گیل خبر/ علی رضا طیاری* *منتقد نگاهی به اجرای «نمایشِ مان»؛ به کارگردانی «فریبا رئیسی» برداشتی آزاد از دو داستان «دختر شاه برای ماه گریه می کند» اثر «النور فارجون» و «احمق های چلم و تاریخ شان» اثر آیزاک «بشویتس» اجرا: کارگاه نمایش«پروین» شهر رشت در واپسین لحظات پایانی اجرای «نمایشِ مان»، نورِ آبیِ سرد و بی روحِ برآمده از سیاهی مطلقِ صحنه، سازه های کاغذی دست سازِ موشک و آدم و کشتی و گلوله های توپ را در بر می گیرد و این همان تصویری است که در لحظات آغازین اثر فراموش نشدنی «نمایشِ مان» به کارگردانی «فریبا رئیسی» به چشم تماشاگر می آید، اما در این گذار مفرح یک ساعته، جهان مخلوق «نمایشِ مان»، بیان تازه ای برای رصد «پشت پرده ی جهان معاصر» می جوید. اندیشه ی قوی شکل دهنده ی این اجرا خبر از اتفاقی تامل برانگیز در تئاتر منطقه می دهد: «فریبا رئیسی» با کارگردانی درخشانش، توانسته تئاتری متفاوتی بیافریند و بر آدمک های کاغذی صحنه ی این «نمایشِ طناز» جان ببخشد و اثر نمایشی ضد جنگ «نمایشِ مان» را به زبان «حالِ مان» مبدل کند؛ تا در جستجوی روح نداشته ی زمان، با بال قصه و خیال، به نفیر گلوله های هنوز شلیک نشده گوش بدهیم. بر این باورم محتوای غنی اجرای «نمایشِ مان» که بیان سمبلیک و فلسفی را در طنزی جذاب تلفیق کرده؛ تجمیعی بدیع، از روش های بیانی خلاق است. روایت «نمایشِ مان» از دل قصه ی آشنای «گم شدن دختر پادشاه»، با بهره ی خلاقانه از تمهیدات صحنه ای، به هزار زبان، سخن می گوید و با فرافکنی و خلق آنات نمایشی خاص، اندیشه ی مخاطب را به ورای قصه می برد. تجربه ی گرانمایه اثر «نمایشِ مان» در نوجویی و فرانگری و تنیدگی تکنیکی به لحاظ شکل ارایه و فرم و به ویژه شناخت و تسلط به سن، تا بدانجا پیش رفته که حتی پرده ی آویخته بر پیشانی صحنه که کاربری اش مشخص و محدود است، بخشی از لباس بازیگر می شود، در حالی که همان پرده در دقایقی دیگر، به «سازه ی عروسک گردانی» بخش «بازی در بازی» اجرا مبدل می شود و حتی صدای قرقره ی میله ی آویخته شده از آن نیز به هنگام حرکت، به عنوان افکت صوتی تکمیل کننده ی تحرک نقش آفرینان، کارا ست! در خصوص مهارت بازیگری «بهاره سعیدی» و «هدی فقیهی» باید گفت؛ زبان بدن، همسو با بازی، حس گیری مبتنی بر تم، اجرای پانتومیم دقیق، میمیک های اثر گذار چهره، هم خوانی ، هم سویی و هم زمانی در ریتم نقش های پی درپی و درهم، تعامل دقیق در اجرای دو نقش متقابل، کنترل صدا و حنجره در زمان تبدیل نقش ها؛ از شواهد اثبات درخشش این دو بازیگر جوان است که با مهارت ستودنی شان توانستند چهار نقش اصلی و ده نقش فرعی را در زمانی فشرده، به خوبی بازی کنند. موسیقی کلاسیک منتخب، وسعت حسی ی اثر را هر لحظه به مرزهای نامکشوف می رساند و میزانسن های حساب شده در جستجوی قابلیت های پنهان صحنه، کارآمد بود. از مظاهر دیگر خلاقیت اجرای مهم «نمایشِ مان»، تاج های کاغذین سلاطین و عروسک های کاغذینی است که از تئاتر عروسکی وام گرفته شده و هم چون صورتک های تئاتر کلاسیک در اثر بخشی بیان کارگر بود. در جمع بندی و فارغ از اما و اگر، می توان اجرای این اثر را «مدلی برازنده « برای «آینده ی تئاتر تجربی» توصیف کرد و من دلم می خواهد آن را «تئاتر زنده» بنامم! از خوش اقبالی است که «محمود طیاری»، نویسنده ی پیشکسوت عرصه ی نمایشنامه نویسی نیز مُهر تایید را بر این «تئاتر زنده» چنین زدند: «شمایان بهاره عزیز و آن دیگر بازی آفرینان نمایش ِمان! آنچه ما دیدیم یک باغ طاووس بود، با بال های رنگی و طول صحنه را، چتر گشوده بود و با چه کبکبه ای می رفت. انگار ما به تماشای مرغان دریایی نشسته بودیم، وامدار صحنه، موج و خروشِ دریای موسیقی، هر لحظه ما را به سویی می ُبرد. دیر زمانی درحسرت تماشای یک نمایش بدیع و زیبا بوده ایم. نیامدن و ندیدن این نمایش، که آمیخته ای از بازی نور و موسیقی است، با اسم شب ی و، عصایی جادویی در آستینِ نقش آفرینانِ شبهِ قجری ِخود، یک جور به اصطلاح از کیسه خوردن است! بی مدعا و چقدر شگفتی آفرین... زیباترین لحظه، وقتی با دو گره، شیفونی است که به سر عروسک کاغذی زده اید و آنرا روی لبه ی پاراوان در نور ماه یا خورشید از بالا به شیبِ پایین سُر می دهید. این اولین گُلی است که به سینه تماشاگر می زنید. دل خوش بدارید که در این نمایش، تماشاگران، بدهکار بازی، با پر و بالی گشوده، رویکردی ناگفته و نادیده را با خود به بیرون می برند. آفرین به شمایان «بهاره سعیدی» گرامی و «هُدای فقیهی» نازنین در یک بازی همزاد، و خانم «فریبا رئیسی» کارگردان عزیز، با پیاده کردن ِاجرایی برجسته در تماشاکدهِ پروین، به مدیریت یاسمن عشقی. درودتان باد که شبی را، نه به کار گِل، که چه شیرین، در صحنه ای از کاغذ و سیمان، گُل کاشته اید! به همراه ِ«میثم» و ستایش ِ«موسیقی» اش! محمود طیاری، پنجشنبه بیستم ماه تیر، ۱۳۹۸، رشت.» در بروشور «نمایشِ مان» فهرست عوامل صحنه به شرح زیر آمده است: «سهیلا باجلان»، «فریبا رئیسی» با همراهی «فرناز حسینی» طراح و ساخت عروسک، «فریبا رئیسی» طراح صحنه و لباس، «کیاندخت رازی» گرافیک صحنه، «کیاندخت رازی» و «هدی فقیهی» اجرای گرافیک، «مازیار بهروز» طراح نور، «مسعود حبیبی» اجرای نور، «رضا حرفت بخش» دستیار کارگردان، «فرناز حسینی» منشی صحنه، «عارف اولیایی» مدیر صحنه و تدارکات، «کیاندخت رازی» انتخاب موسیقی، «میثم ستایش» ادیت و افکت موسیقی، «بهاره سعیدی» و «رضا حرفت بخش» طراح گریم، «بهاره سعیدی» اجرای گریم، «هدی فقیهی» پوستر، بروشور و تراکت و «علی باقری» مدیر تبلیغات فضای مجازی و دیگر عوامل «نمایشِ مان». گفتنی است اجرای «نمایشِ مان» تا 27 تیرماه 1398 روی صحنه است. رشت، 25 تیر 1398.