گیل خبر/ امیرحسین میلانچی در همشهری گیلان نوشت: کوچه های رشت سرشار از حضور آدم هایی است که برخی از آنها شاید دیگر تکرار نشوند. کسانی که با همه توان خویش به پیشه ای می پردازند که یا آخرین نسل در حرفه خود هستند یا نوآوری داشته اند که این تنها به ذهن خلاقانه خودشان خطور کرده است. شاید بتوان گفت در رشت کمتر به ساخت سازهای ایرانی پرداخته می شود اما اگر خوب در اطرافمان بنگریم کسی هست که در کارگاه کوچک و ساخت خویش با عشق و پشتکار مثال زدنی سازهای ایرانی را کوک می کند. این بار با فردی به گفت و گو نشستیم که بدعت گذار یک حرفه در شهر رشت است. کسی که برای اولین در رشت سه تار ساخت و در بیست سال اخیر به بیش از سی نفر ساخت سه تار و کمانچه را آموخت. وقتی به کارگاه کوچک او وارد می شوید همه چیز را منظم و مرتب سر جای خود می یابید. گویی برای هر قسمت از کارگاه ساعت ها فکر شده است تا بیشترین فضا برای استفاده را در اختیار قرار بگیرد. فضا کوچک بود اما کافی. در کارگاه فضای مثبتی حاکم بود و با رفتار محبت آمیز «مرتضی پورابراهیم» منحصر به فرد جلوه می کرد. مرتضی پور ابراهیم متولد سال ۱۳۴۴ شهر رامسر است. او در ابتدا برای آموختن سنتور به خانه استاد خود ورود کرد اما در ادامه با صدای فوق العاده سه تار روبرو شد و مسیر زندگیش عوض شد. خودتان از ابتدای کار و شروع علاقه به سه تار برایمان بگویید. من قبلا با سنتور ساز می زدم. اما در سال ۶۷ برای آموختن سنتور به خانه استاد ایجادی مراجعه کردم. وقتی وارد خانه شدم، استاد در حال نواختن سه تار بود. این صدای به حدی مرا تحت تاثیر قرار داد که به کلی از فکر سنتور در آمدم. از همان موقع آموختن سه تار را شروع کردم و برای یاد گرفتن ردیف ها نزد استاد عبادی و استاد آزاد رفتم. چطور ساخت و تعمیر سه تار را آموختید؟ همان سال های ابتدایی از آقای مفاخری یک سه تار خریدم ولی پس از مدتی چسب هایش باز شد. من برای تعمیر به چند کارگاه و نجاری رفتم ولی یا کسی تعمیر نمی کرد یا مخفیانه این کار را انجام می دادند. تصمیم گرفتم خودم این کار را انجام دهم. در واقع عشقم به این ساز بود که باعث شد من این مهارت را یادبگیرم البته پیشینه نجاری که از پدرم آموخته بودم هم در این مسیر تاثیری ویژه داشت. نه اینترنت بود و نه کتاب، در واقع خودآموز این مهارت را یاد گرفتم. عدو سبب خیر شد و مسیر زندگی من تغییر کرد. چه سالی به رشت آمدید و شروع به ساخت سه تار کردید؟ اواسط دهه هفتاد بود که من به رشت آمدم و شروع به ساخت سه تار و پس از چند سال کمانچه کردم. با توجه به اینکه کسی ساخت تعمیر این ساز را یاد نمی داد تصمیم گرفتم به هر کسی هم که خواست این مهارت را یاد بدهم. سه تار از چه چوب و قسمت هایی ساخته می شود؟ سه تار از دو قسمت تشکیل شده است: کاسه و دسته. در زمان قدیم کاسه را از چوب یک تکه می ساختند اما الان با استفاده از ورقه های نازک چوب و قالب بندی کردن آن کاسه سه تار را می سازیم. چوب کاسه سه تار را معمولا از چوب توت درست می کنیم البته می توان از نوع دیگری چوب هم استفاده کرد ولی خاصیت اکوستیک چوب توت برای سه تار مطلوب تر است. در ساخت دسته سه تار معمولا از چوب افرا یا گردو استفاده می کنیم. بعضا اشکال هندسی رو دسته ترسیم می کنیم که به آن «مهرکاری» گفته می شود. ساخت ساز در واقع همان نجاری یست اما عشق نوازنده است که به آن صدای آهنگین می دهد. در واقع کسی که ساز را می سازد باید نوازنده باشد تا بتواند ساز مرغوبی را بسازد . تعداد سفارشات سه تار نسبت به سال های قبل تغییری داشته است؟ تعداد سفارشات ساخت سه تار نسبت به سال های گذشته رشد داشته است. حتی با وجود رشد تورم که منتهی به افزایش قیمت چوب و به طبع آن قیمت ساز شده است، علاقه مردم به سه تار کاهش پیدا نکرده اند. از طرف دیگر در سال های گذشته حتی حمل ساز در خیابان جرم بود چه برسد به اینکه کسی بسازد یا بنوازد. موسیقی ممنوع بود و حتی خود من را چندین بار گرفتند. با آزاد شدن نسبی فضای جامعه آن علاقه مخفی شده به ساز سنتی بروز پیدا کرده و باعث افزایش نوازدگان و دوست داران آن شده است. از نظر درآمدی این حرفه توجیه اقتصادی دارد؟ من این کار را دوست داشتم و برای پول به سراغش نیامدم. قبل از این من سیزده سال قنادی می کردم و اتفاقا در آن شغل موفق بودم. به طور مثال حقوق من در سال هفتاد، هشتاد هزار تومان بود، در آن زمان کارمند بانک پانزده هزار تومان حقوق داشت. اما آن موضوع به این معنی نیست که کار و کاسبیِ ساخت ساز خوب نباشد. با همین وضع اقتصادی کشور می توانم دوباره این کار را از اول شروع کنم چون از لحاظ درآمد هم عقلانی ست.   عکس: پدرام اقدامی [gallery ids="371296,371297,371298,371299,371300,371301,371302"]