گیل خبر/ حامد نیکبخت آیا تا به حال پای درد و دل های زمین نشسته اید؟! آیا می دانید که درونش چه می گذرد و دردهایش چیست؟! اصلا حالش خوب است؟! یا آن قدر آزرده خاطرش کرده ایم که وجودش به درد آمده!! نزدیک به چهار میلیارد سال از پیدایش زمین می گذرد که زندگی بر روی آن در طول یک میلیارد سال پدیدار گشته است. هم اکنون زمین خانه ی میلیون ها گونه از جانوران است که انسان یکی از آنهاست. زمین مادر مهربانی است که از ابتدای زندگی تا آخرین لحظات همراه ماست. او با بخشش بی پایانی که دارد هیچ گاه در ازای داده هایش چیزی طلب ننموده است، بلکه در هر جا و در هر زمانی حاضر شده همه چیزش را در اختیار ساکنانش بگذارد، اما ما در ازای این مهر چه پاسخی به او داده ایم؟! به نقل صفحه جهانی ویکی پدیا؛ زمین پس از تشکیل در یک دوره ی 10 تا 20 میلیون ساله، یکپارچگی خود را بدست آورده و به کمال رسیده است. این سیاره در آغاز به صورت مواد ذوب شده بود و کم کم با گذر زمان گرمای خود را از دست داد و یک پوسته ی جامد جایگزین مواد مذاب آن شد. بررسی ها نشان داده است که تا سال 2050 میلادی، جمعیت جهان به 9.2 میلیارد نفر خواهد رسید که انتظار می رود تا سال 2020 میلادی 60% جمعیت جهان شهرنشین و بقیه روستانشین باشد. برآورد شده که تنها یک-هشتم سطح زمین برای زندگی انسان ها مناسب خواهد بود. یکی از تحولات مهم در زندگی بشر و حیات زمین، انقلاب صنعتی بود که دگرگونی های بزرگ در صنعت، کشاورزی، تولید و حمل و نقل را شامل می شد. با افزایش جمعیت و گسترش صنایع، استفاده انسان از مواد مصرفی رو به افزایش گذاشته و متعاقب آن ازدیاد ضایعات و پسماندهای جامد و نیز آلودگی محیط زیست را به دنبال داشته است که این امر نیز آینده سیاره زمین را به مخاطره انداخته، به طوری که بازیافت مواد یکی از مهمترین ارکان برای جلوگیری از زوال مواد و منابع تجدید پذیر و تجدید ناپذیر محسوب می شود. انسان با قدم گذاشتن بر زمین، کم کم راه و رسم زندگی را آموخت، از کوچ به یک جا نشینی روی آورد، در غارها سکونت گزید و اجتماعات کوچک و بزرگی را تشکیل داد، روستاها و شهرها شکل گرفتند و دوره جدیدی از زندگی در زمین آغاز شد. این دوره در اواسط قرن هجدهم از انگلستان آغاز شد و در ادامه فاجعه ای به بار آورد؛ نیروی ماشین به جای نیروی انسان به کار گرفته شد، کارخانه ها شکل گرفتند و استفاده از حمل و نقل ماشینی گسترش یافت؛ انسان به جان منابع افتاد و افزایش جمعیت آلودگی بیشتر را برای زمین به ارمغان آورد، سیاره مادر زخم هایی را متحمل شد که هنوز هم آثارشان را نمی توان نادیده گرفت. تامس ساوتکلیف اشتن، نویسنده کتاب «انقلاب صنعتی»، مهم ترین عامل انقلاب صنعتی در انگلستان را داد و ستد با خارجیان که افق دید افراد را نسبت به جهان گسترش داد، می داند. هم چنین به تاثیرات فکری فرانسیس بیکن و نیوتن بر فضای علمی ایتالیا تاکید می کند. انقلاب صنعتی بر تمام زمینه ها از جمله نظامی، پزشکی و شیمی تاثیر گذاشت. هر روز با افزایش جمعیت و مشکلاتی که انسان ها برای زمین ایجاد می کنند نگرانی ها برای سلامت زمین بیشتر می شود، آلودگی آب و هوا تنها گوشه ای از این زخم کاری بر تن زمین است، و مسایلی مانند؛ گرم شدن زمین، سوراخ شدن لایه ازون، از بین رفتن منابع طبیعی دغدغه جدی برای دوستان زمین ایجاد کرده است که یکی از عوامل محدود کننده جمعیت می باشد، زیرا انسان ها نمی دانستند با افزایش جمعیت چگونه زمین را از نابودی هر چه بیشتر نجات دهند؟! به نظر می رسد مهمترین عامل محدود کننده جمعیت در طی قرون گذشته، منابع و دستیابی به آن بوده است؛ در صورتی که فرآیند بازیافت، این عامل کنترل کننده را از پیش پای انسان برداشته و استفاده از منابع محدود کره زمین را با چرخش و بازچرخش ماده و انرژی و بدون تاثیر مخرب و پیامدهای ناگوار زیست محیطی تا ابد تداوم خواهد بخشید. سناتور جان مک کانل، در کنفرانسی با موضوع محیط زیست در یونسکو، نامگذاری روزی را به عنوان روز زمین پیشنهاد کرد. از نظر او ۲۱ مارس برای این روز مناسب بود چرا که روز اعتدال بهاری و روز تغییر فصل در هر دو نیم کره شمالی و جنوبی زمین به شمار می رفت. به دنبال این پیشنهاد، شهردار وقت سانفرانسیسکو، جوزف آلیوتو، در ۲۱ مارس سال ۱۹۷۰ اولین اعلامیه روز جهانی زمین را صادر کرد و پس از آن دبیرکل وقت سازمان ملل، یو تانت، به حمایت از این جشن سالانه پرداخت. دبیر کل بعدی سازمان ملل، کورت والدهایم نیز حمایت خود را از این روز اعلام کرد و از آن پس هر ساله این روز، بزرگ داشته می شود. اما ۲۲ آوریل از کجا آمد؟! سناتور گیلرد نلسون از سال ۱۹۶۲ فعالیت خود را برای حفاظت از محیط زیست آغاز کرد. وی در مدت ۷ سال فعالیت، تلاش کرد تا از محیط زیست، موضوعی بسیار جدی و مهم بسازد و آن را به سیاست نیز ربط دهد؛ وی از جان اف کندی -رییس جمهور وقت آمریکا- درخواست یک تور سراسری در آمریکا را داد تا این موضوع را به اطلاع همه برساند. کندی در سال ۱۹۶۳، موافقت خود را با این امر اعلام کرد و نلسون به مدت پنج روز در یازده ایالت آمریکا به گردش و اطلاع رسانی پرداخت. پس از تور رییس جمهور، نلسون باز هم به فعالیت خود ادامه داد و توانست پشتیبان هایی را پیدا کند. وی در سال ۱۹۶۹ در کنفرانسی خبر از برپایی راهپیمایی، برای جذب دوستداران محیط زیست داد، این راهپیمایی در ۲۲ آوریل ۱۹۷۰ برگزار شد و بالغ بر ۲۰ میلیون نفر در آن شرکت کردند. همین واقعه، ثبت رسمی ۲۲ آوریل را به عنوان روز جهانی زمین به دنبال داشت، و عکسی از کره زمین که توسط ناسا گرفته شده بود توسط نلسون، نماد جهانی این روز معرفی شد. در ایران نیز، پس از پیروزی جمهوری اسلامی در دهه دوم انقلاب (دهه 1370) روز جهانی زمین یکی از مهم های اصل محیط زیستی جهانی وارد تقویم شد و عنوان روز زمین پاک را به خود اختصاص داد. اگر چه در تقویم فقط روز 22 آوریل (دوم اردیبهشت و در سالهای کبیسه سوم اردیبهشت) به عنوان روز زمین ثبت شده اما حالا شرایط به گونه ای است که باید هر روز برای ایرانیان روز زمین باشد. مدت هاست بحث محو و دفن زباله در دنیا تمام شده و سال هاست کشورهای پیشرفته بخشی از این زباله را به چرخه مصرف باز می گردانند. باید در نظر گرفت که کره زمین برای نسل های بعد هم باید تمیز و قابل سکونت باشد و در این راستا همه باید تلاش کنیم تا برای کره ای که در آن زندگی می کنیم لااقل مضر نباشیم و به نسل های بعد هم یادآوری کنیم که برای زندگی بهتر به زمین بهتر احتیاج داریم. آمار سازمان بهداشت جهانی می گوید؛ آلمانی ها 80% از زباله تولیدی روزانه خود را بازیافت می کنند این در حالی است که این مساله در کشور ما با گذشت بیش از یک دهه از تصویب طرح مدیریت پسماند و حدود 60 سال از تاسیس اولین کارخانه بازیافت کشور هنوز به یک آمار منطقی نرسیده است. بر اساس آخرین آمار تنها 7% از زباله تولیدی کشور بازیافت می شود. در تهران سالانه ۳۰ میلیون و ۳۵۰ هزار دلار پلاستیک، ۵۵ هزار دلار پسماند غذایی آشپرخانه، ۳۵ میلیون دلار کاغذ و مقوا، و ۵۰ میلیون دلار نان در مرکز دفن زباله کهریزک زیر خروارها خاک دفن می شود که در صورت بازیافت آنها می توان سالانه بیش از ۲۰۰ میلیون دلار صرفه جویی ارزی به دنبال داشت؛ (به عبارت دیگر ۱۲ میلیون و ۸۵۰ هزار بشکه نفت خام). به گزارش پارس ناز؛ در طول 40 سال گذشته، فقط در مناطق شمالی ایران 240 هزار و 683 هکتار از جنگل های خزری از دست رفته اند و در مجموع یک سوم جنگل های ایران طی 30 سال گذشته نابود شده اند. به گفته ی مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان محیط زیست در سال 95؛ هر روز 49 هزار تن زباله ی خانگی در ایران تولید می شود که بخش بزرگ آن تفکیک نمی شود. همچنین روزانه حدود پنج هزار تن پلاستیک همراه زباله در ایران دفن می شود که موجب از بین رفتن شرایط استاندارد خاک و برهم خوردن تعادل محیط رشد گیاهان و زندگی جانوران می شود؛ به همین دلیل در سال 94 چهار منبع باارزش آبی تالاب های پریشان و گاوخونی، دریاچه هامون و رودخانه زاینده رود که زیستگاه گونه های گیاهی و جانوری بسیاری هستند در آستانه نابودی کامل قرار گرفتند. وضعیت دریاچه ارومیه نیز علی رغم تمامی تلاش های دولت تا پایان سال 94 به شرایط رضایت بخشی نرسید، این دریاچه همچنان در آستانه مرگ است و خشکی کامل آن به نقل از رییس اتاق بازرگانی ایران، خسارتی معادل 200 میلیارد دلار دربر خواهد داشت. بر اساس گزارش جامع وضعیت محیط زیست ایران که سال 94 توسط سازمان محیط زیست پس از یک وقفه 10 ساله منتشر شد، الگوی مصرف منابع زیستی که در جامعه ایران حاکم است تنها جوابگوی جمعیتی معادل 25 میلیون نفر است. به هر حال بحران های زیست محیطی یکی از چالش های بزرگ دولت ایران است که تنها بحران ناشی از آلودگی هوای آن سالانه 8 میلیارد دلار به اقتصاد ایران ضرر می زند. به گزارش روزنامه ابتکار؛ آخرین آمار اعلام شده در رابطه با میزان زباله تولید شده در ایران سالانه حدود 20 میلیون تن است که از سوی سازمان دهیاری ها و شهرداری های کشور ارایه می شود. برخی کارشناسان مدعی اند شهرداری زباله های بسیاری از بیمارستان ها را جمع و دفن می کند، در حالی که براساس آمار سازمان بهداشت جهانی بیش از 40 درصد پسماندهای بیمارستانی عفونی هستند و سالانه 6 میلیون نفر در جهان به دلیل عدم مدیریت صحیح این پسماندها جان خود را از دست می دهند. هر چند مسوولان وزارت بهداشت میزان 40 درصدی عفونت پسماندهای بیمارستانی را رد می کنند و آن را تنها 15 درصد می دانند اما این آمار نیز از میزان آسیب زا بودن این زباله ها نمی کاهد. ناگفته نماند از چند سال پیش وزارت بهداشت، بیمارستان ها را به جمع آوری و ذخیره سازی مجزای زباله های عفونی و غیرعفونی از مبدا، موظف کرده است. براساس برآوردهای کارشناسان حوزه بهداشت، در بیمارستان ها بیش از 630 نوع مواد شیمیایی مختلف استفاده می شود که از این تعداد 300 نوع سمی و خطرناک، و حدود 30 نوع نیز کم خطر هستند. در همه جای دنیا صنایع موظف اند که برای پسماند خودشان چاره اندیشی کنند اما در کشور ما با وجود قوانین مشخص در این زمینه چیزی که الزام آور باشد نیست و همین باعث شده صنایع نیز بار اضافی به پسماند شهری و مشکلات زیست محیطی ناشی از آن تحمیل کنند. سلامت نیوز می نویسد؛ تولید پسماند در ایران سه برابر استاندارد جهانی است. البته مطابق ماده 7 اصل پنجاهم قانون مدیریت پسماند، مسوولیت این امر، به عهده ی شهرداری هاست، اما برای این که بعد از این با پسماند تفکیک شده چه کار کنند هیچ راهکار جامع موفقی در کشور وجود ندارد. بررسی ها نشان می دهند دفع غیراصولی و تفکیک غیر بهداشتی زباله سبب شده است که تنها 10% زباله های کشور در مبدا تفکیک شوند. این در حالی است که کشور ژاپن 50%، مالزی 70%، هند 86% و اندونزی 90% بودجه شهرداری را به این امر اختصاص می دهند. یکی از مراکز مهم و پر سر و صدای دفن زباله در استان خودمان گیلان، که روزانه 650 تا 750 تن زباله از حوزه مرکزی شامل شهرهای رشت، فومن، صومعه سرا، لشت نشا، سنگر، شفت، خشکبیجار و کوچصفهان و بیش از 20 دهیاری و بخشی از واحدهای صنعتی در آن دفن می شوند، در سراوان واقع در 20 کیلومتری رشت است که روز به روز به حجم زباله های آن اضافه می شود. به گزارش ایسنا در حال حاضر با احتساب سراوان، 31 مرکز دفن زباله در گیلان وجود دارد که هیچ کدام از آنها روشهای اصولی و بهداشتی دفن زباله را رعایت نمی کنند. رییس کمیسیون بهداشت و محیط زیست شورای شهر رشت اعلام کرد: در حال حاضر در منطقه جنگلی سراوان به صورت غیر اصولی دفن صورت می گیرد که تاکنون باعث نابودی حدود 18 هکتار از اراضی جنگلی این منطقه شده است. حالیه با استناد بر این آمارها، وضعیت نگران کننده ای از حجم بالای سوء مدیریت در نگهداری از محیط زیست ایجاد شده، که تنها راه چاره اش اعمال سیاست ها و روش های نوین مدیریت پسماند در شهرداری ها است.   گیل خبر: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.
همرسانی کنید:

نظر شما:

security code