گیل خبر/ سعیده حقی*  *وکیل پایه یک دادگستری ورود بیش از شش میلیون مسافر نوروزی به گیلان نشان از توسعه یافتگی گردشگری در استان دارد.گیلان به یکی از محبوب ترین و پرهوادارترین مقصدهای گردشگری در کشور تبدیل شده است و یکی از اولین انتخاب های مسافران در مناسبت های خاص و تعطیلات به شمار می آید.این حضور گسترده می تواند تحول قابل توجهی در زیر ساخت های اجتماعی و اقتصادی استان به وجود آورد.مدیریت صحیح و اصولی گردشگران اما،دشواری ها و پیگیری های خاص خودش را دارد.هر چند غالبا مواجهه با مسافران نوروزی از سوی نهادهای تصمیم ساز،مبتنی بر درآمد زایی است،اما نمی توان از آثار و نتایج فرهنگی اقامت کوتاه مدت عده ی زیادی از هم وطنان،در استان به سادگی عبور کرد. سفر میلیونی به گیلان در ایام نوروز،در درجه اول شکل و شمایل ظاهری شهرهای مختلف استان را تحت تاثیر قرار می دهد.انبوه چادرهای مسافرتی،در همه خیابان ها و شلوغی و ازدحام جمعیت وضعیت عادی شهرهای استان را دستخوش تغییر کرده است.این تغییرات گاهی به موجب رفتارهای غیر مسئولانه ی برخی از گردشگران به سوژه های جنجال برانگیز فضای مجازی تبدیل می شود اما آنچه مهم تر و کلیدی تر به نظر می رسد تغییرات عمیقی است که در گذر زمان نه محو خواهد شد و نه به فراموشی سپرده می شود. آتش سوزی گسترده جنگل های گیلان در ایام نوروز یکی از تلخ ترین قاب های ممکن در تعطیلات نوروز ۹۷بوده جایی که محیط زیست دستمایه ی رفتارهایی غیر مسئولانه و بعضا غیر قانونی برخی از گردشگران شد. استفاده از فضای ابنیه تاریخی و فرهنگی شهر رشت برای خشک کردن لباس های شخصی!تنها یک نمونه از ناهنجاری ها و آسیب هایی است که به شکل نابخردانه زمینه را برای یک واکنش انفجاری در شبکه های اجتماعی فراهم آورده است. یک طرف ماجراهایی ازاین دست مردمی هستند که خودشان را در مقابل آنچه تاریخ برایشان به یادگار گذاشته و یا طبیعت سخاوتمندانه در اختیارشان قرار داده مسئول نمی دانند ،اما آیا می توان از نقش مسئولینی که اسکان دادن به مسافران در میان شرح وظایفشان می گنجد به سادگی عبور کرد؟ کمرنگ شدن نقش نظارت در مقابل چندین میلیون گردشگر،سلامت،امنیت و طراوت استان را با تهدید رو به رو می سازد.چنانچه مسئولین و نهادهای شهری از محدوده ی اختیاراتشان برای نظارت دقیق بر مسافران و جهت دهی به رفتارهای آنان استفاده نکنند نوروز در گیلان به بی نظمی ازدحام و بی مسئولیتی پیوند خواهد خورد. محاکمه ی صحرایی در فضای مجازی غالبا تنها برخوردی است که با اتفاقات تلخی مثل آتش سوزی جنگل ها در ایام نوروز صورت می گیرد اما سوال مهم اینجاست که آیا قوانین مشخص و تدوین شده ای برای تعقیب افرادی که این حادثه را به وجود آورده اند و یا مسئولانی که در قبال کنترل و جلوگیری از آن سهل انگاری به خرج داده اند وجود دارد؟ در اصل پنجاهم قانون اساسی ،حفاظت از محیط زیست وظیفه ی عمومی تلقی شده و آلودگی و تخریب آن ممنوع شده است.اختصاص یک اصل به بحث محیط زیست در مهم ترین قانون کشور،نشان از اهمیت بالای مباحث زیست محیطی در سیاست کلان کشور دارد.قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست،قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع کشور،قانون صید و شکار و … مجموعه ای دیگر از قوانینی هستند که بر حفظ و نگهداری از جنگل ها پارک ها ،فضای سبز و به طور کلی اموال عمومی تاکید دارند.علاوه بر آن در فصل نهم از قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲،مواد ۵۵۸تا۵۶۸ تخریب اموال تاریخی و فرهنگی جرم انگاری شده و علاوه بر جبران خسارت ،فرد خاطی به حبس از یک تا ده سال محکوم می گردد.ماده ی ۶۸۰از قانون مذکور شکار یا صید غیر مجاز حیوانات وحشی حفاظت شده را واجد عنوان مجرمانه دانسته که مرتکب به حبس از یک تا سه سال محکوم می گردد. مواد ۶۸۷ تا ۶۹۰ قانون اخیرالذکر به بحث تخریب وسایل و تاسیسات عمومی ،تهدید بهداشت و تخریب و آتش زدن اموال عمومی و جنگل ها و ..پرداخته و مجازات حبس را در کنار جبران خسارت های مادی وارده ضمانت اجرای قانون برشمرده است.علاوه بر آن آیین نامه ها و مصوبات فراوانی وجود دارد که در آنها هر گونه آسیب به اموال عمومی و محیط زیست را جرم انگاری شده است. همان گونه که میبینیم با حجم وسیعی از قوانین،مشکل در خلای قانونی نیست بلکه در اجرای دقیق این قوانین با مشکلات فراوان رو به رو هستیم. هر چند جهل به قانون رافع مسئولیت ناقضان آن نیست،بدون تردید اگر گردشگران،از وجود چنین قوانینی مطلع باشند رفتار متفاوتی از خود بروز خواهند داد. دانستن قواعد حقوقی و قانونی از یک سو گردشگران را به انجام رفتارهایی مسئولانه تر ترغیب خواهد کرد و از سویی دیگر شرایطی را خلق خواهد کرد که مسئولان دقیق تر و موشکافانه تر با وظایف خود در حوزه اسکان مسافران برخورد نمایند. هر چند با حجم وسیعی از قوانین با محتوای صیانت از محیط زیست و اموال عمومی مواجهیم اما ،به نظر می رسد ضمانت اجراهای کیفری کافی نبوده و ترویج قواعد اخلاقی مربوط به محیط زیست ضروری به نظر می رسد تا همه از درون نسبت به انجام این وظیفه ی مهم،احساس ضرورت نمایند. رسانه های جمعی و شبکه های اجتماعی به جای نگاه صرفا سرزنش گونه به مسافران می توانند با آگاهی بخشی دقیق و اطلاع رسانی درست از قوانین مرتبط با حوزه ی گردشگری و سعی در اطلاع رسانی نسبت به وظایف گردشگران و ترویج فرهنگ گردشگری مسئولانه، میزان تخریب اموال عمومی و ابنیه ی تاریخی فرهنگی و فضای سبز را به کمترین میزان ممکن برساند. گیل خبر: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.