۱۳۹۷/۱۲/۲۶ ۱۷:۱۶
گیل خبر/ افشین پورمحمد*
*مربی بین المللی ورزش
استان گیلان با جاذبه های طبیعی و منحصر به فرد، از مناطق مستعد توسعه گردشگری محسوب می شود و گردشگری ورزشی مبتنی بر ورزش های بومی و بازی های محلی، از این جمله است اما متاسفانه تاکنون بسترسازی مناسبی برای بهره گیری موثر از ظرفیت های این حوزه صورت نگرفته است.
امروزه صنعت گردشگری از بزرگترین و پربازده ترین فعالیت های اقتصادیست که میتوان گفت بالاترین میزان ارزش افزوده را ایجاد می کند و مستقیم و غیرمستقیم، دیگر فعالیت های اقتصادی و فرهنگی را هم تحت تاثیر قرارمی دهد.
از آنجایی که استان گیلان دارای فرهنگی غنی و تاریخچه ای دیرین است که در کنار طبیعت زیبای کوه و جنگل های بکر و وسعت دریا و سواحل بی نظیرش می تواند زمینه ساز جذب گردشگر و سرآمد استان های دیگر باشد، به نظر می رسد توجه بیش از پیش به بازی های محلی و ورزش های بومی این استان می تواند در قالب گردشگری ورزشی یا روستایی، توسعه اقتصادی و اجتماعی این خطه را تسریع کند.
گردشگری ورزشی به عنوان یکی از بارزترین بخش های این صنعت در جهان امروزه به خوبی جای خود را باز کرده و سالانه میلیون ها گردشگر برای دیدن بازی های المپیک یا تماشای بازی های جام جهانی فوتبال یا مسابقات مختلف دیگر به کشورهای میزبان سفر می کنند و در کنار بازدید از مسابقات، از جاذبه های گردشی و بازارهای سنتی و کالاهای موجود در بازار نیز خرید می کنند که این امر به خوبی اهمیت بسیار بالای این بخش را نشان می دهد.
یکی از راه های جذب گردشگر به استان گیلان هم معرفی هر چه بهتر و بیشترتعدادی از بازیهای بومی ست که از دیرباز حتی به طور سنتی در مراسم عروسی و بازارهای هفتگی و جشن های نوروز در روستاها برگزار می شده است.
برگذاری این مراسمها یکی از بارزترین ویژگی های فرهنگی اجتماعی و بومی محلی گیلان به شمار میرود.
بعنوان مثال از دیرباز در بعضی مناطق کشتی گیله مردی نه تنها به عنوان یک ورزش بلکه به عنوان یک آیین فرهنگی پهلوانی در تمام شئون زندگی مردم جریان دارد و هر ساله جماعت بسیار زیادی برای دیدن رقابت نامداران این ورزش داغ و پر هیجان در شهرهای این استان گرد هم می آیند و کنار میدان مبارزه یا همان گود کشتی می نشینند و با حرارت خاصی پهلوانان را تشویق می کنند.
به جز رشته های معروف، گاه ورزش های فانتزی و تلفیقی در روستاها برگزار می شود که میتواند باعث جذب گردشگران به روستاها بشود.
مثلا اخیرا در یکی از روستاهای استان گیلان، مسابقه فوتبال در گل (فوتچل) برگزار شد که ایده ای نو بود و تلفیقی از بازی و هیجان و شادی به دنبال داشت و شاید توجه بیشتر به این قبیل بازیها باعث رشد و توسعه صنعت گردشگری روستایی استان گردد.
بنا به تحقیقات در کشور ایران، نزدیک ۵۰۰ نوع بازی سنتی و محلی وجود داشته و دارد، اما به نظر می رسد با گذشت زمان، زندگی ماشینی و تغییر شیوه های سبک زندگی، کودکان، نوجوانان، جوانان و به ویژه نسل امروز اکثر این بازی ها را فراموش کرده اند و یا به طور کلی با بسیاری از آنها بیگانه هستند.
متاسفانه در قرن حاضر و به ویژه در بیست سال اخیر کم کم بازی های بومی محلی جایگاه خود را در میان مخاطبان اصلی خود یعنی نونهالان و نوجوانان و حتی جوانان به واسطه پیشرفت روزافزون انواع تکنولوژی ها از دست داده است.
نبود آگاهی کافی و شناخت مناسب از بازیهای بومی و محلی در مدیران و سیاست گذاران آموزشی ملی و استانی و بی توجهی به نقش مهم آن در جذب گردشگر و توریست مورد انتقاد است و باید پرسید از دید متولیان ورزش استان هدف از تشکیل کمیته روستایی و عشایری و بازیهای بومی محلی چه بوده و حفظ، نگهداری و معرفی هر چه بهتر و بیشتر این ورزشهای سنتی در چه حد بوده است؟
برگزاری این آیینها و ورزشها علاوه بر زنده کردن فرهنگ بومی- محلی، باعث اشاعه آن به نسل جوان و نیز درآمدزایی اقتصادی روستاییان و کل استان گیلان میشود .
در واقع می باید با احیای ورزش های قدیمی و سنتی با قدرت در این راه گام برداریم و از هویت و ملیت خود دفاع کنیم و سبب انتقال این سنت ها به نسل های آتی بشویم.
چرا که بازی های بومی و محلی باعث رشد جسمی، عاطفی، معنوی و ذهنی جوانان می شود و ضمن پرکردن اوقات فراغت، ارزش های فرهنگی و اجتماعی همچون همبستگی و همدلی را نیز در جامعه احیا میکند.
از طرف دیگر بها دادن به بازیهای بومی محلی میتواند به جذب توریست و رونق گردشگری کمک کند.
بازی های سنتی به انواع پر تحرک, کم تحرک, دخترانه, پسرانه, شبانه و روزانه تقسیم شده که اغلب نیاز به ابزار و امکانات پر هزینه و زمین خاصی ندارد و عمدتا محل انجام آن ها کوچه پس کوچه ها یا حیاط خانه ها بوده و روح تعاون, همکاری و همنوایی را میان همسالان تقویت می کند و تنوع و تعدد آن ها نشان از حیات فرهنگی جامعه و غنای آن دارد.
بر اساس تحقیقات پژوهشگران گیلانی حدود ۱۰۰ بازی محلی در فرهنگ مردم گیل و دیلم وجود داشته است که کشتی گیله مردی، لافندبازی، قیش بازی، هفت سنگ، آغوزبازی (گردوبازی)، برموم بازی، ورزا جنگ، عروس گولی، هکش هکشی، جوجو یک منه، خرس بانی، دم کشی، آونخوتی، چوب پا، مرغونه وازی، ترنه وازی، توپ کش و قیطه چو، تول بزن بریج (وسطی)، دخوس دخوسه (قایم باشک بازی) از مهم ترین این بازیها بود.
نقش تاثیر گذار مدارس در آموزش و انجام این بازی ها بسیار مهم است و باید برای آموزش بازیهای محلی در زنگ های ورزش مدارس برنامه ریزی شود، چون کودکان و نوجوانان بیشتر وقت خود را با هم سن و سالان خود در مدارس
می گذرانند.
صدا و سیما هم می تواند با برنامه سازی در روستاها و بها دادن به بازیهای محلی و همچنین در برنامه های کودک، از کودکان و نوجوانان برای انجام بازیها و ورزشهای بومی و محلی استفاده کند و یا با پوشش تلویزیونی از بازیهای روستایی گامی اساسی در آموزش، احیا و ترویج و توسعه این بازیها در بحث سلامتی و جذب توریست بردارد.
همانطوریکه با پیگیری و تلاش در چندین سال اخیر کلانشهر رشت به عنوان شهر غذا ثبت جهانی در یونسکو شد، باز هم اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری میتواند در تعامل بین سازمانی با دستگاه ورزش و با ایده برگزاری جشنواره های مشترک فرصتی بی نظیر برای استان گیلان ایجاد کند و برگزاری این آیین ها و جشنواره ها و مسابقات به خصوص در ایام نوروز و بهار و تابستان مسافران و مخاطبان بسیار زیادی را میتواند به خود جذب کند.
وقتی مسافری چه داخلی و چه خارجی وارد استان بشود و برای بازدید از این آیین ها در استان بماند، فرصتی کم نظیر و بسیار خوبی برای رشد استان به وجود می آید، البته گردشگری و جذب گردشگر به خودی خود نیازمند به وجود آمدن زیرساخت هایی است که باید از دهیاریها و شورای محل و معتمدین کمک بگیریم، پیشکسوتان و خاک خورده های ورزش روستاها که بر اثر بی توجهی ها منزوی شده اند را به میدان بیاوریم و ارج بنهیم و به عنوان ستونهای قدرتمند از تجاربشان استفاده کنیم.
باید فرهنگ سازی درست بین جامعه کرد و در این زمینه سازمان ها و ادارات موجود به تنهایی نمی توانند کاری از پیش ببرند و این مسئله به نوعی فرهنگ سازی بین مردم نیاز دارد.
یکی از اهداف مهم میتواند برند سازی برای بازی های ورزشی بومی استان باشد. در واقع گیلان با این پیشینه فرهنگی، هنری و تاریخی غنی می تواند برندهای زیادی برای معرفی و جذب گردشگر داشته باشد و رشته های ورزشی بومی بصورت مسابقات مهیج و گسترده برگزار شود تا هم بر رشد روستاها تاثیر بگذارد، هم رونق اقتصادی و فرهنگی به همراه آورد هم ارزش های فرهنگی استان حفظ شود.
امیدواریم مسئولان مربوطه و بویژه رئسای هیئت ورزش های بومی محلی استان گیلان با درک اهمیت موضوع از این پتانسیل بیش از گذشته حمایت کرده و در این مورد از استان های دیگر عقب نمانند.
گیل خبر: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.
استان گیلان با جاذبه های طبیعی و منحصر به فرد، از مناطق مستعد توسعه گردشگری محسوب می شود و گردشگری ورزشی مبتنی بر ورزش های بومی و بازی های محلی، از این جمله است اما متاسفانه تاکنون بسترسازی مناسبی برای بهره گیری موثر از ظرفیت های این حوزه صورت نگرفته است.
امروزه صنعت گردشگری از بزرگترین و پربازده ترین فعالیت های اقتصادیست که میتوان گفت بالاترین میزان ارزش افزوده را ایجاد می کند و مستقیم و غیرمستقیم، دیگر فعالیت های اقتصادی و فرهنگی را هم تحت تاثیر قرارمی دهد.
از آنجایی که استان گیلان دارای فرهنگی غنی و تاریخچه ای دیرین است که در کنار طبیعت زیبای کوه و جنگل های بکر و وسعت دریا و سواحل بی نظیرش می تواند زمینه ساز جذب گردشگر و سرآمد استان های دیگر باشد، به نظر می رسد توجه بیش از پیش به بازی های محلی و ورزش های بومی این استان می تواند در قالب گردشگری ورزشی یا روستایی، توسعه اقتصادی و اجتماعی این خطه را تسریع کند.
گردشگری ورزشی به عنوان یکی از بارزترین بخش های این صنعت در جهان امروزه به خوبی جای خود را باز کرده و سالانه میلیون ها گردشگر برای دیدن بازی های المپیک یا تماشای بازی های جام جهانی فوتبال یا مسابقات مختلف دیگر به کشورهای میزبان سفر می کنند و در کنار بازدید از مسابقات، از جاذبه های گردشی و بازارهای سنتی و کالاهای موجود در بازار نیز خرید می کنند که این امر به خوبی اهمیت بسیار بالای این بخش را نشان می دهد.
یکی از راه های جذب گردشگر به استان گیلان هم معرفی هر چه بهتر و بیشترتعدادی از بازیهای بومی ست که از دیرباز حتی به طور سنتی در مراسم عروسی و بازارهای هفتگی و جشن های نوروز در روستاها برگزار می شده است.
برگذاری این مراسمها یکی از بارزترین ویژگی های فرهنگی اجتماعی و بومی محلی گیلان به شمار میرود.
بعنوان مثال از دیرباز در بعضی مناطق کشتی گیله مردی نه تنها به عنوان یک ورزش بلکه به عنوان یک آیین فرهنگی پهلوانی در تمام شئون زندگی مردم جریان دارد و هر ساله جماعت بسیار زیادی برای دیدن رقابت نامداران این ورزش داغ و پر هیجان در شهرهای این استان گرد هم می آیند و کنار میدان مبارزه یا همان گود کشتی می نشینند و با حرارت خاصی پهلوانان را تشویق می کنند.
به جز رشته های معروف، گاه ورزش های فانتزی و تلفیقی در روستاها برگزار می شود که میتواند باعث جذب گردشگران به روستاها بشود.
مثلا اخیرا در یکی از روستاهای استان گیلان، مسابقه فوتبال در گل (فوتچل) برگزار شد که ایده ای نو بود و تلفیقی از بازی و هیجان و شادی به دنبال داشت و شاید توجه بیشتر به این قبیل بازیها باعث رشد و توسعه صنعت گردشگری روستایی استان گردد.
بنا به تحقیقات در کشور ایران، نزدیک ۵۰۰ نوع بازی سنتی و محلی وجود داشته و دارد، اما به نظر می رسد با گذشت زمان، زندگی ماشینی و تغییر شیوه های سبک زندگی، کودکان، نوجوانان، جوانان و به ویژه نسل امروز اکثر این بازی ها را فراموش کرده اند و یا به طور کلی با بسیاری از آنها بیگانه هستند.
متاسفانه در قرن حاضر و به ویژه در بیست سال اخیر کم کم بازی های بومی محلی جایگاه خود را در میان مخاطبان اصلی خود یعنی نونهالان و نوجوانان و حتی جوانان به واسطه پیشرفت روزافزون انواع تکنولوژی ها از دست داده است.
نبود آگاهی کافی و شناخت مناسب از بازیهای بومی و محلی در مدیران و سیاست گذاران آموزشی ملی و استانی و بی توجهی به نقش مهم آن در جذب گردشگر و توریست مورد انتقاد است و باید پرسید از دید متولیان ورزش استان هدف از تشکیل کمیته روستایی و عشایری و بازیهای بومی محلی چه بوده و حفظ، نگهداری و معرفی هر چه بهتر و بیشتر این ورزشهای سنتی در چه حد بوده است؟
برگزاری این آیینها و ورزشها علاوه بر زنده کردن فرهنگ بومی- محلی، باعث اشاعه آن به نسل جوان و نیز درآمدزایی اقتصادی روستاییان و کل استان گیلان میشود .
در واقع می باید با احیای ورزش های قدیمی و سنتی با قدرت در این راه گام برداریم و از هویت و ملیت خود دفاع کنیم و سبب انتقال این سنت ها به نسل های آتی بشویم.
چرا که بازی های بومی و محلی باعث رشد جسمی، عاطفی، معنوی و ذهنی جوانان می شود و ضمن پرکردن اوقات فراغت، ارزش های فرهنگی و اجتماعی همچون همبستگی و همدلی را نیز در جامعه احیا میکند.
از طرف دیگر بها دادن به بازیهای بومی محلی میتواند به جذب توریست و رونق گردشگری کمک کند.
بازی های سنتی به انواع پر تحرک, کم تحرک, دخترانه, پسرانه, شبانه و روزانه تقسیم شده که اغلب نیاز به ابزار و امکانات پر هزینه و زمین خاصی ندارد و عمدتا محل انجام آن ها کوچه پس کوچه ها یا حیاط خانه ها بوده و روح تعاون, همکاری و همنوایی را میان همسالان تقویت می کند و تنوع و تعدد آن ها نشان از حیات فرهنگی جامعه و غنای آن دارد.
بر اساس تحقیقات پژوهشگران گیلانی حدود ۱۰۰ بازی محلی در فرهنگ مردم گیل و دیلم وجود داشته است که کشتی گیله مردی، لافندبازی، قیش بازی، هفت سنگ، آغوزبازی (گردوبازی)، برموم بازی، ورزا جنگ، عروس گولی، هکش هکشی، جوجو یک منه، خرس بانی، دم کشی، آونخوتی، چوب پا، مرغونه وازی، ترنه وازی، توپ کش و قیطه چو، تول بزن بریج (وسطی)، دخوس دخوسه (قایم باشک بازی) از مهم ترین این بازیها بود.
نقش تاثیر گذار مدارس در آموزش و انجام این بازی ها بسیار مهم است و باید برای آموزش بازیهای محلی در زنگ های ورزش مدارس برنامه ریزی شود، چون کودکان و نوجوانان بیشتر وقت خود را با هم سن و سالان خود در مدارس
می گذرانند.
صدا و سیما هم می تواند با برنامه سازی در روستاها و بها دادن به بازیهای محلی و همچنین در برنامه های کودک، از کودکان و نوجوانان برای انجام بازیها و ورزشهای بومی و محلی استفاده کند و یا با پوشش تلویزیونی از بازیهای روستایی گامی اساسی در آموزش، احیا و ترویج و توسعه این بازیها در بحث سلامتی و جذب توریست بردارد.
همانطوریکه با پیگیری و تلاش در چندین سال اخیر کلانشهر رشت به عنوان شهر غذا ثبت جهانی در یونسکو شد، باز هم اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری میتواند در تعامل بین سازمانی با دستگاه ورزش و با ایده برگزاری جشنواره های مشترک فرصتی بی نظیر برای استان گیلان ایجاد کند و برگزاری این آیین ها و جشنواره ها و مسابقات به خصوص در ایام نوروز و بهار و تابستان مسافران و مخاطبان بسیار زیادی را میتواند به خود جذب کند.
وقتی مسافری چه داخلی و چه خارجی وارد استان بشود و برای بازدید از این آیین ها در استان بماند، فرصتی کم نظیر و بسیار خوبی برای رشد استان به وجود می آید، البته گردشگری و جذب گردشگر به خودی خود نیازمند به وجود آمدن زیرساخت هایی است که باید از دهیاریها و شورای محل و معتمدین کمک بگیریم، پیشکسوتان و خاک خورده های ورزش روستاها که بر اثر بی توجهی ها منزوی شده اند را به میدان بیاوریم و ارج بنهیم و به عنوان ستونهای قدرتمند از تجاربشان استفاده کنیم.
باید فرهنگ سازی درست بین جامعه کرد و در این زمینه سازمان ها و ادارات موجود به تنهایی نمی توانند کاری از پیش ببرند و این مسئله به نوعی فرهنگ سازی بین مردم نیاز دارد.
یکی از اهداف مهم میتواند برند سازی برای بازی های ورزشی بومی استان باشد. در واقع گیلان با این پیشینه فرهنگی، هنری و تاریخی غنی می تواند برندهای زیادی برای معرفی و جذب گردشگر داشته باشد و رشته های ورزشی بومی بصورت مسابقات مهیج و گسترده برگزار شود تا هم بر رشد روستاها تاثیر بگذارد، هم رونق اقتصادی و فرهنگی به همراه آورد هم ارزش های فرهنگی استان حفظ شود.
امیدواریم مسئولان مربوطه و بویژه رئسای هیئت ورزش های بومی محلی استان گیلان با درک اهمیت موضوع از این پتانسیل بیش از گذشته حمایت کرده و در این مورد از استان های دیگر عقب نمانند.
گیل خبر: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.
همرسانی کنید:
نظر شما: