مناظره اول کاندیداهای این دوره ریاست جمهوری تاثیر چندان زیادی بر میزان آرای انتخاباتی نداشت. سطح پائین سوال و جواب ها و انواع و اقسام تهمت ها با واکنش منفی جامعه همراه بود و امسال هم سال 88 نیست که چنین فضایی ایجاد مشارکت بالائی کند .
البته استنباط عمومی این است که عبدالناصر همتی تا حدودی آرای خود را افزایش داد، اما برخلاف آن چه دوست داشت نشان دهد، هرگز نتوانست به عنوان یک کاندیدای اقتصادی معرفی شود و آرایی هم که افزایش یافته چندان درصد بالایی را شکل نمی دهد و آرای منفی بسیاری هم گرفت.

با نگاهی کلی به مناظره می توان گفت در مجموع هیچ کدام از کاندیداها در مورد مسائل اساسی اقتصاد ایران که سیاست های کلی نظام بر اساس آن تعریف شده است صحبتی نکردند. گویی فراموش کرده اند که سال هاست شعارهای سال ایران بر محور اقتصاد مقاومتی می چرخد و تحریم های اقتصادی از عوامل اصلی رکود و افزایش نرخ ارز محسوب می شود. حتی مباحث مهمی چون قرارداد 25 ساله با چین و تاثیر کرونا بر اقتصاد ایران هم به هیچ انگاشته شد. کاندیداها به جای پرداختن به این مباحث اصلی در مورد افزایش یارانه و وام های بالا صحبت می کردند. وعده هایی که رهبری انقلاب در سخنرانی 14 خرداد مورد نقد قرار دادند و از کاندیداها دعوت کردند که وعده های غیرعملی ندهند. شاید اگر امثال همتی از همین سخنان به کاندیداها نقدی وارد می کرد بیشتر مورد توجه قرار می گرفت.

سوالات صداوسیما بر اساس بعضی محورهای تئوریک درباره مالیات و نقدینگی بود که بیشتر کاندیداها حتی در تعریف آن مانده بودند. به طور مثال نهایت پاسخگوئی رئیسی به سوالات این بود که رونق تولید مهم است و باید با زمین خواری مقابله کرد. نهایت هم از به خط کردن اقتصاددان ها صحبت کرد. یعنی در مجموع آقای رئیسی به عنوان گزینه محتمل ریاست جمهوری برنامه مشخصی ندارد و قصد دارد مشکلات را با ملغمه ای از تفکرات اقتصاددانان اداره کند. در سوی مقابل بعضی نقطه ضعف های رئیسی به دلیل حاشیه رفتن مهرعلیزاده و همتی به خوبی دیده نشد. ماجرای شش کلاسه بودن و سندروم پست بی قرار بیشتر از آن که به رئیسی آسیب بزند او را آماده کرد که از اقتصاد فاصله بگیرد و به موعظه اخلاق بپردازد و در مورد مسائلی صحبت کند که در آن تبحر بیشتری دارد.

عدم حاضر جوابی مناسب کاندیداها به جز زاکانی پاشنه آشیل آن ها در این مناظره بود. زاکانی از هیچ حرفی علیه مخالفانش ابائی نداشت. حتی با وجود این که سابقه مدیریتی نداشت، اما سابقه مدیریتی رئیس کل بانک مرکزی را زیر سوال برد. همتی که سیبل اصلی مخالفان بود گاهی تلاش داشت با کاندیدای پوششی دانستن آن ها، از پاسخگوئی مستقیم طفره برود. البته او جائی با اشاره به مساله گروگان گیری ها و مدرک تحصیلی محسن رضایی تا حدود زیادی وی را آچمز کرد، ولی در مورد زاکانی و عدم سابقه مدیریتیش چندان نتوانست کاری کند کافی بود بگوید زاکانی بدون این که خیابانهای قم را بشناسد نماینده این شهرستان شده و با همین سلسله مراتب برای خود رزومه کسب می کند. همتی این را نگفت و زاکانی با "نوبل شیمی" نشان داد که دعوای سیاسی را خوب بلد است.

محسن رضایی که گفته این بار جدی آمده تنها از نظر "ظاهری" تفاوتش را نشان داد و هیچ حرف جدیدی برای گفتن نداشت. تنها سالی که رضایی خوب خودش را نشان داد در سال 88 بود که از حرف های احساسی کاندیداهای دیگر خارج بود و برنامه داشت. برنامه های او امروز چیزی نیست جز همان نشان دادن هزار تومانی بعد از هشت سال که خب حالا یک تخم مرغ هم نمی شود. او اگر جدی آمده است پس چرا رئیسی را نقد نمی کند . اگر قرار باشد با انتقاد از "کلید بی خاصیت" رای بیاورید که رضایی باید در صف طویل کاندیداهای پوششی بایستد.

سعید جلیلی هم در واقع بابرنامه ترین کاندیدای اصولگرا بود. هشت سال مدیریت غیررسمی دولت سایه "ظرفیت های جدیدی" را برای او ایجاد کرد که نقطه ضعف های خود را بپوشاند. ولی هنوز ضعف مدیریتی او در جریان مذاکرات هسته ای دافعه فراوانی ایجاد کرده که نمی تواند خود را از آن سایه خارج کند.

مناظره اول به پایان رسید و بسیاری از مردم با افرادی که شورای نگهبان به عنوان عصاره مدیریتی کشور مورد تایید قرار دادند آشنایی پیدا کردند و البته در این میان ابهامات زیادی شکل گرفت. مثلا اگر لاریجانی،پزشکیان و جهانگیری تایید می شدند سطح بحث را به کلاس و مدرک تحصیلی رئیسی می کشاندند؟ ما از این کاندیداها نه فن سخنوری دیدیم و نه قدرت تاثیرگذاری! بیشترشان از هیچ تلاشی هم برای تخریب یکدیگر ابائی نداشتند و به حرف رهبری توجه نکردند. به نظرم همتی راست می گفت که روحانی از همه این کاندیداها مدیر بهتری است. با این تفاوت که خودش را فاکتور گرفت و صد البته وقتی فکر کنیم روحانی با این عملکرد ضعیف بهتر از این کاندیداهاست به آینده چگونه می توانیم امیدوار باشیم؟