گیل خبر/ در پی فراخوان پایگاه خبری تحلیلی گیل خبر به منظور طرح مباحث حرفه‌ای و بیان چالش‌ها و مشکلات حوزه فرهنگ و هنر و همچنین ایجاد گفتمان توسعه فرهنگی توسط متخصصین امر در استان گیلان، از این پس ذیل عنوان "دغدغه‌های فرهنگی" شاهد مقالات، نقطه نظرات، نقدها و یادداشت های هنرمندان و فعالان فرهنگی خواهیم بود.

در سیزدهمین شماره از سلسله مطالب "دغدغه‌های فرهنگی"، یادداشت استاد رضا حقی، مدرس و کارگردان تئاتر را میخوانیم:

در ادامه یادداشت -خلاقیت واژه پنهان در منظر ناهماهنگ رشت- طرح زیباسازی پل های شهر رشت پیشنهاد می شود.

در تعریف پل گفته اند که دو مکان را به هم متصل می کند، اما امروزه در مبحث مدیریت شهری پل را سازه ایی برای عبور از موانع فیزیکی قلمداد می کنند تا ضمن استفاده از دو فضا - نه صرفا از سطح زمین- بتواند عبور و مرور و دسترسی به اماکن را آسان کند. پل یکی از قدیمی‌ترین سازه هایی است که انسان از دیرباز تا کنون برای تسهیل راه ارتباطی ابداع کرده است. علاوه بر سهولت ارتباط، خلاقیت به کار گرفته در آن می تواند پلها را به قدری چشمگیر و هنرمندانه کند که به واسطه آن شهر به جاذبه گردشگری تبدیل شود و باعث هویت و نماد یک شهر و کشور باشد.

در ایران سی و سه پل اصفهان نمونه بارزی بر این مدعاست.

در شهر خودمان از ده پل خشتی روی دو رودخانه ی رشت تنها یک پل خشتی باقی مانده است. پل خشتی چمارسرا به دلیل نزدیکی به چشمه آب چمارسرا به همین نام معروف است. البته این پل خشتی به دلیل نزدیکی به باغ بزرگ میراثی سالار مشکات به نام پل مشکات نیز خوانده می شود.

پل خشتی چمارسرا مربوط به دوره قاجار بوده و روی رودخانه گوهر رود واقع شده است. این اثر در سال ۱۳۷۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است. این پل دارای یک دهنه اصلی و دهانه هایی در طرفین است. ولی به دلیل مدفون شدن دهانه های طرفین زیر لایه های خاک فقط دهانه اصلی آن معلوم است. این پل در موازات پل بتونی موجود، هنوز در انتظار مرمت و بازسازی می باشد.

معروف ترین پل رشت بدون شک پل عراق یا پوردعراق است. قدمت این پل با عمری بیشتر از یکصد سال، به دوران قاجار می‌رسد.

رشت در حال حاضر دارای ۱۲ پل روی رودخانه های گوهر رود و زرجوب و پنج پل رو گذر در سطح شهر است. پل هایی که در مبحث طراحی، خلاقیت خاصی در آنها دیده نمی شود. در چند سال گذشته توسط شورای پنجم چندین بار خبر از انعقاد قرارداد با وزارت دفاع و قرارگاه سازندگی خاتم مبنی بر احداث چند پل روگذر در میدان های مصلی، نیروی دریایی، ولیعصر و یک زیرگذر برای میدان شهرداری در رسانه‌ها بازتاب داده شده بود ولی تاکنون خبری از اجرای آن ها نیست. برای پل های آینده می توانیم به شورا نشینان و شهردار آینده پیشنهاد دهیم که علاوه بر رعایت مسائل فنی و مهندسی نگاهی ویژه به عنصر طراحی و خلاقیت مبتنی بر هویت سازی و برندسازی شهری نیز داشته باشند تا صرفاً شاهد ساخت غول های عظیم بتنی بدون روح در سطح شهر نباشیم.

البته بحث زیبا سازی پلهای قبلی همچنان باقی است. مطمئناً با وضعیت اقتصادی حاکم بر شهرداری نمی توان انتظار داشت که برای ۱۲ پل موجود هزینه جداره سازی و برای پنج پل غیر همسطح هزینه زیبا سازی به زودی انجام گیرد. ولی با تمهیداتی میتوان جداره سازی خلاقانه و جذاب برای ۱۲ پل موجود و ۵ پل غیر همسطح در عرض یکسال، طراحی و اجرا نمود. اجرای این پروژه در مدت یک سال با کمی همت و پیگیری‌ نه تنها بدون هیچ هزینه ایی انجام خواهد گرفت بلکه علاوه بر عدم هزینه کرد منبع درآمدی نیز برای شهرداری ایجاد می کند.

مکانیزم اجرای پل های عابر پیاده در سطح شهر و کشور اغلب به این صورت است که طراحی و ساخت آن را به پیمانکاران واجد شرایطی می دهند که بعد از ساخت پل عابر پیاده، فضای دو طرف پل جهت تبلیغات افراد حقیقی و حقوقی در اختیار پیمانکار قرار می گیرد. - با توجه به مکان جغرافیایی از ۲ الی ۱۰ سال این زمان متغیر است- هزینه ساخت پل از محل اجاره ی بنرهای تبلیغاتی تامین خواهد شد و بعد از اتمام قرارداد نگهداری پل و اجاره مکان تبلیغات به شهرداری واگذار می گردد.

شنیده‌ها حاکی از درآمد ۱۳ میلیارد تومانی شهرداری رشت از مکان اجاره تبلیغات پل ها و بیلبوردهای تبلیغاتی شهری در سال جاری دارد. لذا با همین مکانیزم می توان جداره ی پل های موجود را متحول کرد. یعنی سازمان سیما منظر و فضای سبز شهری با توجه به موقعیت جغرافیایی و جانمایی مربوطه این طرح را به صورت فراخوان اعلام می نماید تا افراد حقیقی و حقوقی یعنی پیمانکاران دارای صلاحیت، طرح های پیشنهادی خود را به سازمان مربوطه ارائه دهند و هر فرد حقیقی و حقوقی می تواند طرح هایی را برای ایجاد و ساخت جداره های خلاقانه ارائه دهد، و در کنار آن ابعاد مناسب برای انجام تبلیغات با توجه به مقدار هزینه براورد شده و محاسبه سود لازم به ضمیمه طرح ارایه میگردد، و اخذ مبالغ مربوطه و محاسبه مدت زمان را نیز اعلام می نمایند که بعد از اتمام دوره این مکان به شهرداری واگذار می گردد.

نحوه دیگر اجرا نیز می تواند این گونه باشد که سازمان مذکور راسا طرح را جهت محتوا سازی با در نظر گرفتن ابعاد پیشنهادی برای تبلیغات، در سطح شهر به مسابقه بگذارد. به طور یقین فارغ التحصیلان رشته های معماری، گرافیک شهرسازی، نقاشی، مجسمه سازی بسیاری در این شهر هستند که مشتاقانه در این مسابقه شرکت می کنند. دانشجویان رشته معماری دانشگاه گیلان حدود صد نفر هستند که اکثر این افراد برای ساخت ماکت پروژه کارشناسی و کارشناسی ارشد خود حداقل ده میلیون تومان هزینه می کنند، شهرداری رشت با اجرای این طرح در کوتاه‌ترین زمان ممکن می تواند به اهداف ذیل نایل آید.

۱ _ساخت و جداره سازی خلاقانه با استفاده از مصالح بومی مثل آجر خشتی و سفال گرفته تا مواد و مصالح تبلیغی جدید مثل استفاده از پنل های نوری یا استفاده از اسلاید، نمایش فیلم، مولتی‌مدیا و حجم سازی، بدون هزینه در سریعترین زمان ممکن

۲ _مشارکت و نزدیکی با هنرمندان سطح شهر در راستای تشریک مساعی و استفاده از خلاقیت هنری همراه با ایجاد اشتغال برای هنرمندان

۳ _ایجاد درآمد پایدار برای شهرداری در راستای تسربع و اجرایی کردن پروژه های جدید خلاقانه در سطح شهر

۴ _زیباسازی سطح شهر با هویت سازی در راستای برندسازی شهری

۵ _توجه دادن عموم مردم به رودخانه های شهر در جهت افزایش حس مطالبه گری مردم برای بهسازی و ساماندهی رودخانه های سطح شهر از مسئولین استانی و کشوری

۶_ الگوسازی برای شهرداری های دیگر جهت اجرایی کردن طرح هایی بدون هزینه کرد درحداقل زمان ممکن و حتی کسب درآمد از آن محل

۷_ افزایش سطح سلیقه بصری شهروندان و شرکت های تبلیغاتی و صاحبان صنایع و حرف به منظور استفاده از روش های خلاقانه جدید جهت تبلیغات و کنار گذاشتن شیوه های منسوخ شده

۸ _ایجاد حس نوستالژیک برای بسیاری از شهروندان با استفاده از درشت نمایی رودخانه‌هایی که با آن خاطرات زیادی داشته اند

۹_بهتر دیده شدن دو رودخانه در سطح شهربه عنوان سرمایه ی بالقوه عظیم جهت جلب سرمایه گذاری دراز مدت در جداره‌های رودخانه از ایجاد فضای سبز گرفته تا راه اندازی قایق وتاکسی دریایی در داخل رودخانه ها

طرح پیشنهادی با استفاده از مصالح بومی جهت هویت سازی ایجاد سایبان در مواقع بارندگی و آفتاب جهت مکث در دو طرف پل

طرح پیشنهادی برای زنده کردن حس نوستالژیکی بسیاری از شهروندان در گذشته که از رودخانه ماهی می‌گرفتند و گوشزد کردن به مسئولین شهری و استانی که رودخانه ها را در اولویت کاری قرار دهند

طرح های خلاقانه که در شهرهای دیگر روی پل ها انجام گرفته است.