۱۳۹۸/۰۶/۲۶ ۱۷:۰۶
گیل خبر/ اسماعیل انگوتی*
*کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی
بی نظمی و جرم
الگوی ثابت بی نظمی اجتماعی و بافت شهری و شکل ظاهری شهر در بسیاری از کشور ها موجب افزایش جرایم گردیده علاوه بر این که مشکلات و آسیب های اجتماعی درحال رشد می باشند و از جهتی دیگرکاهش روز افزون سطح در امد و سرمایه گذاری و نیز مشارکت و اعتماد عمومی زمینه ساز انزوای اجتماعی و ارتکاب جرایم در فرصت های موجود و فضاهای متروک می شود. بی نظمی در دو مقوله اجتماعی و فیزیکی مورد بررسی قرار می گیرد .
بی نظمی اجتماعی
وجود ناهنجاری های فرهنگی بصورت بی نظمی در شهر ها ظاهر میشود که نشانه های ضعف در کنترل و برنامه ریزی شهری است. با توجه به اینکه که بی نظمی بنا به تعریف های ارائه شده در بردارنده رفتارهای است که در اماکن عمومی صورت می گیرید و بسیاری از این رفتار ها با اثار فیزیکی به جا مانده قابل رویت و درک است علائمی همچون وجود سیگار در خیابان ها و جوبها ریختن زباله در پیاده رو ها وجود سرنگ تزریق در سطح اماکن عمومی و خانه های متروک از نشانه های بارز بی نظمی به حساب می اید پرسه زدن و تجمع افراد بزرگسال مصرف مواد مخدر در ملاء عام و فروش مواد در پارک ها و معابر درگیری و جرو بحث و خصومت امیز نیز وجود بی نظمی اجتماعی را تایید می کند. افرادی که به دنبال زندگی اجتماعی پایدار و با ثبات هستند بدلیل کاهش کیفیت زندگی محله ها و حتی شهر هارا ترک می کند و افراد دیگری هم به قصد سرمایه گذاری و توسعه قصد ورود به شهر را دارند و از نقل مکان منصرف میشوند. همانطور ی که در تئوری پنجره شکسته مطرح گردیده مورد برسی قرار گرفته بود حل نکردن بی نظمی های کوچک باعث ایجادآسیب های اجتماعی جدی و بزرگ خواهد شد و کنترل اجتماعی و نظارت طبیعی و احساس مسئولیت شهروندان نسبت به محیط خود دچار خلل جدی خواهد شد (. اسکوگان، وسلی.جی ترجمه امرالهی بیوکی، مژگان- نیکو کار، حمید رضا 1394: 231-236).
تصاویر بی نظمی اجتماعی در بندرانزلی
بی نظمی فیزیکی
سهل انگاری و بی توجهی توسط نهاد های مسئول در برنامه ریزی و خدمات شهری منجر به خرابیهای و نشانه های مشهود در سطح شهر از جمله ساختمان های متروکه و مخروبه مکان های که تعمیر و نگهداری مناسب نداشته و ظاهر نا متناسب و بد شکلی دارند مبلمان های شهری تخریب شده که اصلاح و بازسازی نمی شوند زمین های که محل تجمع زباله ها میشوند وجود سگ های ولگرد در خیابان های شهر همگی جزو بی نظمی فیزیکی شهر محسوب میشوند که همگی چراغ سبزی برای مجرمین بالقوه میباشند که این شهر یا محله فاقد نظم و قانون میباشد و در چنین شرایط نا بسامانی نیاز به اقدام حقوقی و مدنی از جانب نهاد های شهری که مسئول مقررات و بهداشت و ساخت ساز هستند می باشد. کاهش اعتماد به همسایه گان و کمرنگ شدن مشارکت در زندگی اجتماعی منجربه تضعیف کنترل طبیعی بر فضا های عمومی میشود روحیه ای مسولیت پذیری در قبال جامعه همشهریان دچار آسیب جدی میشود همه این عوامل و شرایط توجه روز افزون سیاست گذاران برای کاهش بی نظمی و بر قراری عوامل و شرایط توجه روز افزون سیاست گذاران برای کاهش بی نظمی و برقراری نظم فیزیکی و اجتماعی می طلبد (اسکوگان، وسلی، جی، ترجمه امرالهی بیوکی، مژگان، نیکوکار، حمیدرضا243:1394) .
تصاویر بی نظمی فیزیکی دربندرانزلی
پیشنهادات
1-ایجاد منظر مثبت (تعمیر و نگهداری)
ایجاد یک جامعه پایدار و ایمن مهمترین راهکار برای توسعه جوامع می باشد بناهای مختلف یک شهر در طول سالیان مختلف احداث می شوند و عمرهای متفاوت دارند ولی در مقاطع زمانی مختلف و همواره در معرض دید عموم قرار دارند و جزو بافت و کالبد شهر می باشند و از اجزاء تشکیل دهنده منظره شهر هستند. عوامل طبیعی همواره باعث فرسایش و استهلاک ساختمان ها می شوند پس باید از بناها مراقبت و نگهداری به عمل آورد و استحکام سازه ای و زیبایی ظاهری آن را تامین کرد.
با توجه به ویژگی های اقلیمی و اهمیت صنعت توریسم در توسعه شهری و اقتصادی در ارتقاء کیفیت زندگی دارای جایگاه ویژه ای است. وجود چشم انداز مثبت محیطی و امنیت در برنامه ریزی شهری بسیار حیاتی و مهم است. (هاشمی نگار السادات-بمانیان، محمدرضا،1394).
همچنانکه میدانیم شهر بندرانزلی با قدمت چندین صد ساله و شرایط اقلیمی خاص (پربارانترین شهر و پست ترین شهر) مرطوب و پرباران و با عنایت به اینکه رطوبت و آب مهمترین عامل تخریب ساختمان و محیط مصنوع می باشد و روزهای ابری در این منطقه در سال زیاد می باشد. طراحی و ساخت بناها و مکان های سرپوشیده و سرباز شهری و استفاده صحیح از مصالح سازگار و مقاوم و نگهداری اصولی در حفظ و مراقبت ابنیه این شهر نیاز به برنامه ریزی و مقررات و افراد متخصص دارد. در اکثر مناطق این شهر خصوصاً در بافت مرکزی و قدیمی شهر تعداد زیادی از ابن ساختمان ها وجود دارند که به دلیل عدم نگهداری منظره ناهنجار و منفی ایجاد کرده اند با هزینه کم می توان این مشکل را برطرف کرد. تعدادی از این بناها توسط مالکین رها شده اند و مهاجرت کرده اند و اثرات منفی بسیاری به دنبال این شرایط به وجود خواهد آمد.
از جمله کاهش میل به سرمایه گذاری و ورود افراد جدید به این شهر است با توجه به اینکه یکی از منابع درآمد این شهر ساحلی حضور گردشگران و صنعت توریسم می باشد اهمیت ایجاد منظره مثبت شهری آشکار می گردد.
از منظر روانشناسی محیطی شناخت انسان و شرایط محیط زندگی او و کیفیت و چگونگی ارتباط انسان با محیط اهمیت ویژه ای دارد. مکاتب و نظریه پردازان بسیاری تاثیر کیفیت محیط ساخته شده بر رفتار و روان انسان را مورد بررسی و تایید قرار داده اند.(امام قلی، عقیل و همکاران، 1390: 23).
درک اثرات یک محیط منفی مخروبه و نازیبا زمانی آسانتر می شود که عکس العمل های رفتاری افراد آن جامعه را بررسی و مشاهده کنید. وقتی انسان در محیطی قرار می گیرد که احساس بیگانگی با آنجا دارد و تامین کننده نیازهای جسمی و روحی او نمی باشد مسلماً رفتارهای ناهنجار دیده خواهد شد.مانند ریختن زباله توسط مسافران در اماکن عمومی و پارک خودرو در مکانهای ممنوع و یا خوابیدن در پیاده روها که محل تردد عابرین پیاده است.
بنابراین برای پیشگیری از بروز رفتارهای مجرمانه و ناهنجار و منحرف می بایست عوامل ایجاد کننده این مشکل و آسیب اجتماعی را برطرف کرد.
2-ایجاد و ارتقا نظم اجتماعی
بی نظمی های اجتماعی عامل مهم بر هم زننده آسایش عمومی هستند. تهدید بالقوه ای که جزو رفتارهای بارز غیر قانونی (کلینگ و ویلسون، 1984) می باشند از جمله مصادیق آن پارک خودرو در مناطق ممنوع مثل پیاده روها دوچرخه سواری در پیاده رو ادرار در اماکن سرباز (عمومی) کارتن خوابی، مدرسه گریزی، جمع کردن زباله می باشد .(جی اسکوگان مترجم امرالهی، مژگان، نیکوکار، حمیدرضا، 1394: 236)
بی نظمی ها در واقع رفتارهای خلاف مقررات و عرف و عادات جامعه و ناهنجار محسوب می شود در شهر بندرانزلی بی نظمی های متعددی مشاهده می شود که از جمله پارک کردن در پیاده روها و دوبله پارک در خیابان اصلی شهر می باشد که همواره باعث ایجاد مزاحمت برای عابرین و شهروندان می شود. این رفتار از بی توجهی به مقررات و نادیده گرفتن حقوق شهروندان دیگر نشات می گیرد که منشاء این بی توجهی هم از مشاهده بی نظمی های فیزیکی و بی نظمی های اجتماعی دیگر و سوء کارکرد نهادهای مسئول و نداشتن ضمانت های اجرائی لازم برای تخلفات می باشد با اینکه تابلوهای پارک ممنوع در مکان های نصب شده ولی بارها دیده شده که در همان محل خودرو پارک می شود و این مسئله نشان دهنده بی اعتباری آن تابلو و بی توجهی شهروندان به قوانین و مقررات می باشد.
برای رفع این مشکلات مدیریت محیط راهکار مناسبی خواهد بود. شناسایی و بررسی رفتارهای قابل سرزنش و برنامه ریزی در جهت نظارت و کنترل و ایجاد تغییرات محیطی می تواند در رفع این مشکل کارساز باشد.
در اجرای بند 5 اصل 156 قانون اساسی در هر شهر شورای شهرستانی پیشگیری از جرم وجود دارد که به ریاست فرماندار و دارای 13 نفر عضو می باشد که وظیفه و هدف اصلی این شورا طبق تعریف ماده 1 پیش بینی شناسایی ارزیابی خطر وقوع و اتخاذ تدابیر و اقدامات لازم برای از میان بردن یا کاهش آن می باشد. با وجود قوانین مربوط به پیشگیری از جرم بهانه ای برای عدم اقدام در این حو.زه باقی نمی ماند.
برقراری نظم فیزیکی
3 - نشانه هایی در نتیجه بی توجهی و بی مبالاتی در منظره شهری وجود دارد که در اثر سوء مدیریت مکان و عدم رعایت اصول و مقررات و استانداردهای موجود در قوانین و آیین نامه های اجرایی متولیان امر و نهادهای مسئول در امر شهرسازی در بافت شهری دیده می شود. ایجاد تناسب و محدوده در مناطق مختلف شهری با توجه به نیازمندی های بیولوژیکی و اجتماعی و فرهنگی امری لازم است . از مصادیق بی نظمی فیزیکی می توان به ساختمان های متروکه و مخروبه که پنجره آنها با مقوا و اشیاء مشابه پوشانده شده زمین هایی که محل ریختن زباله شده اند، دیوارنویسی، وجود سگ های ولگرد، اشاره کرد.
در شهر بندرانزلی از جمله مواردی که بی نظمی فیزیکی محسوب می شوند وجود زمین های در مرکز شهر که محل ریختن زباله شده اند. وجود تیرهای برق که در وسط معابر هستند وجود سگ های ولگرد در مرکز شهر، استفاده از مصالح نامرغوب و پوسیده در نمای ساختمانها، عدم رسیدگی به نمای پلها که موجب زنگ زدگی و رشد گیاهان شده اند، ریختن فاضلاب شهری در مناطق مختلف به دریا و رودخانه و عدم رعایت بهداشت محیط از آن جمله اند. با توجه به موارد ذکر شده و تاثیرات روانی و اجتماعی بی نظمی و مکان محیط پیرامون بر روی شهروندان و خصوصاً افرادی که استعداد بالقوه در ارتکاب جرایم و رفتارهای ناهنجاتر دارند فرصت برای بروز رفتارهای خلاف قانون و معارض با عرف اجتماعی را خواهند داشت.
رفع بی نظمی ها که در مکان های مختلف وجود دارد می تواند با ایجاد فضای سبز و منظر شهری متناسب و زیبا و پاکیزه صورت پذیرد. و محیطی پایدار و امن در کنار بهبود کیفیت زندگی و احیای حس تعلق به مکان به وجود آورد. حس تعلق به مکان حس مالیکت را تقویت می کند و حس مالکیت انگیزه دفاع از قلمرو و محیط را افزایش می دهد. این احساس مسئولیت و احساس تعهد به محیط زیست افراد را از ارتکاب جرای و انحرافات اجتماعی باز خواهد داشت و با فرصت طلبان و بزهکاران هم مقابله خواهند کرد. ماده 110 قانون شهرداریها در خصوص بازسازی ساختمانهایی که به زیبایی شهر و منظر شهری لطمه میزنند تکلیف را مشخص کرده است . (شهرداری به مالکین ساختمانهای متروکه که ظاهر زشت و نامناسب دارند اخطار میکنند که نسبت به بازسازی اصولی اقدام کنند چنانچه ظرف دو ماه اقدامی صورت نگیرد شهرداری نسبت به بهسازی اقدام و هزینه مربوطه را از مالک مطالبه و دریافت خواهد نمود).
نتیجه گیری
طراحی محیطی با بهره گیری از نتایج حاصله از سایر علوم مانند روانشناسی رفتار و محیطی که اثرات فضاهای پیرامون انسان و عناصر معماری (فرم، نور، رنگ) را بررسی نموده وارتباط و تاثیر انسان ومحیط بر یکدیگر را اثبات کرده درپی اصلاح وتغییر محیط در راستای کاهش و کنترل جرایم میباشد .بی نظمی فیزیکی و اجتماعی در هر مکان و زمان موجب تشویش اذهان آزردگی روحی وعدم رعایت مقررات و عرف جامعه میشود . بی نظمی برای مخاطبین مختلف پیامهای مختلف دارد برای گردشگران عدم وجود امنیت و آرامش ولذت بردن برای شهروندان نبود احساس تعلق به این مکان وبیگانگی برای فرصت طلبان چراغ سبز و مهیا بودن فرصت برای ارتکاب جرایم با ترس و زحمت کمتروعدم حاکمیت نظم وقانون را نشان می دهد . بدیهی است مشاهده شهری با نظم و قانون و ظاهری آراسته و متناسب نوید بخش و بیانگر امنیت پایدار و کیفیت زندگی میباشد . شهر بندر انزلی با قرار گرفتن در موقعیت خاص جغرافیایی و آب وهوای معتدل و طبیعتی جذاب ومساعد برای جذب گردشگر و شرایط خوبی برای یک شهر پایدار و پویا دارد . با مشاهده بینظمی ها مانند خانه های مخروبه و تخریبهای ناشی از وندالیسم ریخته شدن زباله در مناطق مختلف شهر ریزش فاضلاب به رودخانه و دریا ساختمان های فرسوده با ظاهر نا مناسب بدلیل عدم تعمیر و نگهداری، پارک کردن خوروها در پیاده روها و تخریب مبلمان شهری و مواردی دیگر دراین شهر متوجه نابسامانی میشویم .این آشفتگی باعث افزایش رفتارهای ناهنجار و اعمال مجرمانه مثل استعمال مواد مخدر توسط جوانان و نوجوانان در پارکها و شکستن و تخریب اموال عمومی و مبلمان شهری و ریختن زباله در معابر و عدم احساس تعلق شهروندان و مشاکت نداشتن در تعاملات اجتماعی وعدم نظارت طبیعی برای مقابله با رفتارهای مجرمانه شده است .با دخالت مردم و نهادهای مسعول در جهت استقرار نظم فیزیکی و اجتماعی وتغییرات اصولی و بموقع میتوان اوضاع این شهر را دگرگون نموده واعمال مجرمانه و رفتارهای ناهنجار را بمیزان قابل توجهی کاهش داد. اقتصاد این شهر را با تحول اجتماعی و توسعه صنعت توریسم در محیطی امن وپایدار شکوفا کرد.
منابع
3-دانشنامه پیشگیری از جرم آکسفورد (1394)، نشر میزان
4-دانشنامه بزه دیده شناسی و پیشگیری از جرم(1393)، جلد اول و جلد دوم زیر نظر دکترعلی حسین نجفی ابرند آبادی، نشر میزان
8-هاشمی، نگارالسادات -بمانیان، محمد رضا (1394)سامان دهی وطراحی منظر امن لبه ساحلی بر پایه رویکرد CPTED (نمونه موردی محدوده ای از ساحل بندرانزلی)
3- امامقلی، عقیلو همکاران(زمستان 1391) روانشناسی محیطی عرصه مشترک معماری و علوم رفتاری -فصلنامه علوم رفتاری دوره 4 شماره 14
تصاویر بی نظمی اجتماعی در بندرانزلی
بی نظمی فیزیکی
سهل انگاری و بی توجهی توسط نهاد های مسئول در برنامه ریزی و خدمات شهری منجر به خرابیهای و نشانه های مشهود در سطح شهر از جمله ساختمان های متروکه و مخروبه مکان های که تعمیر و نگهداری مناسب نداشته و ظاهر نا متناسب و بد شکلی دارند مبلمان های شهری تخریب شده که اصلاح و بازسازی نمی شوند زمین های که محل تجمع زباله ها میشوند وجود سگ های ولگرد در خیابان های شهر همگی جزو بی نظمی فیزیکی شهر محسوب میشوند که همگی چراغ سبزی برای مجرمین بالقوه میباشند که این شهر یا محله فاقد نظم و قانون میباشد و در چنین شرایط نا بسامانی نیاز به اقدام حقوقی و مدنی از جانب نهاد های شهری که مسئول مقررات و بهداشت و ساخت ساز هستند می باشد. کاهش اعتماد به همسایه گان و کمرنگ شدن مشارکت در زندگی اجتماعی منجربه تضعیف کنترل طبیعی بر فضا های عمومی میشود روحیه ای مسولیت پذیری در قبال جامعه همشهریان دچار آسیب جدی میشود همه این عوامل و شرایط توجه روز افزون سیاست گذاران برای کاهش بی نظمی و بر قراری عوامل و شرایط توجه روز افزون سیاست گذاران برای کاهش بی نظمی و برقراری نظم فیزیکی و اجتماعی می طلبد (اسکوگان، وسلی، جی، ترجمه امرالهی بیوکی، مژگان، نیکوکار، حمیدرضا243:1394) .
تصاویر بی نظمی فیزیکی دربندرانزلی
پیشنهادات
1-ایجاد منظر مثبت (تعمیر و نگهداری)
ایجاد یک جامعه پایدار و ایمن مهمترین راهکار برای توسعه جوامع می باشد بناهای مختلف یک شهر در طول سالیان مختلف احداث می شوند و عمرهای متفاوت دارند ولی در مقاطع زمانی مختلف و همواره در معرض دید عموم قرار دارند و جزو بافت و کالبد شهر می باشند و از اجزاء تشکیل دهنده منظره شهر هستند. عوامل طبیعی همواره باعث فرسایش و استهلاک ساختمان ها می شوند پس باید از بناها مراقبت و نگهداری به عمل آورد و استحکام سازه ای و زیبایی ظاهری آن را تامین کرد.
با توجه به ویژگی های اقلیمی و اهمیت صنعت توریسم در توسعه شهری و اقتصادی در ارتقاء کیفیت زندگی دارای جایگاه ویژه ای است. وجود چشم انداز مثبت محیطی و امنیت در برنامه ریزی شهری بسیار حیاتی و مهم است. (هاشمی نگار السادات-بمانیان، محمدرضا،1394).
همچنانکه میدانیم شهر بندرانزلی با قدمت چندین صد ساله و شرایط اقلیمی خاص (پربارانترین شهر و پست ترین شهر) مرطوب و پرباران و با عنایت به اینکه رطوبت و آب مهمترین عامل تخریب ساختمان و محیط مصنوع می باشد و روزهای ابری در این منطقه در سال زیاد می باشد. طراحی و ساخت بناها و مکان های سرپوشیده و سرباز شهری و استفاده صحیح از مصالح سازگار و مقاوم و نگهداری اصولی در حفظ و مراقبت ابنیه این شهر نیاز به برنامه ریزی و مقررات و افراد متخصص دارد. در اکثر مناطق این شهر خصوصاً در بافت مرکزی و قدیمی شهر تعداد زیادی از ابن ساختمان ها وجود دارند که به دلیل عدم نگهداری منظره ناهنجار و منفی ایجاد کرده اند با هزینه کم می توان این مشکل را برطرف کرد. تعدادی از این بناها توسط مالکین رها شده اند و مهاجرت کرده اند و اثرات منفی بسیاری به دنبال این شرایط به وجود خواهد آمد.
از جمله کاهش میل به سرمایه گذاری و ورود افراد جدید به این شهر است با توجه به اینکه یکی از منابع درآمد این شهر ساحلی حضور گردشگران و صنعت توریسم می باشد اهمیت ایجاد منظره مثبت شهری آشکار می گردد.
از منظر روانشناسی محیطی شناخت انسان و شرایط محیط زندگی او و کیفیت و چگونگی ارتباط انسان با محیط اهمیت ویژه ای دارد. مکاتب و نظریه پردازان بسیاری تاثیر کیفیت محیط ساخته شده بر رفتار و روان انسان را مورد بررسی و تایید قرار داده اند.(امام قلی، عقیل و همکاران، 1390: 23).
درک اثرات یک محیط منفی مخروبه و نازیبا زمانی آسانتر می شود که عکس العمل های رفتاری افراد آن جامعه را بررسی و مشاهده کنید. وقتی انسان در محیطی قرار می گیرد که احساس بیگانگی با آنجا دارد و تامین کننده نیازهای جسمی و روحی او نمی باشد مسلماً رفتارهای ناهنجار دیده خواهد شد.مانند ریختن زباله توسط مسافران در اماکن عمومی و پارک خودرو در مکانهای ممنوع و یا خوابیدن در پیاده روها که محل تردد عابرین پیاده است.
بنابراین برای پیشگیری از بروز رفتارهای مجرمانه و ناهنجار و منحرف می بایست عوامل ایجاد کننده این مشکل و آسیب اجتماعی را برطرف کرد.
2-ایجاد و ارتقا نظم اجتماعی
بی نظمی های اجتماعی عامل مهم بر هم زننده آسایش عمومی هستند. تهدید بالقوه ای که جزو رفتارهای بارز غیر قانونی (کلینگ و ویلسون، 1984) می باشند از جمله مصادیق آن پارک خودرو در مناطق ممنوع مثل پیاده روها دوچرخه سواری در پیاده رو ادرار در اماکن سرباز (عمومی) کارتن خوابی، مدرسه گریزی، جمع کردن زباله می باشد .(جی اسکوگان مترجم امرالهی، مژگان، نیکوکار، حمیدرضا، 1394: 236)
بی نظمی ها در واقع رفتارهای خلاف مقررات و عرف و عادات جامعه و ناهنجار محسوب می شود در شهر بندرانزلی بی نظمی های متعددی مشاهده می شود که از جمله پارک کردن در پیاده روها و دوبله پارک در خیابان اصلی شهر می باشد که همواره باعث ایجاد مزاحمت برای عابرین و شهروندان می شود. این رفتار از بی توجهی به مقررات و نادیده گرفتن حقوق شهروندان دیگر نشات می گیرد که منشاء این بی توجهی هم از مشاهده بی نظمی های فیزیکی و بی نظمی های اجتماعی دیگر و سوء کارکرد نهادهای مسئول و نداشتن ضمانت های اجرائی لازم برای تخلفات می باشد با اینکه تابلوهای پارک ممنوع در مکان های نصب شده ولی بارها دیده شده که در همان محل خودرو پارک می شود و این مسئله نشان دهنده بی اعتباری آن تابلو و بی توجهی شهروندان به قوانین و مقررات می باشد.
برای رفع این مشکلات مدیریت محیط راهکار مناسبی خواهد بود. شناسایی و بررسی رفتارهای قابل سرزنش و برنامه ریزی در جهت نظارت و کنترل و ایجاد تغییرات محیطی می تواند در رفع این مشکل کارساز باشد.
در اجرای بند 5 اصل 156 قانون اساسی در هر شهر شورای شهرستانی پیشگیری از جرم وجود دارد که به ریاست فرماندار و دارای 13 نفر عضو می باشد که وظیفه و هدف اصلی این شورا طبق تعریف ماده 1 پیش بینی شناسایی ارزیابی خطر وقوع و اتخاذ تدابیر و اقدامات لازم برای از میان بردن یا کاهش آن می باشد. با وجود قوانین مربوط به پیشگیری از جرم بهانه ای برای عدم اقدام در این حو.زه باقی نمی ماند.
برقراری نظم فیزیکی
3 - نشانه هایی در نتیجه بی توجهی و بی مبالاتی در منظره شهری وجود دارد که در اثر سوء مدیریت مکان و عدم رعایت اصول و مقررات و استانداردهای موجود در قوانین و آیین نامه های اجرایی متولیان امر و نهادهای مسئول در امر شهرسازی در بافت شهری دیده می شود. ایجاد تناسب و محدوده در مناطق مختلف شهری با توجه به نیازمندی های بیولوژیکی و اجتماعی و فرهنگی امری لازم است . از مصادیق بی نظمی فیزیکی می توان به ساختمان های متروکه و مخروبه که پنجره آنها با مقوا و اشیاء مشابه پوشانده شده زمین هایی که محل ریختن زباله شده اند، دیوارنویسی، وجود سگ های ولگرد، اشاره کرد.
در شهر بندرانزلی از جمله مواردی که بی نظمی فیزیکی محسوب می شوند وجود زمین های در مرکز شهر که محل ریختن زباله شده اند. وجود تیرهای برق که در وسط معابر هستند وجود سگ های ولگرد در مرکز شهر، استفاده از مصالح نامرغوب و پوسیده در نمای ساختمانها، عدم رسیدگی به نمای پلها که موجب زنگ زدگی و رشد گیاهان شده اند، ریختن فاضلاب شهری در مناطق مختلف به دریا و رودخانه و عدم رعایت بهداشت محیط از آن جمله اند. با توجه به موارد ذکر شده و تاثیرات روانی و اجتماعی بی نظمی و مکان محیط پیرامون بر روی شهروندان و خصوصاً افرادی که استعداد بالقوه در ارتکاب جرایم و رفتارهای ناهنجاتر دارند فرصت برای بروز رفتارهای خلاف قانون و معارض با عرف اجتماعی را خواهند داشت.
رفع بی نظمی ها که در مکان های مختلف وجود دارد می تواند با ایجاد فضای سبز و منظر شهری متناسب و زیبا و پاکیزه صورت پذیرد. و محیطی پایدار و امن در کنار بهبود کیفیت زندگی و احیای حس تعلق به مکان به وجود آورد. حس تعلق به مکان حس مالیکت را تقویت می کند و حس مالکیت انگیزه دفاع از قلمرو و محیط را افزایش می دهد. این احساس مسئولیت و احساس تعهد به محیط زیست افراد را از ارتکاب جرای و انحرافات اجتماعی باز خواهد داشت و با فرصت طلبان و بزهکاران هم مقابله خواهند کرد. ماده 110 قانون شهرداریها در خصوص بازسازی ساختمانهایی که به زیبایی شهر و منظر شهری لطمه میزنند تکلیف را مشخص کرده است . (شهرداری به مالکین ساختمانهای متروکه که ظاهر زشت و نامناسب دارند اخطار میکنند که نسبت به بازسازی اصولی اقدام کنند چنانچه ظرف دو ماه اقدامی صورت نگیرد شهرداری نسبت به بهسازی اقدام و هزینه مربوطه را از مالک مطالبه و دریافت خواهد نمود).
نتیجه گیری
طراحی محیطی با بهره گیری از نتایج حاصله از سایر علوم مانند روانشناسی رفتار و محیطی که اثرات فضاهای پیرامون انسان و عناصر معماری (فرم، نور، رنگ) را بررسی نموده وارتباط و تاثیر انسان ومحیط بر یکدیگر را اثبات کرده درپی اصلاح وتغییر محیط در راستای کاهش و کنترل جرایم میباشد .بی نظمی فیزیکی و اجتماعی در هر مکان و زمان موجب تشویش اذهان آزردگی روحی وعدم رعایت مقررات و عرف جامعه میشود . بی نظمی برای مخاطبین مختلف پیامهای مختلف دارد برای گردشگران عدم وجود امنیت و آرامش ولذت بردن برای شهروندان نبود احساس تعلق به این مکان وبیگانگی برای فرصت طلبان چراغ سبز و مهیا بودن فرصت برای ارتکاب جرایم با ترس و زحمت کمتروعدم حاکمیت نظم وقانون را نشان می دهد . بدیهی است مشاهده شهری با نظم و قانون و ظاهری آراسته و متناسب نوید بخش و بیانگر امنیت پایدار و کیفیت زندگی میباشد . شهر بندر انزلی با قرار گرفتن در موقعیت خاص جغرافیایی و آب وهوای معتدل و طبیعتی جذاب ومساعد برای جذب گردشگر و شرایط خوبی برای یک شهر پایدار و پویا دارد . با مشاهده بینظمی ها مانند خانه های مخروبه و تخریبهای ناشی از وندالیسم ریخته شدن زباله در مناطق مختلف شهر ریزش فاضلاب به رودخانه و دریا ساختمان های فرسوده با ظاهر نا مناسب بدلیل عدم تعمیر و نگهداری، پارک کردن خوروها در پیاده روها و تخریب مبلمان شهری و مواردی دیگر دراین شهر متوجه نابسامانی میشویم .این آشفتگی باعث افزایش رفتارهای ناهنجار و اعمال مجرمانه مثل استعمال مواد مخدر توسط جوانان و نوجوانان در پارکها و شکستن و تخریب اموال عمومی و مبلمان شهری و ریختن زباله در معابر و عدم احساس تعلق شهروندان و مشاکت نداشتن در تعاملات اجتماعی وعدم نظارت طبیعی برای مقابله با رفتارهای مجرمانه شده است .با دخالت مردم و نهادهای مسعول در جهت استقرار نظم فیزیکی و اجتماعی وتغییرات اصولی و بموقع میتوان اوضاع این شهر را دگرگون نموده واعمال مجرمانه و رفتارهای ناهنجار را بمیزان قابل توجهی کاهش داد. اقتصاد این شهر را با تحول اجتماعی و توسعه صنعت توریسم در محیطی امن وپایدار شکوفا کرد.
منابع
3-دانشنامه پیشگیری از جرم آکسفورد (1394)، نشر میزان
4-دانشنامه بزه دیده شناسی و پیشگیری از جرم(1393)، جلد اول و جلد دوم زیر نظر دکترعلی حسین نجفی ابرند آبادی، نشر میزان
8-هاشمی، نگارالسادات -بمانیان، محمد رضا (1394)سامان دهی وطراحی منظر امن لبه ساحلی بر پایه رویکرد CPTED (نمونه موردی محدوده ای از ساحل بندرانزلی)
3- امامقلی، عقیلو همکاران(زمستان 1391) روانشناسی محیطی عرصه مشترک معماری و علوم رفتاری -فصلنامه علوم رفتاری دوره 4 شماره 14
همرسانی کنید:
نظر شما: