گیل خبر/ دکتر انام الله یزدانخواه* یک شعارقدیمی درجامعه ماوجوددارد که بنظردرست هم هست وآنهم اینکه《همیشه مردم ایران میدانندکه چه چیزی نمی خواهندولی کمترمیدانندکه چه چیزی رامی خواهند》مصداق بارز این واقعیت درجریان انقلاب هم کاملا وجودداشت که مردم بخوبی میدانستندکه حکومت پهلوی رانمی خواهنداماکمترکسی بخودش این زحمت رامیدادکه بررسی کنددنبال چه مدلی ازحکومت است ودراین موردحتی حافظه تاریخی قوی هم نداریم. دربحث دوگانه سیاست(اصولگرایی - اصلاح طلبی)هم عین همین داستان اتفاق افتاد،یعنی اززمانی در دولت اصلاحات تفکرزنده وپویای اصلاحطلبی ما که ریشه بیش ازیکصدساله درجامعه ماداشت تبدیل به یک دولت نیمه دموکراتیک شد،بسیاری ازروشنفکران جامعه که ازعملکردطیف راست محافظه کارکه نمادآن زمان آن دولت آقای هاشمی بوددرحوزه های مختلف اقتصادی،سیاسی،اجتماعی وفرهنگی به ستوه آمده بودند فقط یک چیزرابخوبی میدانستندواینکه ازحاکمیت انحصارگراوتمامیت خواه بیزارندونسبتی باچنین حاکمیتی ندارند امااکثریت قریب به اتفاق اصلاح طلبان نمیدانستندکه خاتمی بدنبال چیست وچه مدل دولتی رامستقرخواهدکردوشایدحوادثی مانند18تیر78  درراستای همان ندانستنها بود ومدتها گذشت ومجموعه های دانشجویی وجریانهای فکری درون اصلاح طلبی که درطیف بسیارگسترده ای(به تعبیری بین عباسین) بودکم کم فهمیدکه بدنبال چیست؟ ودرمقاطعی هم ازتاریخ بادادن هزینه های سنگین(مانندحوادث 88)به سطحی ازبلوغ وآگاهی رسیدکه بداند چی می خواهدو چه اهدافی راتعقیب می کندوشایدامروزدرآغازین روزهای بیست سالگی آن حرکت تاریخی ،جریان اصلاح طلبی میداندچه میخواهدوبدنبال چیست: 1-اصلاح طلبی رابطه مریدی ومرادی نیست ،درتفکراصلاح طلبی تمام مناسبات وارتباطها برمبنای عقلانیت،منطق واستدلال استواراست وهمه رفتارهادرهمین چارچوب قابل تبیین است ودراین رویکردمفاهیمی مانند رهبروپیروکه دردیدگاه کلاسیک سیاسی نوعی مناسبات مبتنی بررابطه عمودی(درروانشناسی اجتماعی به اینگونه تاثیرپذی قابلیت قبول گفته می شود) را درذهن تداعی می کند(زیگموندفرویدپدرروان تحلیل گری آنرانوعی رابطه که درآن رهبران عقده قدرت وپیروان عقده حمایت دارند تعبیرمی کند)جایگاهی نداردبلکه دردیدگاه اصلاح طلبی ضمن احترام به شخصیت انسانها(انسان به ماهو)وتکریم کرامت انسانی وحتی استفاده ازتجارب انسانها، هیچ کس مراد نیست والبته درپرتوآگاهیهای انسانهاودریک فضای متعالی که اندیشه وتفکردرآن اصالت دارددرحقیقت مریدی هم وجودنداردتامرادی بوجودآید. 2-اصالت خردجمعی بجای عقل فردی، دردیدگاه اصلاحگری تصمیمات دروجودیک فردمتمرکزنیست وحتی افرادهراندازه هم که مهم باشنددریک فضای جمعی بیش ازیک رای نخواهندداشت وتجربه هم نشان داده است کسانی که تفکراصلاح طلبی رابخوبی درک کرده اندبه عقل جمعی حتی زمانی هم که مغایربانظرشخصی آنهابوده احترام گذاشته وتصمیمات جمعی رابه اجرا گذاشته اند(چون ضریب خطای خردجمعی بمراتب پائین ترازعقل فردی است). 3-اسطوره سازی واسطوره پروری: نقش همه کسانی که دارای تفکراصلاح گری هستندمهم وغیرقابل انکاراست درنتیجه باتوجه به اینکه اندیشه اصلاح طلبی درصدد بنای یک مدنیت دموکراتیک مبتنی براصالت انسانی است ،بنابراین درچارچوب این اندیشه هیچ فردی اسطوره نیست وحتی درمعناوقرائت تفکردینی آن(مدل ایرانی رفورمیسم بااندیشه های دینی ممزوج است)هیچ فردی درهرسطحی مصون ازخطاولغزش نیست ویکی ازرسالتهای اصلاح طلبی فروکاستن انسان ازبرج عاج معصوم سازی وعاری ازهرگونه خطاوگناه وآوردن آن درسطح انسانی باهمه انگیزه هاونیازهاوعلائق که امکان خطا وصواب درعملکرد آن کاملا متصوراست ویکی ازاهداف تئوریک اصلاح طلبی ،انسان پنداری همه آدمها(باهمه ابعادوجودی آن)حتی رهبران سیاسی است . 4-دراندیشه اصلاح طلبی دسته بندی های عمودی درنظامهای طبقاتی (دسته بندی خودی وغیرخودی)جایگاهی ندارد، بلکه دریک نگاه متعالی به انسان بعنوان شریف ترین موجودعالم هستی وحتی فراسوی اعتقادوباورانسانی درتمام زمینه هاوبدون درنظرگرفتن سلسله مراتب نزدیکی ودوری ازقدرت و انجام ویاعدم انجام رفتارهای مذهبی که دریک نگاه پلورالیستی کاملا تکالیف فردی تلقی شده وعلی الاصول هیچگونه امتیازی نبایدبرای افراددرنسبت بابرخورداری ازحقوق طبیعی که مهمترین آن حق مشارکت درهمه عرصه های اجتماعی است ایجادیاسلب نماید . البته مجموعه ای ازبایدونباید های اصلاح طلبی وجوددارد که بحثهای طولانی تری رامطلبند که دراین مجال فقط به عناوین آنها اشاره می شود مانند: -اصالت چرخش نخبگان نسبت به نظام سلسله مراتبی (نظامی که درآن فرازوفرودانسانها نه برمبنای شایستگیهای فردی بلکه براساس نسبتها تعیین میشود ) -جایگزینی روابط عقلانی ومنطقی بجای روابط احساسی مبتنی برکیش شخصیت (توتم پرستی ) -تواضع وفروتنی وتقدم همه شایستگان نسبت به خود بجای خودخواهی وخودمحوری (اصالت خود ) -اصالت تفکرواندیشه نسبت به اصالت شخصیت (دوری ونزدیکی باافرادخاص ) - تکثروتنوع اندیشه ها دربرابرانحصار - اعتقادبه فضای رشدوشکوفایی برای همه استعدادها بجای انحصارموقعیتها دردست افراد خاص(نخبه پروری ) * عضوشورای مرکزی ادوارشورای عالی استانهای کشور پایگاه گیل خبر: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.