گیل خبر/ به نقل از ایرنا، این کارگردان به نام سینمای ایران با گرامیداشت یاد و خاطره شادروان 'نیره موافق' برنامه سیری در کارنامه ی بهرام بیضایی را به روح مادرش تقدیم کرد. وی در این پیام از پنج سال زندگی مادرش در رشت از سن دو تا هفت سالگی به واسطه شغل پدر و از عاطفه مادر نسبت به این شهر و خاطراتش از تماشای فیلم ، گردش در باغ ملی ، شرکت در گاردن پارتی به نفع ایتام و نسوان و سوگواری خودجوش مردم برای دایی نمایشی سخن گفت . از این که مادر با هوش شگفت تا واپسین دم هشیارش اگر نام فیلم یا نمایشی می رفت یاد سال های زندگی در رشت روشنش می کرد. بیضایی عاطفه ی خود به شهر رشت ، تلنگر نمایش و فیلم و ساخت سه فیلم در شمال را نیز تحت تاثیر این بانوی روشن بین دانست . *گرامیداشت هنرمندان درگذشته در گفت و گوی پس از نمایش فیلم با حضور صفی یزدانیان کارگردان فیلم در دنیای تو ساعت چند است و فرزام امین صالحی منتقد و مدرس سینما ابتدا یاد و خاطره بازیگران درگذشته فیلم گرامی داشته شد. *تاثیر بیضایی بر 50 سال سینمای ایران صفی یزدانیان در سخنانش در خصوص فیلم، باروری و ایستادن در برابر مرگ را از نکات مهم فیلم خواند. وی اظهار داشت : مسافران نوعی مکالمه با فیلم دیگری از سینمای ایران یعنی فیلم مادر زنده یاد حاتمی است . یزدانیان ، زیر نگاه قرار داشتن و مورد قضاوت بودن و بیگانگی را از دیگر مسائل مهم موجود در فیلمهای بیضایی دانست. وی خاطرنشان کرد: غریبگی شخصیت محوری فیلم های بیضایی غریبگی روشنفکران، هنرمندان و آنهایی است که در جامعه تنها هستند و قضاوت می شوند، آدمهایی که آمدن و رفتنشان تاثیرگذار است . وی از ارزشمندی و تاثیر فیلمهای بیضایی بر سینمای 50 سال اخیر ایران ، از علاقمندی فیلمساز مطرحی چون اسکورسیزی به سینمای بیضایی و بازسازی فیلم رگبار و نمایش آن در خارج از کشور سخن گفت . این کارگردان سینمای ایران ، بهرام بیضایی را نه تنها یک فیلمساز ، نویسنده و پژوهشگر بلکه انسانی ارزشمند و از روشنفکران نادر ایران دانست و نسبت به وی ابراز ارادت و ادای احترام کرد. *دیالوگ نویسی و تدوین درخشان فرزام امین صالحی مدرس و منتقد سینما نیز با اشاره به چند سکانس مهم فیلم مسافران، به دیالوگ نویسی و تدوین درخشان فیلمهای بهرام بیضایی اشاره کرد. وی اظهار داشت : بیضایی نشانمان داد چگونه می توانیم سینما را از زیر چتر ادبیات بیرون بکشیم و یک قصه سینمایی تعریف کنیم . امین صالحی در خصوص تعریف آینه در این فیلم گفت : آنچه درون آینه است مجازی است و حقیقی نیست ، بازی با آینه ها شی حقیقی و مجازی را با هم تلفیق می کند؛ همانگونه که زندگی ما آمیخته ای از واقعیت و غیرواقعیت است . وی با بیان این که دوگانه هایی که بیضایی در فیلم گذاشته مثل مرگ و زندگی، سیاه و سفید ، امید و یاس ، غم و شادی تعیین کننده اند افزود: بیگانگی به تصویر کشیده شده در مسافران به فیلم جنبه فلسفی می بخشد. امین صالحی با بیان این که فلسفه به ساده ترین شکل در فیلم مسافران مطرح می شود تصریح کرد :از نظر بیضایی سینما کلاس درس نیست؛ او سینما خلق می کند برای دیده شدن، بیانیه فلسفی صادر نمی کند. وی با تاکید بر این که دیالوگ نویسی بیضایی بر 50 سال سینمای ایران تاثیر گذاشته یاداور شد:فیلم با گذشت 26 سال از ساخت به لحاظ تکنیکی اصلا کهنه نیست . امین صالحی با اشاره به طرح مباحثی چون هویت ، سنت ، و مرگ گریزی در فیلم مسافران خاطرنشان کرد: بیضایی نشانمان می دهد که چگونه سترون کردن یک جامعه می تواند هویت را از جامعه بگیرد. این منتقد سینما ، بیضایی را از روشنفکرانی دانست که دلش با مردم می تپد و با وجود دوری از کشور هنوز دارد با این مردم زندگی می کند. *مسافران آینده، آن سوی ویرانه ها نسترن صارمی منتقد سینما نیز در یادداشتی برای این برنامه و نمایش فیلم مسافران نوشت : بیضایی حکایت کهنه در هم تنیدگی مرگ و زندگی را به سطح جدالی در بطن فرهنگ بر می کشد ، فراخوانی آیینی که به میانجی آن مقاومت در برابر مرگ، تسلیم و سوگواری ممکن می شود. جدال آینه با ویرانی شیون . ادامه دادن منطق سنت های نمایشی تا انتهای آن ، جایی که صحنه پایانی نبرد ، مرگ قهرمان و آغاز سوگواری با لحظه رستگاری و زایش روشنایی جایگزین می شود . مصدر این مقاومت زنی است سالخورده در برابر خبر مرگ؛ تمثال مادر . او چاره ای جز مقاومت ندارد ، پذیرش مرگ جز ویرانی گسست و شکستن اشیاء در آیینه تلخی اهل خانه ثمری ندارد. وقتی در پایان معرکه نگاه قضاوت گر حضار او را گرفتار جنون می یابد ، زن جوان نوعروس تمثال شادابی و آینده نیز به همراهی او بر می خیزد . مقاومت کامل و جشن بر پا می شود مقاومت این دو زن با فراخوانی مردگان تداوم و پیروزی نیروهای حیات را جشن می گیرد. جشنی نه ان قدر معصومانه که در ابتدای روایت تدارک می شد، که تجلیل شورمندانه نوزایی از پس نگونبختی و ویرانی است. مسافران از میان رمز و رازهای ملی و آیینی با دگرگونی معنای شر ، از منطق سنتی حماسه و تراژدی عبور می کند و با الک روزگار خودش سنت را غربال می کند. از میان اشیاء از چلچراغ ، لاله ، فانوس ، گلدان و ترمه ، تا حریر، کتیبه ، گلابدان ، او آیینه را برای نمایندگی سنت بر می گزیند . آیینه ای که از گذشته تا آینده پای بند به نوزایی، شورمندی و پویایی فرهنگ بوده است . پس از رستاخیز مردگان، آیینه سرسرا را در می نوردد تا چهره یک به یک حضار را پس از نوعروس در خود جای دهد. آیینه ای که بر مرگ شهادت نمی دهند ، نمی شکند ممکن است جایی لابه لای اشیاء تلنبار شده یا در پیچ جاده ها و تونل ها گم شود اما با مقاومت و ایمان خدشه ناپذیر زنانه به دل عمارت خانوادگی باز می گردد. بیضایی می گوید : ' من این فیلم را در ستایش زندگی و آینده ساختم و ساختنش گذشته از نیاز روحی خودم که روی ویرانه ای ایستاده بودم، عکس العملی بود در برابر فیلم های مهمی که درست بر عکس در ستایش و تائید مرگ ساخته شده بود.' *زندگی و آثار استاد بهرام بیضایی زاده ی پنجم دی 1317 فیلم ساز و نمایشنامه نویس و پژوهشگر سرشناس ایرانی است. بیضایی از فیلم سازانِ صاحب سبک و معتبر سینمای ایران و از نویسندگان برجستهٔ ادبیات نوین فارسی به شمار می رود. نگارش بیش از 40 نمایشنامه و 50 فیلمنامه و انبوهی پژوهش تاریخی و استادی در دانشگاه ،کارگردانی فیلم و نمایش، تدوین فیلم، تهیهٔ فیلم، مقاله نویسی، نگارش داستان و شعر نیز در کارنامه درخشان این استاد مسلم فرهنگ و هنر ایران به چشم می خورد. برخی نمایشنامه های وی به انگلیسی و فرانسوی و آلمانی و عربی و زبان های دیگری درآمده و در آسیا و اروپا و آمریکای شمالی چاپ و اجرا شده است. 10 فیلم بلند و 4 فیلم کوتاه و کمابیش 70 کتاب و نمایش هایی بر صحنه های شهرهای مختلف ایران و خارج از کشور از سال 1341 به بعد کارنامهٔ هنریِ بیضایی را تشکیل می دهد. *فیلم ها عمو سیبیلو ، رگبار، سفر، غریبه و مه ، کلاغ ، چریکه ی تارا، مرگ یزدگرد، باشو غریبه ی کوچک ، شاید وقتی دیگر ، مسافران ، گفتگو با باد، سگ کشی ، قالی سخنگو ، وقتی همه خوابیم فیلمهای سا خته شده این استاد بزرگ سینمای ایران هستند. *نمایش ها در بین نمایش های بهرام بیضایی نیز می توان به شب هزار و یکم ، آرش ، مجلس شبیه در ذکر مصائب استاد نوید ماکان و همسرش مهندس رخشید فرزین ، طرب نامه ، پهلوان اکبر می میرد ، هشتمین سفر سند باد ، غروب در دیاری غریب ، قصه ی ماه پنهان ، افرا، یا روز می گذرد (، جانا و بلادور (،گزارش ارداویراف ( ،چهارراه ، مترسک ها در شب ، چهار صندوق اشاره کرد. برنامه سیری در کارنامه بهرام بیضایی به مناسبت هشتاد سالگی این استاد مسلم سینمای ایران به همت گروه فرهنگی 'اکنون ' با همکاری 'موسسه ی پژوهشی خرد جان جهان' روزهای 12 تا 14 دی همراه با نمایش فیلم ، نمایشنامه خوانی و گفت و گو صاحب نظران و منتقدین سینما در مجتمع خاتم الانبیاء رشت برگزار می شود.