گیل خبر/ اقتصاد ایران یک اقتصاد بانک محور است، به جای این که یک اقتصاد سرمایه محور باشد. مفهوم این جمله این است که جای این که نقدینگی بنگاه های اقتصادی از طریق بازار سرمایه یا فروش سهام تأمین شود، عمدتاً از طریق تسهیلات بانکی تأمین می شود. به عبارت دیگر، معمولاً بنگاه های اقتصادی ـ چه در مرحله اولیه و چه در مرحله توسعه ـ برای گرفتن تسهیلات سراغ بانک ها می روند و سراغ بازار سرمایه نمی روند و سهام خود را در بازار سرمایه عرضه نمی کنند. این اشکال ساختاری در اقتصاد ایران وجود دارد. با قبول این اشکال ساختاری باید به دنبال این برویم که چطور می شود بازار سرمایه را فعال تر کرد و بازار پول را به سمت واقعی شدن نرخ ها برگرداند؟ آن چه مسلم است، در شرایط فعلی، اقتصاد ایران در رکود به سر می برد. این رکود به این معناست که ما رشد اقتصادی داریم، اما این رشد به همه بخش های اقتصاد مربوط نمی شود. بخشی از اقتصاد ما رونق اندکی دارد، ولی بخش دیگری که بخش بزرگ تری هم هست، در رکود به سر می برد. به عبارت ساده تر، ما در بخش عرضه دچار مشکل استفاده از ظرفیت موجود اقتصاد هستیم. خودروسازان ما توان تولید دارند و بخش مسکن ما توان تولید دارد و در بخش های مشابه دیگر هم امکان تولید وجود دارد، اما تقاضا وجود ندارد. این ها ظاهر مطلب است؛ در باطن مطلب نکته کلیدی این است که بخش عرضه اقتصاد ما مشکل دارد. مثلاً مصرف کنندگانی که کمپین نخریدن خودرو را راه انداختند، بیشتر به قیمت و کیفیت خودرو انتقاد داشتند، درحالی که خود تولید و عرضه مشکل ندارد، و مشکل اصلی کیفیت با قیمت مناسب است. در این وضعیت اقتصادی، برگرداندن رونق به بازار سرمایه با تعدیل بازار پول امکان پذیر نیست. این گونه نیست که بازار پول از حالت سوددهی خارج شود تا پول ها به سمت بازار سرمایه هدایت شود. رفتار اقتصادی آن گونه که برخی فکر می کنند، مکانیکی نیست که اگر در بازار پول سودی نباشد، بالاجبار این پول به سمت بازار سرمایه برود، بلکه این سپرده گذاران هستند که تشخیص می دهند که پول خود را به بازار سرمایه یا بازار پول یا بازار زمین و سکه و ارز ببرند. بنابراین بعید است که اگر مثلاً بازار پول نرخ سود سپرده ها را تعدیل کند، پول به سمت بازار سرمایه برود. زمانی این پول ها به سمت بازار سرمایه خواهند رفت که بخش واقعی اقتصاد دچار تحرک شود، یا به عبارت دیگر، تولید به معنی واقعی به رونق مورد نیاز مشتریان برسد. این اتفاق نمی افتد، مگر این که اقتصاد وارد دوره رونق خود شود. در این صورت نیازی نیست که همه بخش های واقعی اقتصاد با هم به رونق برسند. ما بخش هایی به نام بخش های پیشران اقتصاد داریم که در بسته خروج غیرتورمی از رکود فعلی که توسط دولت به مجلس تقدیم شد، بر آن تأکید شده بود. گرچه به دلیل مسائل هسته ای و تحریم ها آن بسته جنبه اجرایی واقعی به خود نگرفته است، اما به نظر می رسد که ما باید به معنی واقعی به همه جنبه های اقتصادی نگاه کنیم و فقط به یک قسمت از اقتصاد که بازار سرمایه است، توجه نکنیم. دیگر بخش های اقتصاد هم باید در قالب یک بسته تحریک شوند تا اقتصاد به رونق برسد. با کم کردن یا تعدیل نرخ سود سپرده بازار پول، رونق بازار سرمایه اتفاق نخواهد افتاد، بلکه سرمایه گذاران، سپرده گذاران و فعالان بخش های مختلف اقتصاد متناسب با وضعیت کل اقتصاد تصمیم می گیرند که در کجا پول خود را سرمایه گذاری کنند؟ دکترهادی حق شناس/ روزنامه آرمان پایگاه گیل خبر: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.