روایت فیاض زاهد از روزنامه اعتماد، اصلاح طلبان ، احمدی نژاد و هواپیمای مرحوم دادمان:
۱۳۹۶/۱۲/۲۰ ۱۷:۲۷ چاپ 
گیل خبر/ روزنامه آفتاب یزد نوشت: استاداصلاح طلب دانشگاه این روزها گلایه مند است از جریان همفکران خود؛حتی ازرئیس جریاناتش می گوید بعداز آن بیانیه دی ماه، با او تماس گرفته و گفته که آخر چرا برای این نامه، مشورت لازم را نداشته. «فیاض زاهد» می پذیرد که شاید اتفاقات این مدت باعث شده تا اصلاح طلبان دیگر کما فی السابق هواخواه نداشته باشند اما در عین حال هنوز هم سرشار از امید است. هنوز هم برای کلام رئیس دولت اصلاحات ارزش قائل و دل به «تکرار می کنم»های او بسته، معتقد است با بیان یک مانیفست درست می توان جو کنونی را تغییر داد. می توان به ایجاد اصلاحاتی واقعی و پر سرعت تر در کشور امید و چشم داشت. می توان دوباره از سر، نوشت. می توان دوباره به مردم اعتماد داد. اما اینبار
نه با شعار.
می گوید وقت تنگ است، آنقدرزمان کوتاه است که تصورش را هم نمی توان کرد. هر لحظه ممکن است دیگر برای جبران دیرباشد اما هنوز اصلاحات بهترین راه ممکن است اصلاحاتی در مسیر واقعی.
با فیاض زاهد ازاینروزهای سیاست ایران می پرسیم
او هم با تمام درایت پاسخ ها یی می دهد در چارچوب...
تا نشان دهد اصلاحات به دنبال شر نیست... می خواهد خیر برساند اگر بگذارند، اگر بتوانند.
ماجرای تاسیس روزنامه اعتماد از کجا شروع شد؟
من و الیاس (حضرتی) و خرمی، مرحوم قندهاری نماینده گرگان هم قسم شدیم که روزنامه ای دربیاوریم.چندی بعد حادثه سقوط هواپیما پیش آمد و مرحوم قندهاری فوت کرد. از آنجایی که حضرتی نماینده مجلس بود توانست مجوز بگیرد و
یک دفتری در هفت تیر داشت آنجا تیم را چیدیم و آقای بهزادی سردبیر شد و من هم رئیس شورای سیاستگذاری و مشاور ارشد مدیرمسئول بودم. سرویس بین الملل، سرویس اندیشه و سیاسی زیرنظر من بود.
درحال حاضر رابطه تان با اعتمادی ها چگونه است؟
با الیاس از نوجوانی دوستم. الیاس اگرچه آذری است اما دررشت بزرگ شده است، من هم رشتی هستم. می دانم جواد دلیری از آنجا رفته (که بعدها سردبیر شد) البته بعد از 88 نیز یک چندماهی در اعتماد حضور داشتم اما ظاهرا در آن مدت عده ای از حضور من ناراحت بودند و من هم دیگر نرفتم. اکنون آقای میرفتاح سردبیر شده اند.
این سوالات را راجع به این می پرسم که احتمالا بدانید در حال حاضر وضعیت روزنامه ها مطلوب نیست قیمت کاغذ به یکباره اضافه شده، یارانه به مطبوعات خاص داده می شود، احتمالا 4 روزنامه از سال بعد دیگر منتشر نمی شوند! از دیدگاه شما تا چه میزان این اتفاقات از جمله منع کمک ها به روزنامه ها را یک نوع توقیف نرم و آرام این روزنامه ها به جای برخورد با آنها باید دانست؟
بعید می دانم! اگر آنهایی که می خواهند با برخی کارها برخی روزنامه ها را به صورت آرام به گونه ای که خود روزنامه ها وادار به تعطیلی شوند توقیف کنند، باید بدانند وقتی روزنامه های درون جمهوری اسلامی خطوط قرمز را رعایت می کنند اینگونه توقیف می شوند، مشتری BBC ، VOA و فضای مجازی خواهند شد. فضایی که نه در آن نظارتی است و نه سانسوری. به نظر می آید که اگر حکومت تدبیر کند در این برهه حساس باید با سوبسید به ماندن روزنامه ها کمک کند. البته از طرفی باید پذیرفت که رخداد امروز یک رویداد جهانی نیز هست بسیاری از روزنامه ها paperless و دیجیتال شده اند. اما همچنان نیاز به روزنامه های کاغذی
در جهان حتی پیشرفته ترین کشورها وجود دارد چه برسد به ایران.
اما به نظرم فضای حاکم باعث شده تا مطبوعات، آن جذابیت لازم را نداشته باشند. از سویی گزارش های تحقیقی روزنامه ها هم کم شده است.
چند وقت پیش، فیلم «پست» را می دیدم که درباره واشنگتن پست و منازعه ای که با دولت آمریکا بر سر واقعیت های جنگ ویتنام داشتند بود، برایم جالب است که دادگاه فدرال هیچ وقت به نفع دولت آمریکا رای نداده و دستور توقیف روزنامه را نمی دهد.
درحالی که همه ما در این مدت شاهد توقیف بسیاری از روزنامه ها که با آن کلی خاطره داریم بودیم و چه خانواده هایی که به خاطر این موضوع آسیب دیدند، هر روزنامه ای که توقیف شد شاید نزدیک به صدنفر را بیکار می کرد. نتیجه، وضعیت امروز و مهاجرت بسیاری از روزنامه نگاران
نخبه است.
به شورایعالی امنیت ملی مجمع تشخیص، مرکز پژوهش های مجلس و... توصیه می کنم حتی اگر لازم است به مطبوعات یاری برسانند تا سرپا بمانند. آن هم به دو صورت یعنی هم حمایت مالی و هم فضا را بازتر کنند. انفجار دی ماه گذشته نشان داد که در کشور چه ظرفیت پرخاش و شورش عمومی وجود دارد. بنابراین اگر سوپاپ ها را باز نکنید و اجازه ندهید که مسائل مطرح شود مشکل آفرین است.
فضای باز و حضور روزنامه ها راه امنیت را بیشتر باز می کند. از صدا و سیما که مدتهاست قطع امید شده است. برای همین روزنامه ها منبع رسمی گزارش ها
باید باشند. ازهمین روی تئوری تان درباره بستن نوین روزنامه ها نباید درست باشد.
اشاره به حوادث دی ماه داشتید، احتمالا اصلاح طلبان در این مدت و به ویژه از دی ماه به بعد، ضربه زیادی خورده اند. فکر می کنید که اصلاح طلبان باید چه بکنند تا این از دست دادن پایگاه مردمی شان در این مدت را بازگردانند؟
ارزیابی دقیقی از این موضوع نداریم که اصلاح طلبان تا چه میزان آسیب دیده اند! اما در آسیب دیدن اصلاح طلبان در جایگاه مردمی شان شکی نیست. من خود از منتقدان رویکرد اصلاح طلبان به ویژه در جریان دی ماه هستم.
چرا در این زمینه پخته تر عمل نشد؟
اصلاح طلبان یک ارزیابی غلط در تجمع دی ماه داشته و آن اینکه فکر می کردند موجی که آمده یک تجمع برنامه ریزی شده و صرفا هدفش
دولت است.
همه ظرفیت مااصلاح طلبان این است تا از آن 40،30 درصد نیروهای ناراضی خاکستری به موقع و به وقت مقتضی پاسخ مثبت برای رای به جریان خودمان(اصلاح طلبان) بگیریم.
اگر بین جوانان، دانشجویان، روزنامه نگاران، نویسندگان، ورزشکاران، نیروهای مرجع مختلفی که ما ماشین سیاسی خود را به وسیله آنها حمل می کنیم تردیدی ایجاد شود، کار اصلاح طلبان تمام است. چون ما نه ابزار کافی و نه قدرت مالی برای ترغیب مردم به شکل دیگر اثرگذاری را نداریم. همه توان ما دراین است تا افکار عمومی را بتوانیم اقناع کنیم.
در همه انتخابات از جمله انتخابات 96 بزرگترین دشمن ما تحریم انتخابات بود، ما واقعا می دانستیم که از پس رئیسی برمی آییم به شرطی که مردم قهر نکنند.
اولین آرزوی ما در انتخابات 96 آن بود که فقط رئیسی در انتخابات بماند و این اتفاق با اشتباه استراتژیکی که اصولگرایان کردند رخ داد. آنها قالیباف را از صحنه بیرون کشیدند و وقتی که این اتفاق افتاد،بخش مهم بازی انتخابات را بردیم و آن نیروی اجتماعی که ما می خواستیم به صحنه بیاید به صحنه آمد.
به هر حال انتخابات دوقطبی شد. ما می دانستیم رقیب ما رئیسی نیست بلکه رقیب ما تردید و ناامیدی و تحریم انتخابات است و اگر می توانستیم بر این موضوع غلبه کنیم انتخابات را می بردیم. شرایط منطقه ای و بین المللی، مواضع اسرائیل و عربستان، آمدن دولت دونالد ترامپ، رفتارهای بخشی از جناح راست در ایران شرایط انتخابات را درسال 96 به نفع اصلاح طلبان تغییرداد و ما انتخابات را بردیم اما پس از انتخابات از آنجایی که ما ساز و کار دقیقی برای مهار شرایط بعد از پیروزی نداشتیم به اینجا که می بینید رسیدیم.
بعد از انتخابات 96 آنچه اتفاق افتاد این بود که برخی از نزدیکان رئیس جمهور راه دیگری رفتند و رفتار حسن روحانی هم پرسش بسیاری ایجاد کرد.
شما که با نزدیکان آقای روحانی رفاقت دارید.
(خنده) سرآقای نوبخت رفاقت 30 ساله ام با زیباکلام به هم خورد و کار به فضای مجازی و مطبوعات کشید؛ همان زمانی که زیباکلام در رشت علیه نوبخت صحبت کرد... به هر حال من با ایشان و نوبخت رفیق هستم اما چند وقت پیش که آقای نوبخت را دیدم گفتم آقای دکتر این تحولات اخیر 3 متهم دارد. متهم اول آقای حسن روحانی، متهم دوم آقای واعظی، متهم ردیف سوم جنابعالی! آقای روحانی فکر کرد که با رها کردن حامیان اصلی خودش اگر گردش به راست کند مورد استقبال واقع می شود. آقای واعظی با اظهارات خودش ناامیدی اجتماعی را تشدید کرد و حضرتعالی (نوبخت) با همراهی با جریان موجود، متهم ردیف سوم هستید.
چه می شود که بخشی از24 میلیونی که به حسن روحانی رای می دهند،شش ماه بعد معترض می شوند؟
این موضوع بیانگر یک مشکل است. مشکل این است که برخی از رای دهندگان احساس می کنند با روحانی به جایی نمی رسند. این حس عدول از تعهدات روحانی، بی تردید به حساب اصلاح طلبان هم ریخته می شود. اسحاق جهانگیری و رئیس دولت اصلاحات در سال 96 بیشترین هزینه را دادند ولی با این حال دیدید که آن قدر که در شلوغی های دی ماه به اصلاح طلبان فشار وارد شد به حاکمیت وارد نشد. البته قطعا جریان اصلاحات با شورش خیابانی موافق نیست من کتابی دارم با عنوان «دولت و انقلاب» مبنای اصلی آن استواری یا نااستواری دولت هاست.
کتاب سال 86 چاپ شده اما در آن توضیح دادم که چرا در انقلاب ها دستاوردها متناسب با هزینه نیست. به عبارتی من یک تحلیلگر ضدانقلابی (گری) هستم، چون همیشه هزینه های انقلاب بیشتر از دستاوردهایش است. بنابراین طبیعتا ما با درگیری ها و خشونت نمی توانیم کار را پیش ببریم. جنبشی که با خشونت شروع شود با خشونت هم بقا پیدا می کند. جریان اصلاحی به ساختارهای موجود پایبند است. اگر پایبند نبود به جای اصلاح طلب می شدند رادیکال و انقلابی!
اما در کنار این پایبندی، جریان اصلاحات نمی تواند تا این حد خنثی، بی خاصیت و تماشاگر باشد و هیچ راهی در برابر نیروهای حامی و طرفدار خودش برای آینده ترسیم نکند و مجموعه مطالبات خویش را در بستری از کلیات، کلمات مبهم و غبارآلود مطرح کند، تا نیروی حامی این جریان دست آخر هم نفهمد چه مانیفستی یا آینده ای را حمایت می کند و چه چیزی قرار است با اصلاحات شکل بگیرد.
یک موضوعی را چند ماه پیش گفتم. در جلسه ای با آقای سعید مدنی جامعه شناس در مورد مسائل مختلف صحبت شد من دراین جلسه سکوت کرده بودم، صحبت ها که تمام شد رئیس دولت اصلاحات دستش را روی پای من گذاشت که تو چرا چیزی نمی گویی؟ من دو ماه قبل از دی ماه گفتم با تفاسیری که می بینم نگران این هستم که حتی صدای شما هم شنیده نشود.در دی ماه این خطر به وضوح وجود داشت. چون نظرسنجی برای حفظ انقلاب نکردیم من ارزیابی مطلقی ندارم.اما به اصلاحات لطمه وارد شد. اصلاح طلبان موضع گرفتند و هزینه دادند. آنرا بگذارید کنار رفتارهای احمدی نژاد.او و دوستان بهاری اش کلمه ای بر زبان نراندند و سعی کردند موج سواری کنند. اما اصلاح طلبان هزینه پرداختند برای حفظ کشور و انقلاب.
این را هم باید اضافه نمایم که هنوز گروه های مرجع دانشگاهی، روزنامه نگاران، هنرمندان و... بخش اعظم گروه های متوسط جامعه همچنان اصلاحات و بزرگان آنرا مهم ترین چاره کار می دانند. هر چند در سنین بین 18 تا 25 سال ریزش نسبت به اصلاح طلبی صورت گرفته است. ما باید با آنها صحبت کنیم. معتقدم اگر اصلاح طلبان برای برون رفت از وضع موجود طرح و برنامه ای ارائه نکنند، مطمئنا دوره عزلت اصلاح طلبی فرا می رسد.
درچنین شرایطی باید چه کرد؟
جریان اصلاح طلب در درون خودش می بایست باز تعریف مجددی از شرایط اجتماعی سیاسی و بین المللی در ایران ارائه بدهد و به زبان روشن تر باید گفت روشنفکران اصلاح طلب باید به یک مانیفست جامع از شرایط داخلی و خارجی برسند و آن را با افکار عمومی و جلسات شان در میان بگذارند. جریان اصلاح طلبی دچار یک سردرگمی است. اوج این سردرگمی را در جریان لیست امید مجلس می توان دید ما حتی با برخی از این نمایندگان پیش تر آشنایی چهره به چهره هم نداشتیم. برای خود من پیش آمده که آن اوایل برخی ازاین نمایندگان به من اظهار لطف کردند و من شغل آنها را پرسیدم که گفتند نماینده مردم تهران هستند که من خجالت کشیدم و از آنها عذرخواهی کردم. به نظرم سرلیست این فهرست دیگر رای نخواهد آورد برای آنکه بین اصلاح طلبی و مصلحت گرایی بسیار فاصله است. اگر قرار است ما در برابر پدیده ها سکوت کنیم پس چرا به مجلس می رویم. مصلحت گرایی افراطی یک خطر برای اصلاح طلبان است. خطر دوم این است که در مقابل موج تحولات اجتماعی بی خبر باشند وحرکات متناسب با آن انجام ندهند.
از سویی ما باید با یک نقد دائمی یاری رسانیم تا دولت آقای روحانی موفق شود. اگر دولت روحانی در سال های باقیمانده بتواند تغییر ملموس و قابل درک و دفاع ارائه کند، جریان اصلاح طلب قادر خواهد بود با تبیین گروه های مختلف اجتماعی همچنان حیات سیاسی خودش را تضمین کند. اما اگر ما مانیفست جدیدی تبیین نکنیم و به بازسازی شرایط اجتماعی خود نپردازیم، همه انتخابات آینده را خواهیم باخت.
اشاره کردید به مصلحت گرایی. واکنش های اصلاح طلبان در برخی موضوعات این سوال را برای من پیش آورده که آیا همین محافظه کاری باعث این گونه واکنش ها از سوی آن ها شده است یا اینکه عده ای از اصلاح طلبان سابقا طرد شده در فکر بازگشت به عرصه قدرت چنین اظهار می کنند؟
من از نیت این افراد آگاه نیستم. اما بگذارید با یک مثل پاسخ تان را بدهم روزی شهید محلاتی نزد امام (ره) رفته بود و در پاسخ به یک حرفی به طنز گفت: بچه های ما همه شان مجتهدند! ما در جریان اصلاح طلبی این موضوع را داریم چون اکثریت نخبه و تحلیلگر هستند و ویژگی جریان روشنفکر خاصیت گریز از مرکز آن است. بعضی در فرایند تصمیم گیری مرکزی نیستند و نظر خودشان را می دهند، آنهایی هم که سیاستگذاری می کنند گاه آن قدر ضعیفند که درک دقیقی از شرایط ندارند. نتیجه آنکه اکنون ما صدای واحدی از اصلاحات نمی شنویم و از این رو باید به طور جدی فکری به حال این خرده استراتژی ها و فرهنگ ها از شخصیت های اصلاح طلبی که ساطع می شود کنیم. سال 88 به ما لطمه زد. در سال 88 هر دو طرف دچار توهم قدرت بودند.
ما با گذر از سال 88 در یک سیاست غیراعلامی به بازبینی خودمان پرداختیم. در سال 92 بدون اینکه اعلام کنیم در زمینی که طراحی شده بود بازی کردیم و بردیم.
به یاد دارم شبی که آقای ها شمی ردصلاحیت شد، خوابم نمی برد. شروع به نوشتن کردم. با این عنوان که بیایید با همین مهره های متوسط و علیرغم اخراج مربی و سرمربی، مسابقه بدهیم و ببریم. چندی بعد هم پیشنهاد دادم که از آقای عارف و روحانی یک نفر رئیس جمهور و یک نفر معاون اول شوند. ما در سال 92 با بازبینی مان به وحدت رسیدیم.
اکنون باید بگوییم که ما اصلاح طلبان در روی کار آمدن دولت نقش داریم اما در دل دولت نیستیم باید به افکار عمومی بگوییم که این جریان اصلاحات نیست که کابینه تشکیل داده است.به عبارتی هرچند ناتوانی دولت در بخش هایی برای ما مسئولیت اخلاقی دارد اما مسئولیت سیاسی نباید داشته باشد. ولی افکار عمومی این موضوع را نمی پذیرد و اگر دولت موفق نشود مسئولیتش را به گردن ما می اندازند. پس باید مشکلات اخیر حل شود، تا اصلاح طلبان دوباره جایگاه مردمی شان را بیابند.
جواب این سوال را که اصلاح طلبان اکنون پخته تر شده اند یا محافظه کارتر را نگرفتم.
(مکث) اصلاح طلبان در عین حال که پخته تر شده اند رگه هایی از محافظه کاری را هم در خود دارند. این هم به این دلیل است که تردید اعتماد حاکمیت را نسبت به خود بتوانیم ترمیم کنیم و نشان دهیم که به دنبال براندازی نیستیم.
فکر می کنید دیگر شعار اصلاح طلبان ازجمله «تکرار می کنم» جواب بدهد؟
من فکر می کنم ظرفیت اجتماعی اصلاح طلبان ظرفیت قابل توجهی است.
مثل سابق؟
نمی توان الآن داوری کرد.تا انتخابات آینده شرایط قابل ترمیم است. اما هر گاه که انتخاباتی شود و گروه های مرجع حضور بیابند شرایط جنگ و تحریم بی فایده انتخابات که منجر به حضور رادیکال های راست می شود را ترسیم کنند می توان به رای خاکستری ها به اصلاح طلبان امیدواربود. اما اصلاح طلبان ضرب آهنگ تحولات سیاسی ایران را باید مورد مطالعه و بازبینی قرار دهند. برای آنکه اگر خطای استراتژیک در فهم این آینده بکنند، تمام سرمایه اجتماعی خود را از دست می دهند.
مطلب دیگر که برای من جالب بود عدم همراهی تئوریسین های اصلاح طلب با رفراندوم حسن روحانی بود. اشخاصی مثل حجاریان، روحانی را به خودش و اقداماتش رجوع دادند و طرح رفراندوم را بی فایده دانستند. انگار که همراه و همگام با اصولگرایان شدند؟
می ترسم پرداختن به این موضوع شکاف هایی را ایجاد بکند. حقیقت این است که آقای رئیس جمهور در انتخابات شعارهایی دادند و مطالباتی را مطرح کردند که از سطح مطالبات جامعه هم بالاتر بود، حتی شرایط طوری بود که اصلاح طلبان هم قائل به طرح برخی از این مسائل نبودند. حتی ما که پیشروتر از اعتدالیون بودیم می گفتیم طرح برخی از این مطالبات هزینه هایی برای ما ایجاد خواهد کرد. اما روحانی احساس می کرد در انتخاباتی که همه فرصت ها در اختیار رقیب است و هدف نشانه گرفتن اوست، باید با سرعت بالایی حرکت کرد،دراین سرعت بالا امکان چپ شدن هم وجود دارد! این اتفاق افتاد آن هم وقتی که همین آقای روحانی 20روز بعد از انتخابات به یکباره مواضع محافظه کارانه و فرصت سوزانه ای در پیش گرفت. در این شرایط مردم می گویند چرا روحانی قبل با بعداز انتخابش این قدر فرق کرد؟ چرا کابینه روحانی اینچنین است؟ چرا استانداران موثرتری بر سر کار نیستند؟
مطمئنا آن شعارهای انتخاباتی روحانی افراد اصلاح طلب و بسیار متفاوت تری را می خواست. او نیاز به افراد وفادارتر و کارآمدتری داشت تا بتواند شعارهایش را محقق کند. طبیعی است وقتی روحانی این کارها را نمی کند و به جایش سریعا وارد فازی به نام رفراندوم می شود! این سوال برای اصلاحات پیش بیاید که چرا روحانی خودش اقداماتی اصلاحی انجام نداده؟
ما با عمل رئیس جمهوری نظر می دهیم. اگر روحانی با همان فرمان مبارزات انتخاباتی اش تا به امروز جلو می آمد، واکنش اصلاح طلبان به موضوع رفراندوم از سوی او مثبت تر بود و همراهی جناح اصلاح طلب را به همراه داشت اما قبول کنید درک حرکات زیگزاگی روحانی که گاهی شجاعانه و گاهی بیش از حد محافظه کارانه است سخت است.
آقای زاهد! اگر کل کابینه روحانی برجسته ترین شخصیت های اصلاح طلبی را هم در خود جای داده بود باز هم اصلاحات در کشور بسیار آرام پیش می رفت و تغییرخاصی درکشور روی نمی داد. از بحث مطالبات پرحاشیه امروز زنان تا مطالبات سیاسی مردم، اصلاح طلبان فقط سکوت کرده اند و حتی گاهی برخلاف این خواست ها و به نفع اصولگرایان اظهارنظر می کنند.
ما مسئول وضعیت امروز نیستیم، شما از حوزه های حاکمیتی می گویید که ارتباطی با دولت و اصلاح طلبان ندارد.
پس اصلاح طلبان به چه دردی می خورند؟
اینکه کشور آسیب نبیند! افراط ریشه ندواند.جمهوریت محو نشود....
این مانیفست شامل چه چیزهایی است؟
نخست اینکه نسبت به انتخابات و نظارت بر آن بازنگری صورت بگیرد. حذف چهره های اصیل کار درستی نیست. در حالی که همسایگان مرتجع ما در فکر بازسازی چهره خود هستند ما هم باید دیدگاه خود را در این حوزه ارتقا دهیم. دوم اینکه نمی شود فقط دولت به دنبال تنش زدایی باشد. همه باید این رویکرد را دنبال کنند. ما نسبت به رابطه با غرب نیازمند یک تصمیم راهبردی و صحیح هستیم، ما باید تکلیف مان را در برخی مباحث روشن کنیم.
اصلاح طلبان باید درباره بسیاری از مسائل جامعه ابراز عقیده کنند و بگویند جامعه ایده آل آنها چگونه جامعه ای است. باید نسبت به حقوق زنان دست از تفاسیر سنتی برداشت. اگر امام معتقد بود زنان پیشگامان این نهضت هستند باید خودمان را از پارادوکس فعلی رها کنیم.
ما نسبت به سندیکاها و اتحادیه های کارگری نیازمند بازنگری هستیم ما باید از حق اتحادیه های صنفی دفاع کنیم و بعضی از جریانات نزدیک به اصلاح طلب چه بسا منافع شان را در بستن دکان سندیکاها ببینند، این کار غلطی است. موضوع بعدی حقوق اقلیت هاست، این زیبنده نیست که در قرن بیست و یکم مردم یک شهری به فردی رای دادند، 4 سال عضو شورای شهر بوده و دوباره به این ایرانی اهل کتاب اعتماد کردند ولی چندین ماه پرونده اش بلاتکلیف بماند.
ما باید از حقوق زنان دفاع کنیم. درست نیست یک گروه موسیقی وارد شهری شود و مقامات آن جا بگویند مردها اجرا کنند، خانمها از سن بیرون بروند. در حالیکه ما پیرو مذهب پیشرو شیعه و همواره دارای اندیشه های نو بوده ایم. این ها چیزی نیست که جریان اصلاحات چشمش را به روی آن ببندد و از کنارش بی توجه رد شود. بلکه باید به افکارعمومی بگوییم که نگاه ما نسبت به این پدیده های آسیب زا و مسئله ساز در بین نیروهای اجتماعی چیست آن وقت آن نیرویی که می خواهد از ما حمایت کند می داند که نگاه ما به صورت کلان چگونه است و ما به دنبال چه دولتی می گردیم. دولت سوسیال دموکرات، لیبرال دموکرات و...؟ به اقتصاد چه نگاهی داریم درباره بازار آزاد چه می اندیشیم و... و مجموعه این روابط برای مخاطب و افکار عمومی تبیین می کند که دیگر در فضای وهم آلود و سایه روشن های نادقیق حضور ندارد.
بنابراین تعریف، مانیفست اصلاح طلبی هم اصلاحات در کشور را به عمل نمی رساند چون اصلا این اصلاحات در توان اصلاح طلبان نیست.
چرا موثر است. ما در دیالکتیک سیاسی تعاملی با حکومت نظرات خود را ارائه و به پیش می بریم. درهیچ جای جهان هم این امور یک شبه رخ نداده است.
نقش اصلاحات در این میان چیست؟ پس مردم حق دارند ناامید باشند.
اصلاح طلبان کاتالیزور منطقی قابل دفاع میان نیروی مطالبه گر اجتماعی و حاکمیت هستند.برای ساختن یک کشور، پیشبرد مطالبات و تغییر یک ساختار معیوب، ناامیدی بزرگترین دشمن است. ما ملت ایرانیم و حق ناامیدی نداریم. ما در طول تاریخ و در دوران معاصر الهام بخش بوده ایم.
این همان دلیل کندی حرکت اصلاح طلبان نیست؟
معمولا وقتی اصلاح طلب می شوید به قول مهندس بازرگان، مدل شما مدل فولکس می شود. با بولدوزر حرکت نمی کنید تا موانع را بتوانید بردارید.
مثل فولکس کج دار و مریز؛ بی آنکه معلوم باشد به مقصد می رسیم یا نه!
ببینید! برداشتن موانع چند صد ساله، کار آسانی نیست. 40 سال شاید برای من و شما زیاد باشد اما در فرآیندهای تاریخ ملت، اصلاحات می تواند یک برگ از تاریخ باشد.
وقتی اتفاقی ملموس درکشور نیفتد این نیروهای بالنده خفته به چه دردی می خورد؟
این پتانسیل قابل تامل است. من فکر نمی کنم هیچ یک ازاعضای گروه راکی که قرار است به دستور ولیعهد عربستان در این کشور کنسرت اجرا کنند جرئت داشته باشند سیصد کیلومتر بدون محافظ در عربستان سفر کنند، هستند در بین خود مردم عربستان کسانی که بخواهند سر آنها را از بدن جدا کنند. ولی در جامعه ایران اینگونه نیست. یک آمریکایی یا یک انگلیسی راحت می تواند از چابهار به ایران بیاید هر شب در خانه یکنفر بخوابد و به شمال برود و در دریای خزر شنا کند.
از نظر کتابخوانی، از نظر نرم افزار، موسیقی، تئاتر، شعر، این کشور، کشور بسیار قابل ظرفیتی است، حتی مصر و ترکیه هم با ایران از نظر تعداد با سوادها و تحصیلکرده های زن قابل مقایسه نیستند. شما این پتانسیل را نادیده نگیرید. اگر سیستم حاکم اراده لازم را پیدا کند یا مجبور شود شرایط را تغییر دهد، ظرفیت های فکری و اجتماعی این تغییر در بین مردم مدت ها ست که پدیدآمده، اما در جامعه عربستان حتی ولیعهد هم معلوم نیست فردا بتواند زنده از خواب بلند شود و تندروهای عربستان به خاطر اصلاحاتش به او سوء قصد نکنند. ایران و عربستان دو جامعه کاملا متفاوتند، عربستانی که یک شبه ولیعهدش تصمیم گرفته اصلاحات به کار گیرد با جامعه ای که مردمش خودشان برای این اصلاحات مبارزه و تلاش می کنند زمین تا آسمان فرق دارد و طبیعتا ماندگاری اصلاحات درایران به مراتب بیشتراست. یادتان باشد زمانی که کشوری به نام عربستان وجود نداشت اینجا انقلاب مشروطه و نهضت ملی نفت رخ داده است.
آقای زاهد! ملاک حال فعلی افراد است، امروز احمدی نژاد حرفهای متفاوتی می زند که برخی از آنها مطالبات اصلاح طلبان است، پس چرا باید بدون توجه به اینکه او چه می گوید، باز هم اصلاح طلبان در دوره ای که ناسزاگویی به او ساده ترین کار ممکن است باز هم به وی ناسزا می گویند؟چرا اصلاح طلبان لااقل از بخشی از اظهارات او استقبال نمی کنند چرا ما شخص را می بینیم نه اظهارات شخص را؟
اولا برای احمدی نژاد علی رغم همه خسارت هایی که به جریان اصلاح طلب و جریان عمومی کشور وارد کرد حق اظهارنظر، حق شرکت در انتخابات و در معرض آرای مردم قرار گرفتن قائل هستم. برای احمدی نژاد و حواریون او، دادگاه های مستقل با وکیل مدافع و هیئت منصفه می خواهیم. از حق آزادی بیان احمدی نژاد دفاع می کنیم. این چیزی است که برای همه رقبای سیاسی خود می خواهیم و در آن هیچ استثنایی نیست هر گاه به هر دلیلی خواستار استثنا شدیم از مسیر پذیرفته شده در جریان دموکراسی و اصول انسانی در جریان اصلاحات عدول کرده ایم.
اما اینکه آقای احمدی نژاد بخواهد خودش را بوریس یلتسین فرض کند و بار مسئولیت کارهایی که گردن خودش بوده را به گردن این و آن بیندازد، حتی نالوتی گری کند باور نداریم.
نالوتی گری؟
بالاخره جریان اصولگرا برای احمدی نژاد خیلی هزینه داده است! تازه معلوم می شود احمدی نژاد از چه حمایت هایی برخوردار بوده است! ولی او حالا به همه آنها پشت کرده است.من این را نالوتی گری می دانم. احمدی نژاد بچه شیطان کلاس است. اینکه او در چنین شرایطی که اطرافیانش در برو بیا دادگاه هستند بخواهد از یک شخص بدهکار به یک شخص طلبکار تبدیل شود را نمی پذیریم. دیگر حافظه ما اینقدرها هم ضعیف نیست که رفتارها، مصاحبه ها ، تصمیم ها و هزینه هایی که او به کشور تحمیل کرد را فراموش کنیم. آقای احمدی نژاد می تواند در مسجد نماز بخواند ولی حق ندارد امام جماعت شود! این موضوع با عقل و درایت سیاسی ناسازگار است.
احمدی نژاد به دنبال یلتسین شدن و نقطه صفر است او می خواهد از محبوبیتی که در گروه های حاشیه ای دارد استفاده کند. چون این گرو ه های حاشیه ای حاضر به هزینه دادن هستند و مثل طبقه متوسط یا روشنفکر نیستند. او شاید می گوید من سوار بر این گروه حاشیه ای که حتی جانشان را هم به خطر می اندازند، می شوم و به قدرت متفاوتی باز می گردم، او دنبال آزادی یاران خود است و می خواهد با انداختن توپ در قوه قضائیه خودش را از خطر دور کند. نکته مهم دیگر آنکه او به دنبال آن است برای تحولات آینده ایران برای خودش جا پا پیدا کند. طبیعی است ما به چنین آدمی که قابل اعتماد نیست، صلاحیت اخلاقی سیاسی ندارد نه کمک می کنیم و نه حامی اش می شویم. ما فقط از حقوق اولیه هر فرد سیاسی -که در ابتدا گفتیم - دفاع خواهیم کرد.
احمدی نژاد تا چه میزان می خواهد با اعمال کنونی خود بگوید من در اتفاقات بعد از انتخابات سال 88، نقش نداشتم؟
او بدش نمی آید تا کلیه کاسه کوزه ها را بر سر دیگران بشکند. ولی او بود که مخالفینش را خس و خاشاک خواند و هزینه های بین المللی را بر مردم تحمیل کرد. او بود که قطعنامه ها را کاغذ پاره دانست ما را به شورای امنیت برد و میلیاردها دلار بیهوده هزینه کرد و با پروژه های غلط مسکن مهر، معضل بزرگ تورمی برای کشور به ارمغان آورد.
او به اصلاح طلبان نزدیک نشده؟
گروه خونی آدمی مثل احمدی نژاد به اصلاح طلبان فرهیخته که از یک پرنسیب سیاسی تبعیت می کنند نمی خورد.
شما فکر می کنید اصلاح طلبان مشکلی نداشتند یا ندارند؟شما فکر می کنید در سال 88، نمی توانستیم بعد از آن اتفاقات نجابت به خرج ندهیم و در این سالها به گونه ای دیگر عمل کنیم؟ اصلاحات همیشه خواسته در چارچوب باشد و حتی از سهم خودش گذشت تا به کشور آسیب نرسد، همان طور که در دولت روحانی از او پشتیبانی کردیم و کمترین گروکشی نسبت به این حمایتمان از دولت نداشتیم.
شخصا نظر شما درباره بخش هایی از صحبت های اصلاح طلبانه احمدی نژاد چیست؟
من بین رفاقت با احمد جنتی که بارها من را رد صلاحیت کرده با احمدی نژاد، احمد جنتی را انتخاب می کنم چون او آنچه که هست نشان می دهد و صداقتش بیشتر است.
اخیرا یک سانحه هواپیمایی دیگر رخ داده است، درابتدای گفت وگو اشاره ای داشتید به سقوط هواپیمای مرحوم قندهاری ظاهرا خود شما هم از این سانحه هوایی معروف که در آن وزیرراه دولت اصلاحات و نماینده گرگان بوده جان سالم به در بردید جریان آن را برایمان بگویید
شب فوت مرحوم قندهاری(نماینده وقت گرگان) او را به خانه رساندم قرار بود فردا برای افتتاح فرودگاه گرگان همراه با او جهت سخنرانی بروم. هواپیما اختصاصی و کارت پرواز هم برای رفتن به گرگان و افتتاح فرودگاه گرفتیم. تا با مرحوم رحمان دادمان وزیر وقت راه، نماینده مردم گلستان و قندهاری حضورداشته باشم.
ساعت 12 شب روز قبل از پرواز وقتی به خانه برگشتم مشکلی پیش آمد که به همین خاطر به قندهاری مرحوم پیام دادم که من نمی توانم به گرگان بیایم. ساعت یازده فردا صبحش ابراهیم اصغرزاده به من زنگ زد، گفت از قندهاری خبر داری؟ گفتم بله! رساندمش خانه. گفت امروز خبر نداری؟ گفتم بله با پرواز رفته اند گرگان. من هم در پرواز بودم که نرفتم. گفت: خبر دیگری نداری؟!
گفتم ابراهیم چی شده؟ گفت گم شدند! گفتم چگونه گم شدند هواپیما یک ساعت پروازش طول می کشه.
و استحضار دارید که دو سه روز برای یافتن هواپیما چه گمانه زنی هایی شد که کجا افتاده است؟ و بعد هم کلی بحث راجع به آن مطرح شد. هواپیما سقوط کرده بود. قندهاری انسان شریفی بود، نماینده مردم گلستان و رحمان دادمان عزیز هم در آن پرواز به شهادت رسیدند. در کنار دیگر نماینده های شریف استان گلستان و دیگر همراهان.خدا رحمتشان کند.
همرسانی کنید:
نظر شما: