به گزارش گیل خبر ، در شرایطی که به دلیل برخی محدودیت ها، مهمترین برنامه های زنده تلویزیونی که می تواند نظر بینندگان جوان را به سمت صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران جلب کند، پخش زنده برنامه های ورزشی و همچنین مسابقات ورزشی مورد علاقه مردم است، وجود برخی مشکلات در پخش زنده این مسابقات موجب شده انتقاداتی نسبت به عملکرد صدا و سیما در همین زمینه هم ایجاد شود. روند پخش زنده مسابقات ورزشی از صدا و سیما به صورت فراگیر، به طور مشخص از سال 1994 و بازیهای جام جهانی فوتبال در آمریکا آغاز شد و در آن سال تقریبا تمامی بازیهای جام جهانی – به غیر از چند بازی که با ایام عزاداری محرم همزمان شده بود – به طور مستقیم از صدا و سیما پخش شد تا روند پخش مستقیم بازی های ورزشی وارد فاز تازه ای شود تا در شرایطی که یک سال قبل از آن بازی ها تعداد کانال های تلویزیونی از دو کانال به سه کانال افزایش یافته و افزایش کمی کانال های تلویزیونی آغاز شده بود، بهبود کیفی برنامه ها هم آغاز شود؛ هر چند که طی بیست سال گذشته، پیشرفت صدا و سیما تنها در فاز اول، یعنی افزایش کمی کانالهای صدا و سیما و افزایش میزان ساعات پخش برنامه ها بوده و بهبود کیفی برنامه ها به غیر از چند مورد خاص هیچگاه نتوانسته رضایت مخاطبان را به خود جلب کند. مصداق بارز این ادعا نیز افزایش تعداد استفاده کنندگان از تجهیزات ماهواره ای، علی رغم ممنوعیت بهره گیری از این تجهیزات است. در مورد پخش مستقیم برنامه های ورزشی و همچنین پخش مستقیم مسابقات ورزشی نیز که طبق قانون نانوشته ای قرار بوده بار سنگین جلب رضایت بخش زیادی از مخاطبان تلویزیون ایران را در غیاب یا محدودیت برنامه های تفریحی دیگر بر دوش بگیرد، با وجود تلاش فراوان و هزینه های فراوانی که صدا و سیما برای خریداری امتیاز پخش تلویزیونی این مسابقات متحمل شده، هنوز رضایت مردم جلب نشده است. در بین برنامه های ورزشی، برنامه تلویزیونی نود با نزدیک به دو دهه سابقه پخش که پرمخاطب ترین برنامه تلویزیونی – نه فقط در بین برنامه های ورزشی – در صدا و سیما محسوب می شود یک استثنا محسوب می شود که به تک ستاره این برنامه یعنی عادل فردوسی پور و البته حمایت برخی مدیران صدا و سیما از این برنامه طی تنش های مختلفی که طی سال های اخیر بویژه در زمان دولت قبل بر برنامه نود وارد شد مربوط می شود. هیچ برنامه ای طی سال های اخیر از نظر میزان جذب مخاطب نتوانسته به پای این برنامه برسد. در مورد پخش زنده مسابقات ورزشی نیز اگرچه شاهد افزایش کمی تعداد مسابقات پخش شده هستیم اما چند مساله موجب شده که عدم رضایت بینندگان تلویزیونی مسابقات ورزشی نیز افزایش یابد. این نارضایتی در زمان پیگیری مسابقات مهمی مثل جام جهانی فوتبال و اخیرا لیگ جهانی والیبال، به بیشترین حد خود می رسد. عامل اصلی این نارضایتی را که می توان در بازتاب نظرات مخاطبان در رسانه های مکتوب و مجازی و شبکه های اجتماعی دریافت، در دو مورد می توان خلاصه کرد. نخست عدم توجه به نیاز مخاطب در تماشای حاشیه های مسابقات ورزشی و دوم حجم بالای سانسور مسابقات ورزشی که حالتی سلیقه ای به خود گرفته است. البته این دو مورد در برخی مواقع مرز مشخصی ندارند اما می توان آنها را به طور جداگانه در نظر گرفت. پخش مستقیم، بدون حاشیه ها نخستین مورد بی توجهی مسوولان صدا و سیما به حاشیه های جذاب مسابقات ورزشی است. در حقیقت صدا و سیمای ایران امتیاز پخش مسابقات ورزشی را با هزینه بالا خریداری می کند اما تنها از زمان سوت آغاز بازی ها تا زمان به صدا در آمدن سوت پایان، این مسابقات را پخش می کند و حاشیه های جذابی همچون چگونگی ورود بازیکنان به زمین و برنامه ها و مراسم پیش از آغاز مسابقات و اشک ها و لبخندهای پس از پایان بازیها را نادیده می گیرد. این بی توجهی اغلب به صحنه های سانسورشده یا به قول عادل فردوسی پور مجری محبوب تلویزیون، به پخش صحنه های منشوری ارتباطی ندارد. این معضل در بازیهای اخیر جام جهانی 2014 و پخش تلویزیونی این مسابقات به اوج خود رسیده بود به طوریکه اصل برای مسوولان صدا و سیما، پخش آگهی های بازرگانی بود. درآمد صدا و سیما از جذب آگهی های تبلیغاتی پیش و حین پخش بازی های جام جهانی به حدی بالا و البته برای مسوولان صدا و سیما شیرین بود که حاضر نشدند از آن چشم پوشی کنند و حتی در هنگام به صدا درآمدن سوت آغاز یا پایان بازی ها، حتی بازی های تیم ملی فوتبال ایران نیز، پخش این آگهی های تبلیغاتی ادامه داشت تا بینندگان تلویزیونی از حق بدیهی خود که تماشای صحنه های مقدمات بازی ها و نیز حاشیه های پس از پایان بازی ها بود و در تمامی شبکه های تلویزیونی دنیا اعم از دولتی و خصوصی، به رسمیت شناخته می شود محروم شوند. در حقیقت صداوسیما با نادیده گرفتن حق بینندگان تلویزیونی، حتی این حاشیه های مورد توجه مردم را هم نادیده می گیرد و درآمدزایی را در اولویت قرار می دهد. سانسورهای سلیقه ای اما مورد دوم که نارضایتی بینندگان تلویزیونی را در مسابقات جام جهانی فوتبال و بویژه در هنگام پخش مسابقات لیگ جهانی والیبال طی ماه های اخیر در پی داشته سانسور فراوان صحنه های بازی هاست؛ به طوری که در مورد مسابقات لیگ جهانی والیبال، بر اساس یک بررسی انجام شده غیررسمی، حدود 60 درصد زمان پخش مستقیم بازی های ایران در لیگ جهانی والیبال، به پخش تصاویر آهسته اختصاص دارد که بخش اعظم آن، صحنه های آهسته تکراری گلچین شده توسط مسوولان سانسور صحنه هاست که در طول پخش یک مسابقه والیبال، هر صحنه گاه تا بیست بار تکرار می شود و قدم زدن روی اعصاب و روان مخاطبان تلویزیونی را به بهترین نحو انجام می دهد تا مخاطب تلویزیونی کمترین لذت را از یک مسابقه زنده ورزشی ببرد؛ به طوری که گاه پخش مستقیم مسابقات والیبال از تلویزیون، تفاوتی با پخش زنده مسابقات از رادیو ندارد. در مورد سانسور صحنه های مسابقات والیبال لیگ جهانی و فوتبال جام جهانی طی هفته های اخیر و البته مسابقات ورزشی مشابه، چند نکته قابل توجه و ارزیابی است. نخستین نکته، سانسور سلیقه ای صجنه ها است. طبیعی است که عرف کشور ما نمی پذیرد برخی صحنه های غیراخلاقی از صدا و سیما به نمایش درآید اما به راستی چنددرصد از صحنه هایی که در حین پخش مسابقات ورزشی بویژه در هنگام پخش تصاویر تماشاگران حاضر در ورزشگاه ها به نمایش در می آید غیراخلاقی و کاملا غیرقابل پخش است؟ بررسی مقایسه ای صحنه های سانسورشده توسط صدا و سیما با تصاویری که از تلویزیون های دیگر جهان از همان مسابقات پخش می شود و همچنین مقایسه صحنه های سانسور شده مسابقات جام جهانی فوتبال در شبکه سوم سیما با کانال جدید اچ.دی که به طور آزمایشی از صدا و سیما آغاز به کار کرده بیش از هر چیز نشاندهنده سلیقه ای بودن سانسور تصاویر و از آن مهمتر، قابل پخش بودن بخش اعظم آنهاست. اگرچه پوشش برخی بانوان حاضر در ورزشگاه ها مورد تایید قوانین کشور ما نیست اما به نظر می رسد مسوولان سانسور این تصاویر در صدا و سیما قائل به درک مخاطبان تلویزیونی از این تفاوت های فرهنگی نیستند. به راستی تا به حال هیچ یک از ایرانیان تا به حال به خارج از کشور سفر نکرده اند و تفاوت پوشش بین ایرانیان و مردمان برخی کشورهای دیگر را درک نمی کنند؟ آیا هنگام سفر ایرانیان به کشورهای دیگر نیز می توان نوع پوشش متفاوت زنان کشورهای دیگر را که بر مبنای عرف و فرهنگ همان جوامع شکل گرفته مخفی کرد؟ به اعتقاد من، ایرانیان از آن حد از درک و شعور برخوردارند که این تفاوت ها را دریابند و نیازی به سانسور اغلب این صحنه ها از صدا و سیما نیست. ضمن اینکه بر اساس آمارهای رسمی همچنان بخش زیادی از مردم از برنامه های ماهواره ای استفاده می کنند و میزان نفوذ ماهواره و بویژه سریال های ماهواره ای شبکه های فارسی زبان که بازیگران آنها طبیعتا پوشش مناسبی ندارند، رو به افزایش است و اغلب خانواده ها هم با آنها آشنا هستند و آن را پیگیری می کنند، و جالب اینجاست که برنامه های طنز صدا و سیما درباره این برنامه های ماهواره ای از جمله سریال سلطان سلیمان و مشابه آن، خود تاکیدی بر فراگیربودن برنامه های ماهواره ای در بین مخاطبان ایرانی است که اگر اینگونه نبود، نیازی به پخش برنامه های طنز درباره برنامه های ماهواره ای از رسانه به اصطلاح ملی نبود. در حقیقت مسوولان سازمان صدا و سیما چشمان خود را بر روی واقعیت ها بسته اند و به روال 20 سال پیش و چه بسا شدیدتر از آن زمان، به سانسور تصاویر تماشاگران مسابقات ورزشی ادامه می دهند تا مبادا مخاطبان از این تصاویر، چهره های زنانی را با حجاب نامناسب ببینند؛ حال آنکه مردم به تصاویری مشابه آن، حال خوب یا بد، از طریق پیشرفت فناوری های روز و ماهواره و اینترنت و ... عادت کرده اند. نکته مهمتر، سانسور سلیقه ای تصاویر است؛ موضوعی که در بین کانال های مختلف تلویزیون متفاوت است و نشان می دهد در سانسور تصاویر، سلیقه سانسورچی ها حرف اول و آخر را می زند و هیچگونه ضابطه ای در این مورد وجود ندارد. مصداق بارز این ادعا در هنگام پخش زنده مسابقات ورزشی از کانال تازه افتتاح شده اچ . دی صدا و سیما نمایان شد. برخی مسابقات همزمان از هر دو کانال سوم و اچ دی پخش می شد و نکته جالب این است که برخی صحنه ها از کانال سوم سانسور می شد اما همان صحنه ها از کانال اچ دی سانسور نمی شد و جالبتر اینکه تصاویری که سانسور نشده بود، هیچگونه مشکلی نداشت و مشخص نیست بر اساس چه ضابطه یا بهتر بگوییم سلیقه ای، مسوولان مربوطه اقدام به سانسور آن می کردند. به هر حال به نظر می رسد مسوولان صدا و سیما باید برای رفع این مشکل که هیجان را از بینندگان تلویزیونی می گیرد و آنها را مجبور به تماشای چندین باره تصاویر آهسته صحنه های قبلی می کند چاره ای اساسی بیندیشند. آنچه هم اکنون صدا و سیما در قالب پخش مستقیم مسابقات ورزشی انجام می دهد، صرفا یک رفع تکلیف به منظور ارائه گزارش عملکردی است که هیچ یک از بینندگان تلویزیونی را راضی نمی کند و تنها شخص رییس سازمان صدا و سیما از آن راضی است؛ بطوریکه به صراحت اعلام می کند خیلی از کشورها، تمامی مسابقات فوتبال جام جهانی را پخش نکردند اما ما پخش کردیم و این موضوع را به عنوان نقطه مثبت عملکرد خود بیان می کند اما نمی گوید که این مسابقات و همچنین رقابت های مشابه همچون لیگ جهانی والیبال، با چه کیفیتی و با چه میزان سانسور سلیقه ای پخش شد و تا چه حد بینندگان تلویزیونی را آزرده ساخت. نشان به آن نشان که خریداری رسیورهای جدید برنامه های دریافت از ماهواره توسط مردم با هزینه های بالاتر، به منظور تماشای بدون سانسور مسابقات فوتبال جام جهانی در حین برگزاری این مسابقات افزایش یافت چرا که برای مردم مهم این است که از تماشای مسابقات ورزشی، لذت ببرند. طبیعتا کسی که پای یک مسابقه ورزشی می نشیند، به دنبال تماشای تصاویر به اصطلاح منشوری نیست؛ بلکه احساس می کند با سانسور سلیقه ای این مسابقات، مسوولان صدا و سیما، اندکی فهم و درک در مورد تفاوت فرهنگی برای بینندگان قائل نیستند و برای آنکه احساس کند به شعورش توهین نشده، به دنبال راه های جایگزین برای تماشای مسابقات ورزشی می رود. مهم، در این بین برای مسوولان صدا و سیما هم رفع تکلیف بوده که با پخش زنده ناقص مسابقات انجام شد...تا زمانی که مسوولان سازمان صدا و سیما برای مخاطبان تلویزیونی اندکی درک و فهم در این زمینه ها قائل نیستند، نمی توان انتظار داشت مردم به این رسانه که تمایل دارد نام ملی به خود بگیرد اعتماد کنند. حمیدرضا شکوهی- مردم سالاری