به گزارش گیل خبر، امروزه ساختار سنی و جنسی جمعیت از اهمیت کمی و کیفی بسیاری برخوردار بوده و یکی از مشغله های ذهنی عمده دست اندرکاران امور اجرایی در تمام ممالک دنیا محسوب می شود و از جمله روش های ارزیابی درجه توسعه یافتگی کشورها مطالعه ساختارهای سنی و جنسی جمعیت آنها است. با توجه به اهمیت موضوع سن و طبقه بندی های مربوط به آن و نیازهای متعدد کاربران نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن۱۳۹۵، نشریه «هرم های سنی ایران بر اساس نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵» در دو فصل تهیه شده است. در فصل نخست، تعاریف و مفاهیم ساختار سنی و ترکیب جمعیت و فصل دوم تصویر هرم های سنی جمعیت کشور به تفکیک استان و مناطق شهری و روستایی ارائه و به منظور استفاده کاربران هرم های سنی برای هر استان و به تفکیک مناطق شهری و روستایی و برای گروه های سنی و سنین منفرد ترسیم شده است. مشاهده هرم های سنی استان های مختلف بر اساس سرشماری ۱۳۹۵ نشان می دهد :پدیده جدیدی به نام «پنجره جمعیتی» در کشور به وقوع پیوسته، موهبتی جمعیتی که کمتر در تاریخ جمعیتی یک کشور اتفاق می افتد و چنانچه اتفاق بیافتد، احتمال تجدید آن بسیار کم و در صورت تجدید نیاز به گذشت زمانی بسیار طولانی دارد. به هر حال در بسیاری از کشورها این پدیده جمعیتی به وقوع پیوسته و از این موهبت جمعیتی بهره برده و به سرعت راه های پیشرفت و توسعه را طی کردند و به قطب های بزرگ اقتصادی در دنیا تبدیل شدند. اقتصاددانان براین باورند که افزایش قابل توجه جمعیت در سنین جوانی «فرصت طلایی» بوده و با استفاده بهینه از نیروی جوان در چنین شرایطی می توان به رشد و شکوفایی اقتصادی رسید. تغییرات به وجود آمده در هرم سنی کنونی جمعیت ایران نتیجه گذار سنی جمعیت است که همگام با سایر گذارهای جمعیتی پدید آمده است. تغییر از وضعیتی که جمعیت ایران بسیار جوان (شرایط سال های ۱۳۶۵ و قبل از آن) بود به وضعیت امروزی که سهم بزرگی از جمعیت کشور را جوانان و بزرگسالان تشکیل می دهند. به این ترتیب که در هرم سنی سال ۱۳۹۵ افزایش فوق العاده جمعیت گروه های سنی ۲۴-۲۰ و ۲۹-۲۵ ساله کاملا نمایان است و این وضع باعث شده که در حال حاضر کشور در حال گذار از پدیده «تورم جوانی» باشد. هرچند که اقتصاددانان چنین وضعی را به عنوان «فرصت طلایی» اطلاق می کنند، اما افزایش بیش از حد جمعیت در این سنین تاثیر خود را بر تعداد موالید گذاشته که این پدیده به «اثر گشتاور جمعیتی» معروف است. در حال حاضر چنین پدیده ای شکل گرفته به این ترتیب که در سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت ۴-۰ ساله بیش از جمعیت ۹-۵ ساله و جمعیت ۹-۵ ساله بیش از جمعیت ۱۴-۱۰ ساله بوده است. نکته قابل توجه این که متولدین دهه ۶۰ قاعده هرم را به اندازه جمعیت خود متورم نکرده اند زیرا تحت تاثیر نگرش های محدود کردن تعداد فرزندان و تحولات اجتماعی – فرهنگی جامعه کنونی قرار گرفته اند. هرم های سنی استان های مختلف بر اساس نتایج سرشماری ۱۳۹۵ نشان می دهد در اکثریت استان ها قاعده هرم سنی پس از گذشت یک دهه کاهش، مجددا رو به گستردگی گذاشته است. البته شدت و ضعف این پدیده در تمام استان ها یکسان نیست. در استان سیستان و بلوچستان به عنوان جوانترین استان ایران گرچه میزان باروری کل در مقایسه با گذشته کاهش یافته اما شکل هرم سنی این استان همچنان مخروطی شکل است و در مقابل، هرم سنی استان گیلان به عنوان سالمندترین استان درحال تغییر شکل به هرم استوانه ای شکل است. در استان بوشهر به دلیل جذب نیروی کار مردان (بدون همراهی خانوار) و … جمعیت مردان به مراتب بیشتر از زنان است و هرم سنی در قسمت مردان سهم بزرگتری را در مقایسه با زنان به خود اختصاص می دهد. در سایر استان ها شکل هرم سنی تقریبا مشابه هرم سنی کل کشور است که تحت تاثیر گذار جمعیتی و گذار سنی بوده و فعلا شکل نامنظمی را به خود اختصاص داده اند.