عوارض دوری از معیارهای عقلانیت و توسعه؛
۱۳۹۶/۰۱/۲۳ ۱۷:۲۶ چاپ
گیل خبر/ رها حقیقی شهری که قصد دارد اقتصادی شود، نیاز به سرمایه دارد. در این فرآیند یا باید از سرمایه های خود شهر استفاده کند یا از سرمایه های بیرونی. شاید برای شهری مثل رشت طبیعی باشد که حجم سرمایه و تعداد سرمایه گذاران توانمند به حدی نباشد که بتوان به رشد و شکوفایی شهر امید بست. بنابراین عقلانیت اقتصادی حکم می کند که شهر سرمایه پذیر شود تا روند توسعه شهر شتاب بگیرد. بسیاری از کلانشهرهای ایران دارای مراکز تفریحی هستند که به نوعی یک برند گردشگری برای آنها محسوب می شوند. پارک ارم در تهران، پارک ائل گلی در تبریز، سرزمین موج های خروشان در مشهد و... طی چند سال گذشته، بارها و بارها شنیدیم که سرمایه گذار جدیدی برای شهربازی رشت پیدا شده و قرار است به زودی این شهربازی بازگشایی شود. اما چرا تا کنون این امر محقق نشده است؟ تفاوت رشت با شهری مثل مشهد در چیست که طی سال های اخیر پارک های جدید و مدرن، مجتمع های تفریحی و تجاری متعدد و زیرساخت های گردشگری بسیاری در مشهد به سرانجام رسیده، اما تا کنون هیچ سرمایه گذاری نتوانسته در رشت، مرکز استان و مهمترین شهر گیلان یک پروژه ی سرمایه گذاری را به بهره برداری برساند؟ تصمیم سازان ما در شهر سرمایه پران بوده اند و تصمیم سازان آنها سرمایه پذیر. جالب است بدانید که در روزهای پایانی سال گذشته برای نخستین بار لایحه ی بسته سرمایه گذاری در شورای شهر به تصویب رسید. این لایحه درحالی اسفند ماه به تصویب رسید که شهرداری این لایحه را در مرداد ماه به شورا ارسال کرده بود. یعنی صرف 8 ماه برای تصویب یک بسته سرمایه گذاری که به هیچ روی با معیارهای عقلانیت همسویی ندارد؛ آن هم به دلیل تاخیر در برگزاری جلسات هیئت رئیسه و همچنین بررسی لوایح بیشماری بود که شاید خیلی از آنها اولویت استراتژی شهر نبودند. بدون شک شهری که استراتژی مشخص بر پایه ی اقتصاد مبتنی بر گردشگری دارد و به اقتصادی شدن شهر می اندیشد، 8 ماه زمان برای یک لایحه صرف نمی کند؛ زیرا این پیش فرض عقلانی بدیهی است که زمان مثل سرمایه است و می تواند ثروت تولید کند. به عنوان نمونه در سال 94 شنیده شد که سرمایه گذار قدری برای شهربازی رشت پیدا شده و با رایزنی شهرداری برای مذاکره پا به رشت گذاشته است. اما متاسفانه فرآیند تصویب این بسته ی پیشنهادی در بروکراسی حاکم بر شورای شهر و عدم اراده لازم در پارلمان شهری طولانی شد و در پیان هم خروجی اش چنان بود که سرمایه گذار عطای کار را به لغایش بخشید و رفت و پشت سرش را هم نگاه نکرد. بنابراین برای اینکه سرمایه گذار امنیت اقتصادی در شهر احساس کند، لازم است تعامل و همکاری را در سطوح مختلف مدیریت شهر شاهد باشد و ببیند که سیاست گذاران شهر در راستای اهداف مشترکی حرکت می کنند نه اینکه از این مسئله بترسد که بعد از شروع پروژه ی سرمایه گذاری اش مبادا شهردار استیضاح شود و در روند کارش خلل ایجاد شود. مگر تعداد سرمایه گذاران در حوزه شهربازی و پارک ها و افرادی که توانایی چنین کاری را دارندد چند نفر است که بخواهیم آنها را دنبال خود بکشانیم؟ عقلانیت اقتصادی حکم می کند که در این برهه ی اقتصادی حساس که رکود دامن گیر کشور شده، برای سرمایه گذار فرش قرمز هم پهن کنیم نه اینکه با ساز و کار و بوروکراسی پیچیده و فوت وقت، سرمایه گذار را به تامل و تردید وادار کنیم. چنین رفتارهایی عوارض دوری از عقلانیت است که می تواند پیامدهای جبران ناپذیری برای شهر داشته باشد؛ زیرا فراری دادن چنین سرمایه گذاری بدین معنا است که سایر سرمایه گذاران هم به تبع برای حضور در شهر تردید داشته باشند و برند رشت آسیب ببیند. اما حضور چنین سرمایه گذاری متضمن حضور سایر سرمایه گذاران است، ضمن اینکه می تواند در ایجاد اشتغال و تولید ثروت به شهر کمک کند. بنابراین اگر قرار است اقتصاد حرف اول را در این شهر بزند، نیاز است روح عقلانیت در شهر به خصوص بین تصمیم سازان و سیاست گذاران شهری جاری شود تا با نگاه علمی و درک صحیح از مسیر تبیین شده و از همه مهتر باور به توسعه و تعهد به شهر و شهروند شاهد شکوفایی شهر باشیم. وگرنه اگر قرار باشد تصمیم گیران شهری بدون تعهد به شهر و بی توجهی به نگاه علمی و سلیقه ای برای شهر تصمیم بگیرند، درهای شهر هم طبیعتاً بر همین پاشنه خواهد چرخید.