گیل خبر/ به نقل از سایت عکاسی؛ به تازگی هر سال ۲۸ مرداد سیل تبریک ها و رویدادها به مناسبت روز جهانی عکاسی بیش از پیش شده و با حرارت و شور بیشتری این روز جشن گرفته می شود؛ اما در واقع این شدت و حدت نه در جهان، بلکه فقط در ایران است. از پیامک های تبریک و نوشته های شبکه های اجتماعی بگذریم، کار از دورهمی های دوستانه به این مناسبت به برگزاری همایش و رویدادهای دولتی و غیردولتی کشیده شده و خلاصه سال از پس سال جدیت جامعه ی عکاسی در پاسداشت این روز فزونی می گیرد. در واقع برای اینکه متوجه شد تا چه اندازه اتفاق نظر جهانی در مورد چنین مناسبتی وجود دارد، لازم نیست راه دوری رفت. کافی است جستجویی سریع در اینترنت داشته باشیم تا ببینیم تقریباً چنین روزی در تقویم رسمی کشوری وجود ندارد و کمتر نهاد مرجعی در زمینه ی عکاسی یا تعیین رویدادهای جهانی، چنین روزی را به عنوان روز جهانی عکاسی به رسمیت شناخته اند. با این وجود تعدادی از وب سایت های عکاسی و وب سایت هایِ روزشمارِ مناسبت ها در جهان، امروز را به عنوان روز عکاسی معرفی کرده اند. ماجرا از چه قرار است؟ واقعیت این است که ایده ی نام گذاری روزی به عنوان روز جهانی عکاسی عمر چندان طولانی ندارد.  در سال ۲۰۱۰ میلادی، جوانی استرالیایی به نام کُرسکه آرا (Korske Ara) با رونمایی از وب سایتی با عنوان «روز عکاسی جهانی» (worldphotoday.com) پیشنهاد داد که روز ۱۹ آگوست به عنوان روز عکاسی گرامی داشته شود و عکاسان به مناسبت این روز عکس های خود از جهان پیرامون را به اشتراک بگذارند. ۱۹ اگوست از آن جهت انتخاب شده بود که مقارن با اعلام رسمی عکاسی در آکادمی علوم پاریس در سال ۱۸۳۹ توسط لویی داگر است؛ البته پیش از این تاریخ فرایند عکاسی وجود داشته و داگر هم نخستین و تنها شخصی نیست که در فرایند شکل گیری عکاسی نقش داشته است. (پیشتر در مطلبی با عنوان داستان یک خودکشیِ عکاسانه به این مسئله پرداخته شده بود.) در هر حال هدف کُرسکه چه بالا بردن آمار بازدید سایت اش بوده باشد و چه (به گفته ی خود او) حرکتی فرهنگی در راستای پیوند بیش از پیش افراد جهان، بنا به آمار گفته شده، در سالِ نخستِ تأسیسِ سایت تنها ۲۵۰ عکاس از این حرکت استقبال کردند، اما این آمار رفته رفته بیشتر شد تا در سال ۲۰۱۷ تعداد عکاسان شرکت کننده به مرز ۵۰۰ میلیون نفر برسد! با این حال هم در وب سایت مربوطه و هم در وب سایت خود کُرسکه آرا (کسی که برای پیشبرد ایده ی روز عکس جهانی مجبور شده دوربینش را بفروشد) عنوان شده که در سال ۲۰۱۸ این رویداد را جشن نخواهند گرفت و در سال جاری برای سر و سامان دادن به شرایط مختلف از لحاظ مالی و حمایتی وقفه ای موقت در این رویداد ایجاد شده است. لازم به ذکر است در سال ۲۰۱۷ سایت مربوطه رویداد جهانی عکاسی را به حمایت مالی از خانواده های دارای بیمار فلج مغزی اختصاص داد و (و با آمار ۵۰۰ میلیونی ادعا شده) تنها توانست ۳۵۰۰ دلار جمع آوری کند. در سال ۱۳۸۹ شمسی همزمان با تبلیغاتی که سایتِ «روز عکاسی جهانی» برای شروع کارش آغاز کرده بود، در سایت عکاسی مقاله ای منتشر شد به قلم کاوه بغدادچی با عنوان «روز جهانی عکاسی مبارک!» که در همان خط نخست مقاله ادعا می شد که «امروز برابر با ۱۹ آگوست (۲۸ مرداد) در تقویم بسیاری از کشورهای جهان به عنوان روز جهانی عکاسی نامگذاری شده است.» این در حالی بود که خود نویسنده در ادامه ی مطلب به وب سایت «روز عکاسی جهانی» اشاره کرده بود و نوشته بود که «متاسفانه بدلیل نبود یک نهاد واحد بین المللی همه گیر برای هماهنگ نمودن امور، قوانین و رویدادهای مرتبط با عکاسی در جهان، نامگذاری ۱۹ آگوست بعنوان روز جهانی عکاسی برای بسیاری از عکاسان در کشورهای مختلف ناشناخته مانده است.» اما با بازنشر گسترده ی این مطلب در وب سایت های فارسی زبان، که همزمان شده بود با اقبال عمومی به پدیده ی عکاسی در ده سال اخیر، به نحوی که به لطف شبکه های اجتماعی چون فیسبوک و بعدها اینستاگرام تقریبا بیشتر افراد به نحوی خود را عکاس به حساب می آوردند یا پیوندی با عکاسی احساس می کردند، سیل تبریک ها، سال به سال گسترده تر و بیشتر شد تا آنجا که افراد حرفه ای و آماتور، نهادهای معتبر و غیر معتبر عکاسیِ ایران، گویا در توافقی نانوشته به اجماعی همگانی در بزرگداشت ۲۸ مرداد به عنوان روز عکاسی رسیدند. (در کنار همه ی این ها اقبال عمومی سال های اخیر در ایران نسبت به مناسبت های جهانی مختلف را نیز می توان در نظر گرفت که البته خود تفسیری دیگر می طلبد؛ از برگزاری پرشور و حرارت ولنتاین گرفته تا کریسمس و هالووین) به هر روی ۲۸ مرداد به عنوان روز جهانی عکاسی آنقدر جدی گرفته شد و عمق پیدا کرد که کاوه بغدادچی مجبور شد چهار سال بعد در مطلبی دیگر با عنوان «روز جهانی عکاسی؛ برای حرفه ای ها یا غیرحرفه ای ها» این بار با لحنی متفاوت بنویسد که: «امروز سه شنبه ۲۸ مردادماه ۹۳ برابر با ۱۹ آگوست ۲۰۱۴ به روایت برخی منابع و مراجع به عنوان روز جهانی عکاسی شناخته می شود.» و در ادامه تأکید کند بر این که هیچ یک از نهادها و جریان های اصلی، تأثیرگذار و آکادمیک عکاسی در دنیا چنین روزی را به رسمیت نشناخته اند. اما گویا کار از کار گذشته بود تا آنجا که این روزها حتی از برنامه های تلویزیونی و رادیویی صداوسیما، این روز به عکاسان و علاقمندان به عکاسی تبریک گفته می شود و ۲۸ مرداد، که زمانی تنها یادآور کودتای ۱۳۳۲ بود، کم کم دارد جا برای روز جهانی عکاسی باز می کند. همه ی این ها در حالی است که در ده سال گذشته، محققان و پژوهشگران حوزه ی عکاسی در مقاطعی اندک کوشیده بودند تا با برگزاری همایش ها و مراسم هایی در روز ۲۵ آذرماه که مقارن با تاریخ ورود عکاسی به ایران است، این تاریخ را برجسته کرده و مورد توجه قرار دهند. اما واقعیت این است که تا کنون ۲۵ آذرماه به عنوان روزی مهم در عکاسی ایران، تقریباً ناشناخته مانده و جز تعداد اندکی پژوهشگر و علاقمند به حوزه ی مطالعات عکاسی، خیل عکاسان آماتور و حرفه ای از آن بی اطلاع هستند. مناسبتی که اگر مورد توجه و پیگیری نهادهای مرجعی چون انجمن عکاسان قرار گیرد می تواند همچون «روز ملی سینما» (که مقارن با ۲۱ شهریور، تاریخ ورود سینماتوگراف به ایران است) به عنوان مناسبتی رسمی و مورد اجماع، بهانه ا ی شود برای برگزاری رویدادها و همایش هایی در جهت پاسداشت و اشاعه ی فرهنگ و تفکر درست عکاسی در جامعه و حتی آن را به صورت مناسبتی رسمی در تقویم رسمی کشور نیز ثبت کرد. هدف از ذکر چنین مسئله ای نه پیدا کردن بدیلی ایرانی برای مناسبت های خاص (برای مثال سپندارمذگان بجای ولنتاین) از روی تعصب یا در راستای اشاعه ی نوعی ملی گرایی بی بنیان، بلکه رسیدن به اجماعی کلی بر سر تاریخی است که خواست وجود آن در سال های اخیر در بین جامعه ی عکاسان حرفه ای و آماتور ایران بیش از پیش فراگیر شده است.
همرسانی کنید:

نظر شما:

security code