محمد حسن فتوتی /به گزارش گیل خبر نمایش « نگاتیو» از سوی آموزشگاه آزاد هنرهای نمایشی افرا و با مشارکت سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری رشت به مدت ۱۱ شب از تاریخ ۱۸ الی ۲۸ مرداد ماه در خانه کوچک نمایش در حال اجرا است. به این بهانه با کارگردان این اثر مهرداد هنرمند به پای گفت و گو نشستیم. مهرداد هنرمند در سال 1359در رشت به دنیا آمد. وی تحصیلات خود را در بازیگری و کارگردانی ادامه داد و در سال 1387 از دانشگاه هنر تهران با مدرک کارشناسی ارشد کارگردانی فارغ التحصیل شد و اکنون علاوه بر تدریس در دانشگاه، مدیریت آموزشگاه هنرهای نمایشی افرا هم به عهده دارد. او سال گذشته در جشنواره تئاتر استانی تندیس اول کارگردانی و جایزه برگزیده نمایشنامه نویسی را برای اجرای نمایش«کابوس های دنباله دار» را از آن خود کرد. س- آقای هنرمند شما مدت زیادی نیست در فضای تئاتر استان حضور دارید با توجه به تجربه حضور شما در تهران سطح عمومی تئاتر استان را در مقایسه با کشور و خصوصا پایتخت در چه حدی ارزیابی می کنید؟ ج-متاسفانه چیزی که من مشاهده می کنم اینست که سطح عمومی تئاتر استان روز به روز در حال افت کردن است. با وجود اینکه من خودم در استان فعال نبودم همواره دورادور تا حد امکان تاتر استان رو دنبال می کردم ولی مسئله ای که الان متوجه شدم اینست که فضای بسیار بدی بر تئاتر ما در حال حاضر حکمفرما شده و مدام در حال وخیم تر شدن است و اصلا چشم انداز خوبی برای آینده نمی توان متصور بود. س-آیا اشاره شما به کیفیت کارهاست؟ ج-بله کیفیت کارها متاسفانه پایین آمده و این وضعیت نیازمند یک آسیب شناسی اساسی است که هم مربوط می شود به حوزه سیاست های که تئاتر ما را مدیریت می کنند و هم برمی گردد به هنرمندان ما و از هر دو طرف ایراداتی وارد است که نتیجه آن پایین آمدن سطح کیفی کارهاست و در ادامه این مسئله باعث پایین آمدن سطح سلیقه مخاطب هم می شود و به نظرم با این روند ما به زودی تماشاچیان خودمان رو از دست می دهیم و سالن های ما خالی تر می شوند. س-با توجه به فعالیت شما در حوزه آموزش به نظر شما تا چه حدی آموزش می تواند جلوی این روند را بگیرد یا تاثیرات مثبتی برای بالا بردن سطح کیفی داشته باشد؟ ج-اجازه بدهید قبل از همه چیز موضوعی را روشن کنم، حرف های من بدین معنا نیست که من در امر آموزش بی نقص هستم و دوستان من سرشار از نقص و اشکال و یا کار من در بالاترین سطح کیفی قرار دارد، بی شک من هم دارای اشکالاتی هستم چون من هم خودم جزیی از بدنه همین تئاتر هستم. قطعا آموزش می تواند تاثیر بسزایی داشته باشد، متاسفانه شاهد هیچ نظارتی در زمینه آموزش تئاتر نیستیم و من به جرات می توانم بگویم در بسیاری از کلاس های آموزشی به اشتباه تدریس می شود و به نوعی بسیاری از مقوله هایی که برای یک هنر جو سم هست تدریس می شود. البته درخیلی از موارد اتفاقات خوبی هم در حال رخ دادن هست. ولی در نگاه کلان آموزش بسیار مقوله ضعیفی در استان ما محسوب می شود؛ عدم وجود سرفصل های درست آموزشی، کمبود مدرسین کارکشته، همه این ها باعث شده که خروجی های خوبی از آموزشگاه ها نداریم و نیروهای قدرتمندی به بدنه تئاتر ما تزریق نشود. س-خب این نظارت باید چطور شکل بگیرد و اعمال بشود، ساز و کارش چطور می تواند باشد؟ ج-در مرحله اول این نظارت به آگاهی خود اهالی نمایش برمی گردد. صاحب نظران و اساتید با آگاهی و نظارتی که باید برکار هنرجویان خودشان داشته باشند. می توان یک تیمی متشکل از همین افراد برای ارزشیابی کیفی کلاس های آموزشی تشکیل داد تا از آسیب های احتمالی پیش رو هنرجویان ما جلوگیری کنند. چه بسا هنرجویان با استعداد را در طی روند آموزش غلط از مسیر درست خارج می کنیم در حالی که می توانند نیروهای خوبی برای تاتر ما باشند. در سطح بالاتر ساز و کار این نظارت در جایی مانند اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی که پروانه های آموزشگاه ها تایید می شود توسط همین تیم تدوین بشود تا آموزشگاه های ما با سرفصل های اصولی برای تدریس بتوانند نقش موثری در زمینه پرورش این استعدادها ایفا کنند. متاسفانه به دلیل جذابیت مقوله بازیگری، در این زمینه بسیار زود آدم ها را می شود فریب داد و راه برای سو استفاده در این زمینه زیاد است و در این بین این نظارت نقش بسزایی رو می تواند بازی کند. س-حضورچهره های سینمایی و تلویزیونی را در بسیاری از آموزشگاهها، پدیده ای که در شهرستان ها زیاد شاهدش هستیم را چطور ارزیابی می کنید؟ ج-قطعا حضور بزرگان نمایش در تئاتر استان به ویژه در حیطه آموزش بسیار می تواند سازنده باشد. باید قدر دانست چون این بزرگان در واقع به همراه خودشان تجربه هایی می آورند و دریافت این تجارب خیلی می تواند مفید باشد ولی مسئله اینجاست که فقط نباید طوری باشد که با استفاده ابزاری از چهره یک هنرمند هنرجویان جذب بشوند و هنرمند عزیز به دلیل مشغله های کاری یا بعد مسافتی فقط یک یا دو جلسه حضور پیدا کند و به واسطه اسم این عزیزان شهریه های هنگفتی دریافت شود. س-آیا شما همدلی و همکاری لازم بین اهالی تئاتر استان را که لازمه رشد و بالندگی یک مجموعه هست، در فضای تئاتری ما می بینید؟ ج-باید اعتراف کرد عدم وجود همدلی و همکاری قابل مشاهده است و به هیچ وجه اجزای تشکیل دهنده بدنه تاتر استان روی خوشی به هم نشان نمی دهند که بازهم بر می گردد به عدم آگاهی که در بین تعدادی از هنرمندان ما به طور عام وجود دارد. به ظاهر همه با هم خوبند ولی در باطن می بینیم این همدلی وجود ندارد. شاید به دلیل تنگ شدن عرصه و سخت شدن فعالیت، افراد حاضر به حذف کردن همدیگر برای دیده شدن و کار کردن شدند و در واقع بیماری اصلی تئاتر ما از همین عدم روحیه جمعی نشات می گیره و در خیلی موارد افراد با بدبینی برای دیدن نقاط ضعف و بازگو کردن آن به سالن های تئاتر می آیند تا برای تبادل نظر و تشویق. تئاتری ها ما به سختی در کنار هم قرار می گیرند و پذیرای هم هستند. س-در این بین چقدر حمایت های متولیان فرهنگی را در برداشتن این موانع موثر می دانید؟ ج-تئاتر با وجود اینکه هنر فقیر و کم درآمدی هست، در عین حال هنر بسیار پر هزینه ای محسوب می شود. مجموعه ای از هنرمند که دور هم جمع می شوند و در طول زمان با مشقت فراوان از جان و ذهن و روان خودشان مایه می گذارند تا کاری به ثمر بشیند؛ در حالی که چشم امیدی هم شاید به گیشه نمی توانند داشته باشند. در این شرایط مطمئنا این هنر مستلزم حمایت بیشتری است و این حمایت از چندین روش می تواند انجام بگیرد. س- در چه زمینه هایی می شود به تئاتر کمک کرد و شما این کمک را از چه طریقی امکان پذیر می دانید؟ ج-به طور مثال در زمینه اطلاع رسانی و تبلیغات برای اجراهای عمومی تئاتر که باید صورت بگیرد. سیاست های فعلی در این زمینه متاسفانه خواهان این هستند که تئاتر بتواند به روی پاهای ضعیف خودش بایستد و عدم حمایت در تمامی قسمت های مسایل اجرایی قابل مشاهده است. عدم در اختیار گذاشتن امکانات، نبود سالن های استاندارد، فقدان سیستم های استاندارد نور و صدا و بسیاری از لوازم اجرایی را بگذارید در کنار اینکه از گیشه هم طلب درآمد می کنند. هرسال مسئولین قول هایی می دهند و باز هیچ اتفاقی نمی افتد و به دلیل اینکه با یک سری هنرمند عاشق روبرو هستند که با امکانات ناچیز هم حاضرند روی صحنه بروند، حاضر نیستند قدمی بردارند. س-جشنواره هایی که هرساله برگزار می شود آیا در راستای این حمایت نیستند؟ ج-سال گذشته در جشنواره استانی به قدری حمایت اداره ارشاد از گروه های تئاتری ضعیف بود که کارگردانان حاضر در جشنواره نمی خواستند شرکت کنند، در نهایت با راضی کردن آن ها توسط مسئولین و دادن وعده هایی مبنی بر احیای سالن های اجرا و اعطای امکانات آن ها را به جشنواره آوردند. اما نه تنها هیچ حرکتی صورت نپذیرفت، گروه های اجرایی حاضر در جشنواره در شرایط بسیار بد سالن اجرا رفتند و در نهایت دو اثر برگزیده ای که برای حضور در جشنواره منطقه ای به عنوان نماینده استان انتخاب شده بودند با وجود قول های فراوان هیچ حمایتی نشدند، حتی وسیله حمل و نقل برای رساندن این دو گروه منتخب برای حضور در جشنواره منطقه ای به آن ها داده نشد. و وقتی ما از استان خارج می شویم و حمایت استان های دیگر را از گروه های تئاتری خودشان می بینیم واقعا این مسئله باعث سرافکندگی ما هست. مسولین تئاتر استان با اهالی تئاتر مانند یک بچه سر راهی برخورد می کنند. س-حالا که صحبت جشنواره شد، با توجه به اینکه در آستانه برگزاری جشنواره استانی در انتهای شهریورماه هستیم و بسیاری از گروه ها اجراهای خود را در این ماه های اخیر به صحنه برده اند چه پیش بینی از جشنواره پیش رو دارید؟ ج-امیدوارم شاهد اتفاق های خوبی باشیم ولی امسال هم در آستانه برگزاری جشنواره خبرهای خوبی به گوش نمی رسد، همین عدم حمایت های لازم رمق گروه های مختلف را برای حضور به روی صحنه خواهد گرفت و گروه های اجرایی کمی برای شرکت در جشنواره آمادگی دارند و این کاملا متاثر از جو عدم پشتیبانی است. س-مدتی شاهد هستیم سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری رشت هم حامی حرکت های فرهنگی و تئاتری شده و با توجه به اجرای اخیر خودتان در خانه فرهنگ و هنر شهرداری این حمایت ها را چقدر موثر می دانید؟ ج-انصافا مجموعه سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری به مدیریت آقای عاطفی با نیت خیر وارد این عرصه شده اند و قصدشان کمک کردن است مانند امکاناتی که مخصوصا در زمینه اطلاع رسانی در اختیار گروه های اجرایی می گذارد. اما فراموش نکنیم سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری متولی تولید تئاتر نیست و فقط می تواند به برخی از گروه های تئاتری کمک کند. با توجه به بودجه ی محدودی که وجود دارد باید در زمینه های مختلف هزینه کنند و قطعا این سازمان توانایی حمایت از همه گروه ها رو نخواهد داشت. س-آقای هنرمند قریب به یکسال از اجرای نمایش«کابوس های دنباله دار» در جشنواره استانی سال قبل می گذرد، اجرایی که قریب به اتفاق کلیه جوایز اصلی جشنواره سال قبل را از آن خود کرد، حالا که «نگاتیو» در حال اجراست احساس می کنید چقدر از کابوس ها فاصله گرفته اید؟ ج-من نگاتیو را با کابوس ها مقایسه نمی کنم به این دلیل که نگاتیو در شرایط دیگری تولید شد. در کلاس های آموزشی که در آموزشگاه افرا برگزار شد، با توجه به سرفصل بداهه پردازی و خلاقیت نمایشی، قرار بر این شد که براساس اتودهای کلاسی هنرجویان ما، به یک اجرا برسیم. کاری بسیار مشکل و زمان بر که به تدریج از اتودهای کلاسی شروع شد و سمت و سوی مشخصی به خودش گرفت و در ادامه به یک ایده و یک داستان رسیدیم و در نهایت به نوشتن این ایده ها و اجرای نمایش نگاتیو رسیدیم. س- آیا نگاتیو در جشنواره استانی حضور دارد؟ ج-نگاتیو کاملا بر اساس ایده های شکل گرفته در یک کلاس آموزشگاهی رشد کرد و گروه نمایشی اعم از بازیگران و عوامل اجرایی آن از همان کلاس انتخاب شدند. بر همین اساس نگاتیو در یک ساختار هنرجویی طبقه بندی می شود. کاری که دوست داشتم با بچه های هنرجوی خودم به انجام برسانم و تمام توانمان را گذاشتیم که کار منسجم و قابل قبولی به دست بیاید. به همین دلیل هم این کار را وارد جشنواره استانی نمی کنم. س-کمی از تجربه خودتان در این کار برای ما بگویید؟ ج-این نوع تجربه در عین سازنده بودنش می تواند بسیار مخرب و آسیب رسان هم باشد. چون نیازمند یک تیم اجرایی منسجم به همراه فردی در مقام کارگردان یا دراماتورژ برای مدیریت اتودها و انسجام بخشیدن به کار هست. با توجه به غیر حرفه ای بودن بازیگران، این پروسه برای ما ماهها طول کشید. این کار برای من تجربه سختی بود ولی بچه های بازیگر ما صبر و حوصله به خرج دادند و با اطمینانی که به انتهای کار داشتند توانستیم کار را به پیش ببریم. س- اجرای کارگاهی را به طور کل چطور ارزیابی می کنید، آیا این کار رو به دیگر گروه های نمایشی هم پیشنهاد می کنید؟ ج-این تجربه می تواند برای هر گروهی اتفاق بیفتد ولی نیازمند وقت و تلاش بسیار است. گروه اجرایی با همراه کردن صبر و حوصله، نباید انتظار نتیجه گیری سریع داشته باشد. در غیر این صورت کارها تبدیل به کارهای دم دستی خواهد شد و شاید هم به سرانجام نرسند. امیدواریم کاری که ما به روی صحنه آوردیم حداقل اسم تئاتر را بتواند یدک بکشد. س-چه انتظاری از مسئولین و متولیان فرهنگی به عنوان یک کارگردان برای رونق فضای تئاتر دارید؟ ج-اگر جشنواره امسال یا شاید چندسال دیگر برگزار نشود هیچ کس از مردم ما حتی متوجه این امر نمی شوند. اصلا اگر تئاتر نباشد کسی احساس نمی کند، برای اینکه الزام آن رنگ باخته. به نظرم سیاست های فرهنگی ما باید در مسیری باشد که این الزام را مردم احساس کنند تا فقط یک جشنواره برگزار کنیم که خودمان حضور داشته باشیم و هر سال با وجود مشکلات عدیده فقط این مسئله تکرار بشود. سیاست های حمایتی باید به سمتی باشد که مردم را برای دیدن تئاتر ترغیب کنند. اهالی تئاتر هم کاری به روی صحنه ببرند تا مردم با تئاتر آشتی کنند. تئاتر باید به یک نیاز برای جامعه تبدیل شود و امیدوارم تصمیمات جدی در این زمینه صورت بگیرد. س-و حرف آخر؟ حرفی نیست جز خسته نباشید به همه اهالی تئاتر استان که با وجود مشکلات و کاستی های فراوان بازهم کار می کنند. امیدوارم که مایوس نشوند و در عین اینکه تن به هر کاری نمی دهند ولی همچنان فعال باشند و اجازه ندهند که چراغ تئاتر خاموش بشود و صحنه های ما مثل ماهیت خود تئاتر زنده بماند.