به گزارش گیل خبر، به نقل از ایبنا، آیین بزرگداشت زنده یاد دکتر سعید فاطمی استاد برجسته ادبیات دانشگاه تهران با حضور دکتر مینو ورزگر همسر وی در پژوهشکده گیلان شناسی دانشگاه گیلان برگزار شد. سعید فاطمی (۱۳۰۳–۱۳۹۵) خواهر زاده حسین فاطمی وزیر امور خارجه دولت ملی مصدق و منشی مخصوص دکتر محمد مصدق بود. سعید فاطمی، لیسانس حقوق و ادبیات فارسی را از دانشگاه تهران دریافت کرد و دکترای ادبیات تطبیقی را از دانشگاه سوربن پاریس دریافت کرد. سعید فاطمی، ۱۷دی ماه سال گذشته، حیات دنیوی را بدرود گفت. عالمان علوم انسانی کمتر قدر دانسته می شوند  در ابتدا، رییس پژوهشکده گیلان شناسی دانشگاه گیلان ضمن تقدیر از دکتر مینو برزگر به دلیل حضور در این مراسم گفت: بزرگان و دانشمندانی که به کلاس درس می رفتند و می نوشتند درواقع از ته دل و بر اساس دغدغه هایی که در سر داشتند، می نوشتند اما امروز متاسفانه ما گرفتار جامعه ای بی کتاب شده ایم. هاشم موسوی با بیان اینکه جامعه امروز گرفتار شبه نوشته ها ست ، گفت: متأسفانه شبه نوشته ها در دانشگاه ها و موسسات عالی ما خیلی ارج و قرب دارند اما غافل از اینکه نوشته ای ارزشمند است که از دل برخاسته باشد و بایستی هویت و امضا داشته باشد. او ادامه داد: جامعه ما به قدر ناشناسی متهم شده است که باید تلاش کنیم این اتفاق نیفتد و سنت نیکوی قدردانی از بزرگان علم، دانش و جامعه را ارج بگذاریم. قدر ناشناسی دیگری هم در جامعه ما وجود دارد که عالمان علوم طبیعی و پزشکی بیشتر مورد توجه و ارزش گزاری هستند و عالمان علوم انسانی از این موهبت مغفول می مانند. رییس پژوهشکده گیلان شناسی گفت: آنهایی که قلب و مغز را جراحی می کنند در جامعه بیشتر مورد توجه هستند تا آنهایی که فرهنگ و زندگی و اخلاق را در جامعه می سازند. دکتر فاطمی هم جزو بزرگانی بودند که محتوای عقل، نثر و جسم ما را می سازند و باید به آنها توجه شود. ما امروز گرفتار عقب ماندگی اخلاقی و تربیتی و فرهنگی هستیم و مملکت ما شدیدا نیازمند آگاهی و دانایی است و همه ما می دانیم اگر اتفاقی بخواهد در جامعه بیفتد نیاز مند توجه به اخلاق، دانایی و آگاهی است. وی در پایان خاطر نشان کرد: با همه گیری فضای مجازی سواد هم معنای خودش را ازدست داده و به گونه با شیوع سواد تصنعی د رجامعه مواجه هستیم. ما به نوعی تقلیدی از دانایی در جامعه مواجه هستیم و گاهی افراد در فضای مجازی بی آنکه مطلبی را بخوانند یا کتابی را مطالعه کرده باشند آن را در فضای مجازی به اشتراک می گذارند. راه نجات  جامعه ما فرهنگ و کتاب است و امیدواریم با چنین نشست هایی به سوی فرهنگ، اخلاق و قدر شناسی پیش برویم. متدولوژی دکتر فاطمی، مدرن بود علیرضا نیکویی عضو هیأت علمی گروه ادبیات دانشگاه گیلان نیز در این مراسم گفت: زمانی استاد فاطمی برای تحصیل به دانشگاه گیلان آمدند ایشان یکی از استادان خوب من بودند، جلسه اولی که با ایشان کلاس نقد ادبی داشتیم سرخوشی به ما دست داد که تا آن زمان از هرچه خوانده بودیم جدا شدیم و با یک جهان جدید مواجه شدیم. نیکویی ادامه داد: دکتر فاطمی تسلط عجیبی بر ادبیات جهان داشتند و به ادبیات ایران بسیار عشق می ورزید. دکتر فاطمی با متدولوژی مدرن و نو ما را به فضای جدیدی برد که تا به حال تجربه اش را نداشتیم و اولین تجربه نقدنویسی را بعد از کلاس با ایشان نوشتم. در باب خلق و خوی ایشان هرگز یادم نیست ایشان را بدون خنده و چهره گشاده دیده باشم و در فضای ملتهب آن زمان که ما نسلی بر آمده از انقلاب و تفکرات چپ و راست بودیم، ایشان با روی گشوده و خوش محضر خود سوال های دانشجویان را در فضا و جو آتشین آن زمان جواب می دادند. در زمینه متدولوژی و اسطوره شناسی فضایی که استاد ایجاد کرده بود، متفاوت بود و تاریخ و ساختار اسطوره را به ما یاد می دادند. این استاد ادبیات بیان کرد: اشراف او بر یونان و روم بی نظیر بود و من معتقدم تا کسی یونان و روم را خصوصا در عرصه تراژدی ها و اساطیر یونان نشناسد حتی فلسفه یونان و نظریه و نقد ادبی و دیدگاه های سیاسی را هم نمی شناسد. بسیاری از مطالعات در اسطوره شناسی ریشه در شناسایی یونان و روم دارد. نقد تطبیقی گرچه از زمان فاطمه سیاح در ایران شکل گرفت و عقبه ای داشت ولی همچنان به نسبت فضای سیاسی و اجتماعی، نقد قوام گرفته و به روزی نیست. ایشان عملا شعرها را به زبان اصلی در کلاس می خواند و برایمان توضیح می داد و ما خوشحال بودیم که آن شعرها را از زبان ایشان می شنیدیم که دقیق توجهات را به آن اشعار داشته است.  عباس نعیمی: ساختار زمانه، از استاد فاطمی، کنشگری اجتماعی و سیاسی ساخت عباس نعیمی جوشری، جامعه شناس نیز فاطمی را یکی از قوی ترین کنشگران سیاسی و اجتماعی ایران دانست و گفت: درخصوص زمانه ای صحبت می کنم که استاد را کنشگر سیاسی ساخت. من معتقدم ساختارهای اجتماعی است که انسان ها را می سازد. برخلاف نظر کارشناسان حوزه روانشناسی فردی که انسان را به اراده تقلیل می دهند معتقدم ساختارهای اجتماعی است که انسان ها را می سازد. مرحوم فاطمی کنشگری اجتماعی و سیاسی خود را منبعث از ساختار دهه 1320 می داند و باید دید دهه 20 قرن حاضر واجد کدام مشخصات ساختاری بوده که او را به عنوان یک کنشگر و کسی که در سن جوانی به عنوان منشی دکتر مصدق در دادگاه لاهه می کند، معرفی می کند؟ او ادامه داد: در 5 سال اول دهه 20 اتفاقات شگرفی رخ می دهد که به اندازه قرن می توان آن را شرح داد؛ از بزنگاه های اقتصادی و دشواری های معیشتی که در سال 1321 بلوای مشهور نان را به راه می اندازد  تا خرده جنبش های جدایی طلب در سال 1324 و 1325 در آذربایجان و کردستان. ورود متفقین یکی از پیامدهایی که به همراه داشت کمبود آذوقه و مایحتاج روزانه بود و بحران خوراک و تولیدات کشاورزی نیز در این عرصه دیده پیش آمد و این موضوع تنش روانی را در جامعه ایجاد کرده بود. نعیمی افزود: ستون فقرات اقتصاد ایران در آن دهه کشاورزی بود و 75 درصد نیروی کار در بخش کشاورزی فعال بود و50 درصد تولید ناخالص درآمد ملی از کشاورزی به دست می آمد. بنابراین سعید فاطمی جوان مشاهده گر پروسه ای بوده که مردم سرزمینش با فقر لگام گسیخته و تصاعدی در 1320 تا 1322 گرفتار آن بوده است.  شاخص هزینه زندگی در سال 1316 را اگر 100 فرض کنیم، در 1320 به 163 رسیده بود. شاخص هزینه زندگی در سال 1324 در چهار سال بعد به 1330 رسیده بود. این پژوهشگر اجتماعی در ادامه گفت: بسترهای بحران زا برای جنبش های اجتماعی و تشکیل فعالیت و کنش گری اجتماعی در همین مسایل رقم می خورد. در دهه 1320 بی ثباتی سیاسی وجود داشت که 16 دولت بر سرکارآمد و عمر متوسط هر یک از آنها حدودا 8 ماه بود و موجب شد سعید فاطمی به کنشگری سیاسی در عرصه ملی پا بگذارد. سعید فاطمی در اعتراض به انتخابات و تقلب انتخاباتی در مجلس شانزدهم سال 1328 به همراه جمعی از بزرگان که بعدا پایه گذار جبهه ملی ایران می شوند، در راهپیمایی مشهور کاخ مرمر شرکت می کند و با 20 موسسه مشهور همراه می شود. این جبهه ملی در عرض دوسال تزی را پیش می برد که منجر به ملی شدن صنعت نفت در سال 1330 می شود. او در باختر امروز که به سردبیری دایی دکتر فاطمی منتشر می شد با یادداشت های خود درخصوص مبارزات ملی گرایانه به شهرت رسید. بعد از تشکیل دولت ملی نقش دکتر فاطمی پررنگ تر می شود و او در نزدیکی بیشتری با رهبری جنبش دیده می شود. این جامعه شناس و استاد دانشگاه گیلان همچنین گفت: من با خود به این می اندیشم که این ساختارهاست  که فردی مثل دکتر فاطمی را تولید می کند و دردهه های بعد به انسانی نام آور در عرصه های علمی و فرهنگی نمود پیدا می کند و می روید و متجلی می شود.  انسان های اهل قلم هرگز نمی میرند مینو ورزگر، استاد زبان انگلیسی دانشگاه تهران نیز ضمن تقدیر از برگزار کنندگان این یادبود گفت: دکتر فاطمی همسر همیشه جاودان من در نایین یزد متولد شد. او فرزند شجاع بانوی شجاع و مقاوم خانم سلطنت فاطمی و میرزا محمدعلی خان فاطمی و خواهر زاده دکتر شهید حسین فاطمی بود. ایشان در 9 ماهگی پدر خود را ازدست داد و زیر نظر مادر و دایی بزگوارشان پرورش یافت. تحصیلات ابتدایی و متوسط خود را در اصفهان گذراند و پس از فارغ التحصیلی از سعدی اصفهان به تهران آمد و در کنکور دانشگاه تهران شرکت کرد و در دو رشته حقوق و ادبیات فارسی همزمان به تحصیل پرداخت و تحصیل را به پایان رساند. او ادامه داد: دکتر فاطمی دکترای ادبیات فارسی از دانشگاه تهران و ادبیات تطبیقی از سوربون پاریس دریافت کرد. او استاد دانشگاه تهران بود و از خود 2500 مقاله در زمینه شعر و ادب و مسایل اجتماعی به جا گذاشت که به زودی منتخبی از آنها را در کتابی به چاپ خواهم رسید. ایشان دوکتاب در زمینه اساتید یونان و روم دار که به عنوان کتب درسی در دانشگاه تهران تدریس می شود. او همچنین 9 کتاب در مورد مسایل اجتماعی و آموزشی در سازمان یونسکو به چاپ رساند. همسر دکتر فاطمی بیان کرد: او در سراسر دنیا سخنرانی هایی در زمینه اشاعه فرهنگ اصیل و پر افتخار فرهنگ  و ادب فارسی داشت و فرهنگ پرافتخار ما را به جهانیان نشان داد. دکتر فاطمی استادی برجسته، دانشمندی فرهیخته و مترجمی حادق، سخنوری  توانا ، شاعری روح پرور و روزنامه نگاری تکان دهنده و بالاتر از همه همسری مهربان و فداکار و پدری از خودگذشته و دلسوز و دوستی همراه و انسانی شایسته و بایسته و انسانی در خدمت بشریت بود. همسر دکتر فاطمی همچنین گفت: او به ارزش های مادی این دنیا توجهی نداشت و از مال دنیا گریزان بود و در این دنیای مادی صاحب هیچ مال و منالی جز کتابخانه قوی اش نبود. او مردی از دیارجاودانه هاست و کارنامه او مملو از دوستی، انسان دوستی و کمک به همنوع است. لحظه ای غافل از مرام و اندیشه خود نشد. قامتش مانند سرو و صدایش رسا بود. او عاشق تدریس و دانش و دانشجو بود. کلیه عمرش را به مطالعه و قدم زدن در راه حق و حقیقت گذراند. حافظه اش حیرت انگیز بود و تمام قرآن ، سعدی و حافظ را از بر داشت و هر موضوعی را با شعر و قرآن پاسخ می داد. او انسانی وارسته و بایسته بود. راهش راه راست و افکارش پاک و منزه بود. اشعارش مانند روحش لطیف و زندگی بخش بود و مانند سمفونی خوش الحانی بود که روح را تلطیف می کرد. قلمش ساحر و کلامش نافذ بود. ورزگر ادامه داد: او از سن 14 سالگی تا لحظه ای که در اثر سکته مغزی در تهران از این موهبت محروم شد، قلم زد. سکته ای که او را در طول 14 ماه تحلیل برد و بالاخره در 17 دی ماه 1395 از پای درآورد. او همیشه زنده است و انسان های اهل قلم هرگز نمی میرند. خاطره ایشان همیشه پایدار است و آثار، اشعار و افکارشان همیشه به جا می ماند. او با لبخندی که در طول عمر بر لب داشت و فلسفه مثبت گرایی انسان های دیگر را تقویت می کرد و همه عمرش را در راه آزاد اندیشی صرف کرد و دانشجویان، دوستان و نزدیکانش همه از او به نیکی یاد می کنند. وی در پایان گفت: او دوست و همدم من بود. او مراد من بود و من مرید او بودم. من در 19 سالگی با دکتر فاطمی ازدواج کردم و لیسانس، سه فوق لیسانس، دکترا، فوق دکترا و استادی دانشگاه تهران، تالیف 33 کتاب و 56 مقاله را مدیون او هستم. او با روح و قلمش زندگی می کرد. او عاشق ایران و ایرانی بود. جایش خالی است گرچه نامش پایدار است. او مردی است از دیار جاودانه ها. روحش شاد و یادش گرامی. سرنوشت دکتر فاطمی از طریق تاریخ شفاهی ثبت و ضبط می شود ژاله حساس خواه، مدیر سازمان اسناد و کتابخانه ملی گیلان نیز در این مراسم گفت: از حضور دکتر مینو بزرگر استاد بزرگ و چهره ماندگار دنیای علم ایران در این مراسم تقدیر می کنم. ایشان حتی درکشور دیگر مسوول بخش زبان انگلیسی دانشگاه راتگرز نیوجرسی و از چهره های برجسته و ماندگار هستند. او با بیان اینکه دکتر فاطمی از چهره های ماندگار در عرصه علم و ادب است، گفت: اگر هنر به این معنی تفسیر شود که انسان از هر وسیله ای استفاده کند و از خود اثر ماندگار برجای بگذارد دکتر سعید فاطمی به معنای واقعی کلمه هنرمند بودند.دکتر فاطمی همسر و پدری نمونه و برای دکتر برزگر سایه بود. در عرصه سیاسی و اجتماعی که تاریخ نمی تواند وجود ایشان را نادیده بگیرد و افتخار بزرگی است که گیلان میزبان خانم دکتر برزگر و برگزار کننده این مراسم شده است. او ادامه داد: من به نمایندگی از سازمان اسناد و کتابخانه ملی که وظیفه اصلی شان حفظ و اشاعه ی فرهنگ، ادب و میراث مکتوب و غیر مکتوب است، اعلام می کنم ان شاا... در آینده نزدیک سرنوشت دکتر سعید فاطمی به صورت تاریخ شفاهی از طریق همسر محترم شان ثبت و ضبط شود و در اختیار دوستان قرار بگیرد.

در پایان مراسم با اهدای تندیسی به رسم یادبود به دکتر مینو برزگر، همسر استاد فقید دکتر سعید فاطمی یادش گرامی داشته شد.

عکس: سعید کتمان [gallery ids="321116,321117,321118,321119,321120,321121,321122,321123,321125,321126,321127"]