی کمتر از هنرمندان پایتخت بگوش مسئولان رسیده و هرگز سیاستگذاری عادلانه و پایداری در حمایت از هنرمندان شهرستانی صورت نگرفته!

در ماه های اخیر، بسیاری از هنرمندان رشت و سایر شهرهای استان، آنهایی که بطور حرفه ای و تمام وقت انرژی خود را صرف فعالیت هایی از قبیل کارگردانی، بازیگری و تدریس می کنند، با مشکلات اقتصادی فراوانی مواجه بوده اند که متاسفانه اخبار آن میان رسانه های محلی بازتاب چندانی نیافته و تا این لحظه از طرف رئیس اداره کل فرهنگ و ارشاد گشایشی در حمایت از آنها صورت نگرفته و صدای مطالباتشان، راه به جایی نبرده!

بماند که همواره مناعت طبع اکثریت هنرمندان بویژه اهالی تئاتر، مانع آن بوده که نیاز خود را به گوش رسانه ها و مسئولان فریاد کرده یا برای رفع مشکلاتشان گردن کج کنند، اما این به معنی در میان نبودن مشکلات اساسی نزد هنرمندان و ضرورت حمایت از آنها نیست!
صد البته اینک مشکلات اقتصادی کشور به قدری افزایش یافته که هزار و یک چرخه ی تولید و اشتغال مانند کارخانه ها و تولیدی های کوچک دچار تعطیلی و رکود شده اند و در قیاس با آن، بعید بنظر می رسد تئاتری ها که دهه هاست به فعالیت با دست خالی و امکانات معدود عادت دارند، اینک در الویت حمایت های دولتی قرار گرفته و یا زودتر از سایر مشاغل به مشکلاتشان رسیدگی شود!
با اینحال نباید از یاد برد قشر هنرمند شکننده تر و آسیب پذیرتر از بسیاری مشاغل، به استقبال آینده ی نامعلوم در دوران پساکرونا رفته و بخاطر مشکلات اقتصادی، قادر به تداوم تولید فرهنگی نیستند! امر مهمی که تاثیر خود را به اندازه ی لنگ ماندن دیگر چرخه های تولید کشور، در جامعه و میان مردم نشان خواهد داد.

اما در همین ارتباط اخیرا تعدادی از اهالی تئاتر استان به نمایندگی از جمع کثیر هنرمندان این رشته، با کیوان محمدی رئیس سازمان برنامه و بودجه گیلان ملاقات کردند و ضمن بیان مشکلاتی خود، خواستار تخصیص اعتبار چندصد میلیونی در حمایت از هنرمندان حرفه ای استان شدند.
ملاقاتی که اگرچه با وعده هایی همراه بود، اما بعید بنظر می رسد ریاست برنامه و بودجه استان بتواند به زودی در حمایت از هنرمندان تئاتر قدم موثری بردارد.

در اینباره نبود تشکیلات صنفی منسجم و فعال از دیگر ضعف های جامعه هنری گیلان است که به طبع آن دوندگی و چانه زنی فردی، جایگزین پیگیری و تلاش جمعی شده و تاکنون از رسانه های بومی برای اطلاع رسانی و بیان مشکلات هنرمندان استفاده بهینه نشده که آن هم از جمله عوارض نبود فعالیت صنفی و تشکیلاتی است.

چون پهنه ی هنر کشور در گیلان نیز، هنرمندانی هستند که تمام سال بطور حرفه ای و تمام وقت درگیر تولید تاتر یا مشغول نویسندگی، ترجمه و آموزش بازیگری هستند و در مقابل برخی دیگر با فاصله ی طولانی فقط یک اثر نمایشی در سال تولید می کنند.
به طبع در مواقع خاص همچون ماه های اخیر که شیوع کرونا موجب تعطیلی فعالیت های هنری و بروز مشکلات اقتصادی در میان هنرمندان شد، می باید در اولویت بندی حمایت های مالی میان هنرمندان حرفه ای و گروه دومی که با فاصله طولانی و به صورت نیمه حرفه ای در وادی هنر فعالیت دارند، تفاوت قائل شد.
در همین بحران اخیر چه بسیار اساتید باتجربه گیلانی که بخاطر تعطیلی آموزشگاه ها، دچار بیکاری شدند. در حالی که به دلیل تخصص و جایگاه این افراد در حوزه فرهنگ و هنر استان، می باید سازوکار مناسبی از طریق قانونگذاری و مدیریت اجرایی، برای حمایت از این هنرمندان فراهم باشد.

اخیرا تنها اقدام حمایتی نصف و نیمه ای که از اهالی تئاتر استان شد، کمک نقدی ناچیزی بود که از طرف اداره کل ارشاد به چند ده نفر از کارگردانان و صاحبان آموزشگاه های سینمایی پرداخت شد.
موضوعی که بخاطر ناچیز بودن مبالغ اهدایی و همچنین نحوه گزینش هنرمندان و محدود بودن تعدادشان، با انتقاداتی همراه بود.

آیا در این برهه حساس مسئولان فرهنگی استان، از جمله ریاست و معاونت هنری اداره کل ارشاد و مسئولان حوزه هنری و حتی استانداری، توانسته اند نقش مدیریتی خود را در قبال هنرمندان گیلانی به شکلی مفید و موثر ایفا کنند!؟
و آیا بهتر نیست اگر امکان گره گشایی از مشکلات مالی هنرمندان به قدر کفاف وجود ندارد، لاقل به شکل های مختلف، همدلی و ارتباط مسئولان با هنرمندان بیشتر شده و با توجه به اینکه بحران کرونا ظرف ماههای آینده و شاید تا پایان سال همچنان بعنوان چالش جدی اهالی هنر را با بیکاری و مشکلات درآمدی مواجه می کند، هرچه زودتر با طراحی و ارائه راهکار کارشناسی که حاصل هم اندیشی با هنرمندان و مشارکت همه مسئولان است، زمینه حمایت از این قشر فرهنگی فراهم آمده و هنرمندانی را که بطور حرفه ای و تمام وقت به فعالیت هنری از جمله تاتر اشتغال دارند، به نحو شایسته تری دریابید.

به جز آنچه گفته شد در میان انبوه عوامل تئاتر، طی این ماه ها بسیاری از هنرجویان بخاطر بروز اختلال در روند فعالیت کاری و زندگی هنری خود، دچار آسیب های روحی شده اند که میتواند در دراز مدت به فرسایش و دلزدگی نیروی کار جوان و مجرب در حوزه تاتر منجر شود!
حال اگر سینما با اکران آنلاین، به دنبال تداوم درآمدزایی و فروش بلیت به روشهای جدید است، تاتری ها نیز می توانند به کمک هم و برای یکسال آینده که احتمالا وضع به همین منوال ادامه خواهد داشت، با استفاده از امکان رسانه های جدید، متناسب با روح هنر تاتر و قابل پیوند در چارچوب اجرای صحنه و انتشار تصویری، دست بکار شده و به گونه ای که هم پاسخگوی نیازشان به فعالیت حرفه ای باشد، هم جوابگوی گوشه ای از نیازهای اقتصادی اشان، راه حل خلاقانه ای پیاده کنند.
موضوع مهمی که همراهی و حمایت مدیران فرهنگی، نمایندگان گیلان و مسئولان سطح کلان را می طلبد تا در کنار اسپانسر و حامیان مالی بخش خصوصی، بتوان طرحی نو درانداخت و ایده ای موثر برای کمک به حال کنونی تاتر استان اجرا نمود.