گیل خبر/ ایرج ندیمی*       ایران ندیمی، نماینده چند دوره مجلس شورای اسلامی که در سال های اخیر مشاور محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه بوده، در یادداشتی اختصاصی برای «پول نیوز» نوشت: در مورد نرخ ارز باید به چند انگاره توجه شود که یک موضوع این است که ارز، عموماً برای خرید و فروش خارجی است یعنی ما در داخل کشور هیچگاه مبادله ارزی نداریم که برای آن تعریف داشته باشیم. در رابطه با کنترل نرخ ارز، چند روش وجود دارد. روش اول این است که ما از راه کنترل تقاضا، بازار ارز را مدیریت کنیم اما واقعاً تا چه زمانی می توانیم این کنترل را ادامه بدهیم؟ ما اگر جلوی واردات را بگیریم و هم جلوی نیاز به ارز را بگیریم، باید مشخص کنیم تا چه زمانی می خواهیم این روش را ادامه بدهیم. دوم این است که از راه دستوری، تکلیفی و امنیتی اقدام کنیم ولی ما باید ببینیم تا چه حد می توانیم پوشش لازم را برای کنترل ارز ایجاد کنیم. سوم این است که جلوی نقل و انتقال، جلوی آن را بگیریم. چهارم این که از راه مبارزه با قاچاق یا واردات ارز باعث شویم میزان عرضه و تثاضا مدیریت شود. نرخ دلار 13 هزاری، در تنگنای دستور یا مکانیسم بازار آنچه که در خصوص ارز کاملاً محسوس است این است که اگر سه کشور اروپایی یعنی آلمان، فرانسه و بریتانیا، در حوزه توافق هسته ای روی اجرای «مکانیسم ماشه» اصرار کنند و ناجوانمردانه بخواهند تحریم های قبل از برجام را احیا کنند، طبیعی است که واردات ارز را تحت تاثیر قرار می دهد یعنی ما هم از طرف تقاضا تحت تاثیر قرار می گیریم و هم از نظر مدیریت منابع و مسائل مربوط به واردات و صادرات. الان ارز در محاق است و وضعیت روشنی ندارد. در حقیقت نیازمندان یا متقاضیان ارز نمی دانند که چرا باید ارز بخرند و اگر ارز بخرند چطور آن را استفاده کنند. چون ارز در خارج از کشور ما، همان ارزش داخل ایران را ندارد که بخواهند آن را انتقال بدهند. بنابراین ارز را به خارج از کشور انتقال نمی دهند که فرصت ایجاد کند. اما اگر بخواهند کالا وارد کنند محدودیت های واردات پس از تحریم بانک مرکزی یا احتمالا در روزهای آینده، این واردات می تواند تحت تاثیر قرار بگیرد. بر اساس چنین انگاره هایی، درباره آنچه که بر ارز گذشت می توان گفت ما در عین حال که مثل سال های قبل، سالیانه 100 میلیارد دلار ورودی ارز به ایران نداشتیم و در آینده و در بهترین و خوشبینانه ترین پیش بینی برای سال 1399، بین 16 تا 18 میلیارد دلار درآمد نفت و در نتیجه ارز است، ما توانسته ایم تقاضاها را مدیریت کرده و واردات ارز را آزاد کنیم یا محدود کننده های دیگری وجود داشته که نیاز به ارز را تحت تاثیر قرار بدهد. درباره هر موضوعی باید در جای خودش سوال شود که کدامیک ادامه دارد و تداوم هر یک چه مسائلی را می تواند ایجاد کند. درباره این که رقم 13 هزار تومان فعلی نرخ دلار، رقمی واقعی است یا نه، می توان بر دو مبنا اتکا کرده و نظر داد. یک مبنا، مبنای تعیین نرخ ارز از مرجع فرادست یعنی بانک مرکزی است و یک مبنا هم مکانیسم عرضه و تقاضا و بازار است. دفاع از یک مبنا معنی ندارد بلکه واقع نمایی و واقع بینی مفهوم دارد. به تعبیر دیگر سوال این است که انتخاب ما، انتخاب ناچاری است یا میلی و آیا دستوری است یا بازاری؟ بنابراین قضاوت به تمایلات برنمی گردد و به واقعیات ارتباط دارد. اگر نرخ دلار بالاتر از 13 هزار تومان می تواند آثاری در اقتصاد از جهت ارزش پول یا میزان عملکرد داشته باشد، ولی به نظر می رسد نرخ دلار بالاتر از 13 هزار تومان، از طرف دیگر مشکلاتی را هم ایجاد می کند.   گیل خبر: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.