محل زایمان؛ این انگار جدیدترین سوژه جنگ در فضای مجازی است. هفته گذشته سام درخشانی در یک برنامه تلویزیونی مدعی شد مقدمات به دنیا آوردن فرزندش در کشور کانادا را فراهم می کند تا در بدو تولد یک «هدیه» در اختیار او قرار بدهد. پس از این اتفاق موافقان و مخالفان این ایده در شبکه های اجتماعی مقابل هم صف کشیدند و و در رد یا تایید آن مطالب زیادی نوشتند. کمی بعدتر نوبت به ایجاد فضای مشابه پیرامون شیلا خداداد رسید؛ خانم بازیگری که از افشای خبر تولد دو فرزندش در آمریکا به شدت خشمگین شد و با عصبانیت نوشت: «قورت شان می دهم و این دفعه آنها را در خاک وطن به دنیا می آورم.» بعید است جنگ مجازی در مورد محل به دنیا آمدن فرزندان ستاره های سرشناس، به این زودی ها خاتمه پیدا کند و احتمالا با افشای هر مصداق جدید، باید شاهد زد و خورد اینترنتی کاربران باشیم؛ اما آیا کسی می داند چرا این بحث کاملا شخصی تبدیل به یک سوژه داغ اجتماعی شده و فشار خون خیلی از آدم ها را بالا و پایین می برد؟ دلیلش بیش از هر چیز دیگری شاید «شعارزدگی» ما و مواجهه تلخ و تدریجی مان با پایان تاریخ مصرف این شعارها باشد.

سال ها در این مملکت شعار داده ایم ایران بهترین کشور دنیاست و بهترین مردم دنیا را هم دارد. همین دوستان بازیگری که امروز گوشه گوشه فرنگستان را به زایشگاه فرزندان شان تبدیل می کنند، سال ها در تلویزیون و سینما در آثاری ایفای نقش کرده اند که عمدتا رواج دهنده دیدگاه های رسمی حاکم در مورد عشق افراطی به ایران بوده است. همینطور خیلی از سیاستمدارانی که عروس یا دخترشان ماه های آخر بارداری را به اروپا و آمریکا می کشانند، عمدتا از طیفی برخاسته اند و به قدرت رسیده اند که دکترین اصلی اش تکریم غلوآمیز خاک وطن و قداست بخشیدن به زندگی در این مرز و بوم بوده است. حالا اما پارادوکسی که رفتار عینی و عملی این عزیزان با آن شعارهای زیبا به وجود آورده باعث ایجاد سردرگمی های دردناک در متن جامعه شده است. در ظاهر هیچ اتفاق عجیبی رخ نداده. کسی که وسعش می رسد و برای زندگی شخصی اش حق انتخاب دارد، تصمیم گرفته فرزندش را در کشوری دیگر به دنیا بیاورد. حتی در نگاهی دقیق تر ممکن است این مساله با توجه به دورنمای نه چندان دلگرم کننده کشورمان در برخی زمینه های اقتصادی و اجتماعی قابل پذیرش هم باشد. الان مساله اصلی اقتصاد مملکت این است که در فروش نفت مان مشکل داریم، اما هیچکس نمی پرسد با این شرایط، در آینده و با پایان یافتن کامل منابع نفتی چطور قرار است به زندگی ادامه بدهیم؟ بحران های قطعی و متنوعی مثل آلودگی هوا، زوال منابع طبیعی، بیکاری، بی آبی، وقوع زلزله در کلان شهرها و مسایلی از این دست باعث می شود خیلی ها به فراهم کردن زمینه مهاجرت آسان برای نسل بعدی بیندیشند و شاید بسیاری از آنهایی که فحش می دهند هم اگر این امکان را داشتند، از آن استفاده می کردند. اینها طبیعی است، اما درد و خشم ما شاید به این دلیل باشد که به تدریج فهمیده ایم بر خلاف سال ها شور و شعار، آنچه در این سرزمین ساخته ایم چندان دندانگیر و دامنگیر نیست و یک عده به هر دلیل دوست ندارند بچه های شان را اینجا به دنیا بیاورند. وضع فعلی ما شاید شبیه احوال پسربچه رو به بلوغی باشد که کم کم درک می کند پدرش قدرتمندترین مرد دنیا نیست و آنچه عمیقا به آن باور داشته، آنقدرها هم درست و دقیق نبوده است.

برای یک دوره طولانی در تولید شعارهای مبالغه آمیز و خالی از منطق زیاده روی کرده ایم و حالا سرنگونی تک تک همین شعارهاست که جامعه را گیج و متحیر کرده. سخت است که مسوولان ریز و درشت کشور سال ها در ستایش ساده زیستی سخن بگویند، اما با گسترش رسانه های غیررسمی خبر سکونت خودشان در ویلاهای مجلل دولتی منتشر شود و فرزندان شان هم در لاکچری ترین وضع ممکن، پز پول و ثروت شان را به رعایا بدهند. سخت است که سال ها در مذمت فرهنگ منحط غربی و سست شدن کانون خانواده در آن اقلیم قلم فرسایی کنیم، اما وقتی به خودمان بیاییم که آمار بالای طلاق و ازدواج سفید در ایران همه را شوکه کرده است. سخت است که با مطلق ترین قیود ممکن از پاک بودن همه پلیس ها و قاضی ها و معلمان و داوران ایرانی حرف بزنیم، اما هر چند وقت یک بار دم خروس بیرون بزند و یادمان بیاورد در دنیا هیچ «همه»ای وجود ندارد. سخت است که سال ها بگوییم هر تیم باشگاهی نماینده تمام مردم ایران است و ما ملی گراترین و متحدترین ملت دنیا هستیم، اما یک روز چنان از طرف دیگر بام سقوط کنیم که هواداران مخالف با پرچم های چند متری ژاپن روی سکوها بنشینند. شاید شهروند هیچ کشور مستقلی در جهان به هیچ بهانه ای پرچم ملی یک کشور دیگر را بلند نکند، این اما پاداش افراط ما در شعارزدگی است. اگر می خواهید خدمت به این مملکت را شروع کنید، اول هر دو پای تان را روی زمین بگذارید و به دوران شعارگرایی پایان بدهید لطفا!

* روزنامه شهروند