گیل خبر/ به نقل از مهر، حسن روحانی، رئیس جمهوری که دولتش را با شعار «دولت محیط زیست» معرفی می کرد در مراسم تقدیم لایحه بودجه به مجلس بخشی از سخنان خود را به محیط زیست و مشخصاً به طرح های انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان اختصاص داد اما رئیس جمهور سمنانی این بار از انتقال آب خزر به سمنان نامی نبرد. ابعاد خسارت ها و هزینه های طرحی در این اندازه آن قدر هست که پیگیری اجرای آن حتماً انگیزه های بزرگی را پشت سر دارد. اکنون باید دید حذف نام این طرح از سخنان روحانی به معنای پذیرش این واقعیت است یا انگیزه هایی بزرگ تر از سمنانی بودن رئیس جمهور پشت این طرح پنهان شده است. روحانی گفت: ما تلاش داریم با همکاری بخش خصوصی، آب خلیج فارس و دریای عمان را شیرین کنیم و به داخل کشور انتقال دهیم. در خصوص آب شیرین کن ها و انتقال آب به بخش مرکزی کشور در سال آینده اقدامات خوبی را مدنظر داریم که این موارد می تواند مشکل اشتغال و مسائل اجتماعی را تاحدودی حل کند. وی در حالی از انتقال آب خزر به سمنان نام نبرد که همواره و آخرین بار تنها دو هفته پیش از این سرسختانه از آن دفاع کرده بود. روحانی پس از رای اعتماد هیات دولت به عزیزالله شهبازی، انوشیروان محسنی بندپی و علیرضا آشناگر به ترتیب به عنوان استانداران استان های البرز، تهران و سمنان، به مشکل کم آبی در استان های حاشیه کویر از جمله سمنان اشاره کرد و گفته بود: مشکل آب در این استانها باید حل شود. این مسأله ای ملی است و همه باید به آن توجه کنیم. آب فراوانی در جنوب و شمال داریم که متأسفانه در این زمینه سرمایه گذاری اندکی شده است. رئیس جمهور با بیان اینکه ایران تقریباً در یک منطقه خشک قرار گرفته است، اظهار کرده بود: ما باید برای مردم به فکر آب باشیم؛ ایران هیچ مشکل آب ندارد بلکه مشکل تلاش و برنامه ریزی دارد؛ در جنوب و شمال آب داریم؛ چطور تمام کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس از این آب استفاده می کنند و ما استفاده نمی کنیم؛ همه چشم ما به آسمان بوده که باران ببارد. خداوند منابع بزرگ آب را در کنار ما قرار داده و باید از آنها استفاده کنیم. روحانی با بیان اینکه در شمال باید همانند دیگر همسایگان از دریای خزر استفاده کنیم، گفته بود: درحالی که دیگران در حال بهره گیری از آب دریای خزر هستند اما ما معطل مانده ایم و تماشا می کنیم. کشورهای همسایه در دریای خزر این همه آلودگی درست می کنند به گونه ای که در ساحل خزر در مازندران، گیلان و گلستان لایه نفتی روی آب بسته شده است و ما استفاده مشروع مان از این دریا را به بهانه های بسیار جزیی که نادرست و ناصحیح است، انجام نمی دهیم. وی تأکید کرده بود: باید سرمایه دار جذب کنیم و آب ها را شیرین کنیم و در عمق کشور و در جاهایی که نیازمند است، بیاوریم و ان شاء الله با مذاکره ای که با محیط زیست کردیم راه وجود دارد که هم از آب جنوب و شمال استفاده کنیم. آیا حذف نام انتقال آب دریای خزر به سمنان که رئیس جمهور سمنانی همواره پیگیر و مدافع آن بود در سخنان تازه او معنای خاصی دارد؟ دلایل مخالفان این طرح چیست؟ ۴۰ نماینده مخالف انتقال آب دریای خزر هستند نماینده مردم بابل نیز طرح انتقال آب دریای خزر را سبب پیامدهای مخرب زیست محیطی دانست و خواستار توقف مطالعات آن شد. علی نجفی درگفتگو با خبرنگاران ضمن مخالفت با اجرای طرح انتقال آب دریای خزر خواستار موضع گیری شفاف و مخالف وزارت نیرو و سازمان محیط زیست درباره طرح انتقال آب دریای خزر به سمنان شد و افزود: اجرای این طرح پیامدهای مخرب زیست محیطی و غیره دارد. ما میلیاردها پول خرج می کنیم تا کیفیت زندگی مردم را بدتر کنیم و این کار بسیار نابخردانه ای است؛ یعنی پول خرج می کنیم تا مردم زیادی را بکشیم و کیفیت زندگی را پائین بیاوریم؛ اگر اسم این کار حماقت نیست پس حماقت چیست؟وی با اظهار اینکه بسیاری از کارشناسان و فعالان زیست محیطی و اجتماعی و استادان دانشگاه و متخصص با طرح انتقال آب دریای خزر مخالفت کرده اند عنوان کرد: به همین دلیل این طرح در برنامه ششم توسعه از دستور کار حذف شده است. نماینده مردم بابل خواستار موضع گیری شفاف وزارت نیرو درباره طرح انتقال آب دریای خزر و مخالفت با این طرح شد و اظهار داشت: باید هرگونه بررسی، مطالعات و پیگیری در زمینه این طرح متوقف شود. نماینده مردم بهشهر، نکا و گلوگاه نیز با اشاره به اینکه اجازه نمی دهیم انتقال آب خزر به سمنان از دستور لایحه ۹۷ خارج شود گفت: ۴۰ نماینده مخالفت با انتقال آب خزر را امضا کردند. علی محمد شاعری تأکید کرد: مگر خزر چقدر ظرفیت دارد؟ مخالفت انتقال آب خزر به سمنان توسط ۴۰ نماینده شمال کشور امضاء شد و مازندران به آب خزر نیازمند است و اجازه نمی دهیم این آب منتقل شود. «نه» کارشناسان به انتقال آب از خزر طرح انتقال آب دریای خزر به کویر مرکزی و اتصال آن به خلیج فارس و دریای عمان حدود ۲۵ سال پیش مطرح اما خیلی زود به فراموشی سپرده شد؛ در دولت دهم یکبار دیگر این طرح در مقیاس کوچک تر (انتقال آب خزر به استان سمنان) در دستور کار قرار گرفت. در دولت دهم قرار بود در فاز نخست، آب دریای خزر را از طریق ساری به سمنان رسانده و آن جا به مناطق مرکزی ببرند و در فازهای بعدی طرح را به خلیج گرگان گسترش داده و از آن جا آب خزر به استان های خراسان (شمالی، جنوبی و رضوی) منتقل شود. هرچند دولت دهم پیمانکار این پروژه را هم انتخاب کرده بود و رئیس جمهور وقت به همراه تعدادی از وزرای کابینه با آوردن بیل مکانیکی و بولدوزر در ساحل خزر، اجرای این طرح را کلید زدند اما مخالفت کارشناسان سبب شد این طرح در حد چند متر بیل انداختن در نقطه ای از خزر متوقف بماند. اگر به هر دلیلی لوله انتقال آب شور آسیب ببیند و این حجم بزرگ آب شور در کوهستان های حاصلخیز و جنگل های هیرکانی ما رها شود، فاجعه ای به مراتب بزرگتر از انفجار اتمی رخ خواهد دادیکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه منابع طبیعی و علوم کشاورزی گرگان در این باره تأکید می کند که انتقال آب خزر از هیچ جنبه ای توجیه علمی و کارشناسی ندارد. عبدالرسول سلمان ماهینی می گوید: به موضوع انتقال آب از دریای خزر از هر جنبه ای نگاه کنیم پاسخ منفی است و به نظر می رسد بیشتر جنبه های اقتصادی برای گروه های خاص که نمی دانیم چه کسانی هستند مد نظر است و موضوع انتقال اصلا جنبه محیط زیستی و عقلانی ندارد. این استاد دانشگاه تصریح کرد: در مورد استفاده از آب دریا توجیه می آورند که کشورهای عربی سالانه میزان قابل توجهی از آب دریا را برداشت و تصفیه می کنند چرا ما این کار را نکنیم؛ باید ببینیم کشورهای عربی این آب را در شرب، صنعت و یا کشاورزی مصرف می کنند و برای پسماندهای حاصل از آن چه برنامه ای دارند و اساساً این که آن ها از کدام آب ها استفاده می کنند آب های آزاد یا تقریباً بسته ای همچون دریای خزر نکته مهمی است. وی اضافه کرد: در مورد دریای خزر موضوع پیچیده می شود چراکه این دریا تنها متعلق به ایران نیست و پنج کشور در آن سهم دارند و قرارداد همه جانبه ای وجود دارد که هیچ کشوری نمی تواند مقدار بزرگی از حجم آب دریا را برداشت و برای کشور خودش استفاده کند. ماهینی تأکید کرد: با برداشت ایران سایر کشورها هم می توانند مدعی استفاده از آب خزر باشند و در مدت کوتاهی شاهد خواهیم بود دریای خزر هم به سرنوشت دریاچه ارومیه مبتلا و خشک شود. این استاد دانشگاه ادامه داد: مسئله بزرگ تر که باید مدنظر قرار داد این است که سمنان یک منطقه خشک و نیمه خشک است و در چنین مناطقی اصولاً نباید کشاورزی عمده داشته باشیم چراکه آب به هر میزان هم که شیرین شود املاح دارد که بر اثر تبخیر آب، این املاح باعث شور شدن خاک ها و گسترش پدیده بیابان زایی می شود. وی متذکر شد: این طرح شاید در کوتاه مدت عده ای را خوشحال کند و آبادانی به همراه بیاورد اما در درازمدت مسلماً به ضرر محیط زیست کشور است.     خسارت ها محاسبه نشده است یک دانشیار پژوهکشده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی هم درباره این طرح به خبرنگار گفت: هزینه خسارت های بزرگ محیط زیستی که طرح انتقال آب خزر به کشور وارد می کند انجام نشده، باید این هزینه ها محاسبه شود و بعد ببینیم اصلا فایده ای برای ما دارد یا خیر. نغمه مبرقعی تأکید کرد: در این طرح قرار است هر ثانیه ۱۴ هزار لیتر آب از دریای خزر برداشته شود. ۷ هزار لیتر آن شیرین سازی شود و به سمنان بیاید و ۷ هزار لیتر باقی که بسیار بسیار شورتر شده است به دریای خزر که دریای بسته است و تبادل آبی کمی دارد برگردد. مبرقعی افزود: قطعا این طرح منجر به شور شدن بیشتر آب دریای خزر می شود و زیستمندان دریا را دچار مشکل می کند. وی گفت: نکته دوم مسیر انتقال است که از میان جنگل های هیرکانی عبور می کند. مسیری نزدیک به ۲۰۰ کیلومتر که قرار است آب را از ارتفاع منفی ۲۱ تا بالاتر از دو هزار متر با چندین ایستگاه پمپاژ جابجا کند. نیروی برقی که این کار نیاز دارد ۳۵۰ مگاوات است که معادل یک سوم برق نیروگاه اتمی بوشهر خواهد بود. دانشیار پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: قرار است برای شیرین کردن آب از آب شیرین کن های اسمزی استفاده شود که مدام باید فیلترهای آن را عوض کرد و بنابراین پسماند بسیار زیادی تولید می کند. وی با طرح این پرسش که این همه اثرات چه آورده ای برای ما دارد، گفت: این مقدار آب از طریق افزایش راندمان آبیاری قابل دسترس است. با تغییر سیستم آبیاری یک میلیون هکتار زمین کشاورزی از غرقابی به تحت فشار می توان همین میزان آب را تامین کرد. با سه هزار میلیارد تومان هزینه مالی می توان این کار را انجام داد. اگر امکان پذیر است که این آب را از محل تغییر الگوی کشت و آبیاری فراهم کنیم و اگر واقعا هدف این طرح تامین آب شرب است پس چرا باید این همه هزینه و اثرات اضافی را متقبل شویم؟ مبرقعی تصریح کرد: آیا واقعا محاسبه شده جنگلی که خراب می شود، اکوسیستمی که تغییر می کند و تنوع زیستی که آسیب می بیند چه میزان هزینه ایجاد می کند؟ آیا واقعا هزینه های خسارت محیط زیستی که به کشور وارد می شود انجام شده، قطعا انجام نشده و باید پرسید چطور چنین طرح عظیم ملی بدون برآورد این خسارت ها در دستور کار قرار گرفته است؟ به نظر می رسد ابعاد خسارت ها و هزینه های طرحی در این اندازه آن قدر هست که پیگیری اجرای آن حتماً انگیزه های بزرگی را پشت سر دارد. اکنون باید دید حذف نام این طرح از سخنان روحانی به معنای پذیرش این واقعیت است یا انگیزه هایی بزرگ تر از سمنانی بودن رئیس جمهور پشت این طرح پنهان شده است.